Η Τουρκία μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας

Από τότε, πολλά από τα άτομα που κατηγορήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας για την υπόθεση Εργκένεκον, το 2013 απελευθερώθηκαν και απαλλάχθηκαν από κάθε λάθος ενέργεια, με πολλούς αξιωματούχους τώρα να κατηγορούν τους συμπαθούντες τον Γκιουλέν ότι βρισκόταν πίσω από όλα αυτά. Τον Δεκέμβριο του 2015, ο Γενικός Εισαγγελέας της Τουρκίας όρισε επίσημα ως τρομοκρατική οργάνωση τα διάφορα δίκτυα του Fethullah Gulen, δίνοντάς τους την ονομασία FETÖ, και κατηγόρησε την ομάδα ότι συνεργάζεται με Κούρδους μαχητές στην Τουρκία και την Συρία.

Σήμερα, οι αιρετοί αξιωματούχοι της Τουρκίας κατά συντριπτική πλειοψηφία πιστεύουν ότι οι γκιουλενιστές μέσα στον στρατό και σε άλλους κλάδους της κυβέρνησης ενορχήστρωσαν την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου. Καθώς η κυβέρνηση του AKP έχει κατηγορήσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους ότι συμμετείχαν στο σχέδιο, είτε συλλαμβάνοντάς τους είτε απολύοντάς τους από την δουλειά τους, η τουρκική κοινωνία έχει επιδείξει λίγη αντίσταση. Ο Ερντογάν έχει, εν μέρει, υποστηρίξει ισχυρισμούς τουρκικών εφημερίδων, όπως της Yeni Şafak [όπου γράφει ο] Karagul, ότι το πραξικόπημα ήταν ένα σχέδιο ξένων. Η FETÖ, σύμφωνα με τον Ερντογάν [5], ήταν απλώς «μια σειρά από λαβίδες» για να τσιμπήσουν «μεγαλύτερα μυαλά» στο εξωτερικό. Ο πρώην αρχηγός του στρατού της Τουρκίας, Ιλκέρ Μπασμπούγκ [6], υπήρξε πιο απότομος, λέγοντας ότι η CIA υποστήριξε άμεσα την απόπειρα πραξικοπήματος.

Η ιδέα ότι μια «παράλληλη δομή» σχεδιαστών του πραξικοπήματος και προβοκατόρων λειτουργεί εντός του κράτους και της κοινωνίας φαίνεται να απηχεί σε μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων παρά την απουσία ισχυρών αποδεικτικών στοιχείων. (Μια δημοσκόπηση δείχνει [7] ότι περί το 70% των Τούρκων πιστεύουν ότι η CIA ήταν πίσω από το πραξικόπημα). Ενώ ορισμένοι ειδικοί εκτός της Τουρκίας έχουν εγείρει αμφιβολίες σχετικά με την εμπλοκή του Gulen στο πραξικόπημα, οι φωνές τους έχουν πνιγεί από την κυβέρνηση και τα δημοφιλή μέσα ενημέρωσης. Φαίνεται, επίσης, ότι η ίδια η πραγματική ιστορία των συνωμοσιών και των μυστικών σχεδίων εντός της Τουρκίας κάνουν όντως εύλογη την έννοια μιας συνωμοσίας υπό την ηγεσία των γκιουλενιστών. Μυστικοπαθείς μηχανορράφοι είχαν άμεσο ρόλο στην διαμόρφωση του παρελθόντος της χώρας, μερικές φορές με εξαιρετικά δυσμενείς τρόπους.

Αλλά είναι επίσης σαφές ότι οι πολιτικοί χρησιμοποιούν αυτό το ιστορικό για να επιτρέψουν στις θεωρίες συνωμοσίας να φουντώνουν, χωρίς να αμφισβητούνται. Ο Ερντογάν, ιδίως, επικαλείται συχνά συνωμοσίες και σχέδια του παρελθόντος για να στηρίξει την τρέχουσα υπόθεσή του εναντίον των γκιουλενιστών. Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να ξεχωρίσει η πραγματικότητα από την φαντασία αυτή την στιγμή δεδομένης της θερμής πολιτικής ατμόσφαιρας της Τουρκίας, είναι σαφές ότι οι φόβοι και οι παραλογισμοί του πληθυσμού συμβάλλουν πάρα πολύ στην διατήρηση της δύναμης του Ερντογάν και του ΑΚΡ. Πόσο καιρό η τουρκική κυβέρνηση μπορεί να αντέξει μια τέτοια ατμόσφαιρα καχυποψίας και έντασης είναι άγνωστο. Αλλά είναι βέβαιο ότι αυτές οι ανασφάλειες θα συνεχίσουν να δικαιολογούν την φυλάκιση χιλιάδων και να επιδεινώνουν την σχέση της Τουρκίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/turkey/2016-08-09/stranger-ficti...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.yenisafak.com/yazarlar/ibrahimkaragul/iceriden-isgal-plani-si...
[2] http://www.huffingtonpost.com/graham-e-fuller/gulen-movement-not-cult_b_...
[3] http://www.welt.de/politik/ausland/article157491643/Die-seltsamen-Tweets...
[4] http://t24.com.tr/haber/erdogan-cadi-aviysa-biz-bu-cadi-avini-yapacagiz-...
[5] http://www.haber10.com/cumhurbaskani/cumhurbaskani_erdogan_feto_tam_bir_...
[6] http://www.hurriyetdailynews.com/cia-also-behind-failed-coup-attempt-for...
[7] http://www.nytimes.com/2016/08/03/world/europe/turkey-coup-erdogan-fethu...