Ο ρατσισμός επιστρέφει;

Αυτό συμβαίνει όταν η απασχόληση εξαφανίζεται σε προηγουμένως οικονομικά σταθερές κοινότητες: Το βάρος της οικονομικής πίεσης και η αυξημένη αίσθηση της αλλοτρίωσης προκαλούν κοινωνική κακουχία και, τελικά, βίαιες συγκρούσεις. Οι δυνάμεις αυτές υπήρξαν μεταξύ των μαύρων φτωχών και εργατικών τάξεων εδώ και δεκαετίες. Τώρα πλησιάζουν τους φτωχούς και λευκούς εργαζόμενους που έχουν ιστορικά προστατευτεί από πολιτικές, πρακτικές, και συχνά αόρατες θεσμικές και αγοραίες δυνάμεις που δεν είναι πλέον αρκετά ισχυρές για να τους προστατεύσουν από μια παγκοσμιοποιούμενη οικονομία. Ούτε τα παλιά προνόμια τους προφυλάσσουν από την αυξανόμενη παλίρροια των ανθρώπων που τους εκλαμβάνουν ως «άλλους». Ενώ ορισμένοι ψηφοφόροι της εργατικής τάξης υποστήριζαν την εξεγερτική εκστρατεία του Bernie Sanders για την υποψηφιότητα των Δημοκρατικών το 2016, πολλοί άλλοι κατηύθυναν το άγχος και τον θυμό τους εναντίον εκείνων τους οποίους εξελάμβαναν ως ότι απειλούν τον τρόπο ζωής τους και το καθεστώς τους στην αμερικανική κοινωνία -μαύροι, λατίνοι μετανάστες και Μουσουλμάνοι, μεταξύ άλλων. Αυτό το είδος αναταραχής δημιουργεί την ευκαιρία για μια πιο άμεση έκφραση ρατσιστικών συναισθημάτων (όπως, για παράδειγμα, είδαμε στις συγκεντρώσεις της προεκλογικής εκστρατείας του Trump) και, τελικά, για πιο ριζοσπαστική δράση, όπως στην Charlottesville.

Ένας λευκός ρατσιστής διαδηλωτής μιλά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατά την διάρκεια της συγκέντρωσης Unite the Right στην Charlottesville, τον Αύγουστο του 2017. JOSHUA ROBERTS / REUTERS
----------------------------------------------

Η εκλαμβανόμενη απειλή του «άλλου» είναι αυτό που καθοδήγησε την προεδρική υποψηφιότητα του Trump και έγινε το κύριο θέμα της προεδρίας του. Ο τραμπισμός προκαλεί, για πολλούς ψηφοφόρους, μια μισο-θυμημένη Αμερική από τα παλιά. Το σύνθημα της καμπάνιας του, «Make America Great Again», επαναφέρει την χρυσή εποχή της αμερικανικής ευημερίας και κοινωνικής συνοχής. (Φυσικά, για τις μειονότητες, αυτή η υποτιθέμενη χρυσή εποχή ήταν μια εποχή που ο διαχωρισμός ήταν καθημερινή πραγματικότητα, η λευκή υπεροχή ήταν ο νόμος επί της γης, και οι μη λευκοί στερούντο τα οφέλη της υλικής ευημερίας και της πλήρους υπηκοότητας).

Μαζί με αυτή την οικονομική και κοινωνική μετατόπιση, αρκετοί παράγοντες ανασχηματίζουν τον ρόλο που διαδραματίζουν οι φυλές στην διεξαγωγή της αμερικανικής πολιτικής. Τα δικαιώματα ψήφου, τα οποία κερδήθηκαν δύσκολα μετά από έναν αιώνα αγώνων μετά την χειραφέτηση και το πέρασμα της Δεκάτης Πέμπτης τροπολογίας (που απαγόρευε τους περιορισμούς ψήφου με βάση την φυλή), κινδυνεύουν σήμερα να ξεθωριάσουν από τις όλο και πιο επαχθείς απαιτήσεις ταυτοποίησης που τροφοδοτούνται από αβάσιμους και φανταστικούς ισχυρισμούς περί «εκλογικής νοθείας». Ο νόμος για τα Δικαιώματα Ψήφου απειλείται, ιδιαίτερα μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου το 2013 να καταργήσει μια από τις βασικές του προβλέψεις -την απαίτηση ότι ορισμένες δικαιοδοσίες με έντονη ιστορία περιορισμών ψήφου βασισμένων στην φυλή υφίστανται μια προέγκριση από το Υπουργείο Δικαιοσύνης πριν κάνουν οποιεσδήποτε αλλαγές στους εκλογικούς κανόνες τους. Η απόφαση του δικαστηρίου επιτάχυνε την πρόσφατη μετακίνηση προς την κατεύθυνση των εκλογικών περιορισμών που στόχευσαν δυσανάλογα στις αφροαμερικανικές και άλλες μειονοτικές ομάδες.

Ταυτόχρονα, ο εκλογικός και κομματικός συντονισμός διασπάται όλο και περισσότερο κατά μήκος των φυλετικών γραμμών. Αν και η φυλετική ταυτότητα είναι από καιρό ένα από τα θεμελιώδη χάσματα της πολιτικής των ΗΠΑ, τα κόμματα έχουν ποικίλει με την πάροδο του χρόνου σχετικά με τον βαθμό στον οποίο έχουν ξεκάθαρα κινητοποιήσει τις φυλετικές ομάδες. Κατά το μεγαλύτερο μέρος του εικοστού αιώνα, οι φυλετικές γραμμές μεταξύ των κομμάτων ήταν σχετικά ασαφείς, καθώς κανένα από τα κόμματα δεν προσπάθησε σοβαρά να αμφισβητήσει τον Jim Crow [στμ: οι νόμοι του οποίου επέβαλλαν τον φυλετικό διαχωρισμό στα τέλη του 19ου αιώνα] ή άλλες δομές διαχωρισμού -οι Δημοκρατικοί επειδή χωρίστηκαν μεταξύ των νοτίων και βόρειων φατριών και οι Ρεπουμπλικανοί επειδή είχαν ελάχιστα εκλογικά κίνητρα για να δηλώσουν ότι ανήκουν σε οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές. Αλλά από την δεκαετία του 1960, τα κόμματα έχουν εντόνως κατακερματιστεί κατά μήκος των φυλετικών γραμμών σχετικά με ζητήματα, εκλογικές περιφέρειες και εκλογικές ενστάσεις, διευρύνοντας μια παλιά ρωγμή σε χάσμα. Ειδικότερα, οι εθνικές εκστρατείες των Ρεπουμπλικάνων διαπραγματεύονται θέματα φυλετικής δυσαρέσκειας επί μισό αιώνα, από τον διορισμό του αντιπάλου των πολιτικών δικαιωμάτων Barry Goldwater το 1964, μέχρι τη «νότια στρατηγική» του Νίξον το 1968, και μέχρι την εκστρατεία του Ronald Reagan το 1980 στην Φιλαδέλφεια, στον Μισισιπή, κοντά στον τόπο των δολοφονιών των ακτιβιστών των πολιτικών δικαιωμάτων James Chaney, Andrew Goodman και Michael Schwerner, και μέχρι τη διαβόητη διαφήμιση «Willie Horton» του George H.W. Bush το 1988 [στμ: ο Willie Horton είναι μαύρος Αμερικανός καταδικασμένος ισόβια για φόνο ο οποίος πήρε άδεια από την φυλακή για ένα Σαββατοκύριακο. Δεν επέστρεψε και τελικά πραγματοποίησε επίθεση, ένοπλη ληστεία και βιασμό].