Ο Άσαντ αντεπιτίθεται

Είχε προηγηθεί η συνάντηση Πούτιν-Νετανιάχου στη Μόσχα, όπου η ισραηλινή πλευρά ζήτησε από την Ρωσία να μην ενδώσει στο αίτημα του Ιράν να αποκτήσει μόνιμη ναυτική βάση στα συριακά παράλια. Όπως σαφώς υπονοήθηκε στα ισραηλινά ΜΜΕ, η Ρωσία δεν έδειξε να βιάζεται να αποφασίσει, προφανώς εξ αιτίας των πιέσεων που ασκούν από κοινού εδώ και καιρό όχι μόνο η Τεχεράνη, αλλά και η Δαμασκός –στον βαθμό που μπορεί.

Διαπιστώνοντας την ρωσική διστακτικότητα, το Ισραήλ αποφάσισε να δοκιμάσει την αντοχή του διακανονισμού με τη Μόσχα και επέλεξε, ειδικά υπό τις παρούσες συγκυρίες, να πραγματοποιήσει ακόμα μια αεροπορική επιδρομή στην Συρία. Δια στόματος του Ισραηλινού πρωθυπουργού, υποστηρίχθηκε και πάλι ότι στόχος των βομβαρδισμών ήταν αποθήκες του συριακού στρατού στις οποίες φυλασσόταν ιρανικός οπλισμός που προοριζόταν για την Χεζμπολάχ του Νοτίου Λιβάνου.

Αυτήν την φορά όμως, το καθεστώς Άσαντ αποφάσισε να σπάσει την μακρά «παράδοση» που είχε αρχίσει από τον Σεπτέμβριο του 2007. Για πρώτη φορά από την έναρξη του εμφυλίου, εκτόξευσε κατά του Ισραήλ πύραυλο ρωσικής κατασκευής, τύπου SA5, ανακοινώνοντας συγχρόνως ότι η περίοδος της αυτοσυγκράτησης έληξε και ότι στο εξής προτίθεται να απαντά σε κάθε ισραηλινό βομβαρδισμό εντός της συριακής επικράτειας.

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Με την δραστική αλλαγή της στάσης του έως τώρα, το καθεστώς Άσαντ δηλώνει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι αντιτίθεται στον παγιωμένο επιχειρησιακό συντονισμό Ρωσίας-Ισραήλ για το συριακό. Εκτιμάται δηλαδή ότι ο βασικός αποδέκτης του μηνύματος της συριακής αντεπίθεσης είναι ο πρόεδρος Πούτιν, προκειμένου να αντιληφθεί ότι ήρθε η ώρα να περιορισθεί δραστικά η ενίσχυση του ισραηλινού παράγοντα σε ό,τι αφορά την διαχείριση του συριακού εμφυλίου. Κατά την θεώρηση του καθεστώτος Άσαντ, ίσως τώρα να είναι η κατάλληλη στιγμή να αναθεωρηθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις της ρωσο-ισραηλινής σύμπραξης, μιας και η νέα ηγεσία στον Λευκό Οίκο δείχνει να μην έχει πλήρως εγκλιματισθεί στα νέα της καθήκοντα. Παράλληλα, η Δαμασκός, εμμέσως πλην σαφώς, θέλει να υποδείξει στην Ρωσία ότι είναι αναγκαία η ικανοποίηση της ιρανικής αξίωσης για ναυτική βάση στη Μεσόγειο. Μια τέτοια απόφαση όμως, θα ανοίξει έναν δρόμο χωρίς επιστροφή – με το Ιράν να επεκτείνει την παρουσία του στην ενεργειακά άκρως ενδιαφέρουσα Ανατολική Μεσόγειο. Αμφίβολο παραμένει εάν πράγματι η Μόσχα θα επέτρεπε ποτέ κάτι τέτοιο, πόσω μάλλον ενόσω οι προθέσεις του προέδρου Τραμπ δεν έχουν ακόμα αποσαφηνισθεί.

Ένα δεύτερο συμπέρασμα, που προκύπτει μετά την απρόσμενη συριακή αντίδραση έναντι του Ισραήλ, είναι ότι η επιρροή του Ιράν στα κέντρα αποφάσεων της Δαμασκού δείχνει να αυξάνεται. Ο πρόεδρος Άσαντ έχει αποδείξει ότι δεν του αρέσει να ρισκάρει. Επομένως δεν θα ήταν σώφρον να ανοίξει τώρα ακόμα ένα μέτωπο με το Ισραήλ. Δεδομένης της ρωσικής αναποφασιστικότητας, η μόνη χώρα που είναι σε θέση να ενθαρρύνει το συριακό καθεστώς να απαντήσει στα ισραηλινά κτυπήματα είναι το Ιράν. Διαμέσω της επιρροής επί του προέδρου Άσαντ, το Ιράν επιδιώκει να υπενθυμίσει σε Μόσχα και Ουάσινγκτον ότι χωρίς την διασφάλιση των προνομίων του στην μετεμφυλιακή Συρία, πολιτική λύση στο πρόβλημα δεν νοείται. Από την άλλη πλευρά όμως, το Ισραήλ έχει καταστήσει σαφές σε όλους τους τόνους και στις δύο Υπερδυνάμεις, ότι δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο να αποδεχθεί οιαδήποτε περαιτέρω περιφερειακή αναβάθμιση του Ιράν, πολλώ μάλλον όταν γίνεται λόγος για απόδοση μόνιμης ιρανικής ναυτικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κατόπιν των ανωτέρω, διαφαίνεται ξεκάθαρα ότι η μεταβολή της στάσης του καθεστώτος Άσαντ ως προς τον τρόπο που αντέδρασε στους ισραηλινούς βομβαρδισμούς της 17ης Μαρτίου 2017, πηγάζει ουσιαστικά από την μεταβολή της στάσης του Ιράν τόσο ως προς την Ρωσία, όσο βέβαια και ως προς την πρόθεσή του να θέσει σε νέες βάσεις το γενικότερο πλαίσιο συνεννόησης με τις Ηνωμένες Πολιτείες του Ντόναλντ Τραμπ.

Όσο παρατείνεται η διαδικασία εγκλιματισμού της αμερικανικής ηγεσίας στα νέα της καθήκοντα και δεν λαμβάνονται αποφάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας για το τι μέλλει γενέσθαι στο συριακό, τόσο ο περιφερειακός ανταγωνισμός Ισραήλ-Ιράν θα εντείνεται, φέρνοντας σε αμηχανία τις δύο Υπερδυνάμεις και την διεθνή κοινότητα.

Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition