Γιατί η καταλανική ανεξαρτησία δεν θα συμβεί σύντομα

Όπως αποκαλύπτεται, ακόμη και οι ίδιοι οι σύμμαχοι του Rajoy τον επέκριναν για την απροθυμία του να διαπραγματευτεί με τους Καταλανούς. Η πιο αιχμηρή κριτική προέρχεται από τον ηγέτη του Cuidadanos, τον Albert Rivera, ο οποίος τον περασμένο Μάρτιο κατηγόρησε τον Rajoy ότι «εγκατέλειψε την Καταλονία επειδή δεν θέλει να μιλήσει με τον Καταλανό πρόεδρο». Σύμφωνα με τις παραδοσιακές καταλανικές εθνικιστικές απόψεις, ο Rivera πιστεύει ότι ο καταλανικός λαός επιδιώκει μεγαλύτερο έλεγχο των καθημερινών υποθέσεών του μέσα στην Ισπανία, παρά την ανεξαρτησία του από την Ισπανία.

Επιπλέον, ο συνασπισμός υπέρ της ανεξαρτησίας, Junts pel si («Μαζί για το ναι»), είναι ένας πολύ εύθραυστος συνασπισμός συντηρητικών, αριστερών δημοκρατών και αντικαπιταλιστών που είναι ενωμένοι μόνο στην επιθυμία τους να δουν μια ανεξάρτητη Καταλονία. Ο έλεγχός του επί της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλανίας είναι ακόμα πιο αδύναμος από τον έλεγχο του Rajoy στην διοίκηση της Μαδρίτης. Ο Puigdemont, ο οποίος κατάγεται από την Χιρόνα, την πιο έντονα υπέρ της ανεξαρτησίας εκ των τεσσάρων επαρχιών της Καταλονίας, ήταν ικανός να σχηματίσει μια καταλανική κυβέρνηση μόνο αφού έλαβε την υποστήριξη της «Υποψηφιότητας της Λαϊκής Ενότητας», ενός μικρού αριστερού κόμματος, του οποίου η ριζοσπαστική οικονομική πλατφόρμα έχει πολύ λίγα να κάνει με εκείνη του καταλανικού εθνικιστικού κόμματος «Σύγκλιση και Ένωση», που τείνει να είναι οικονομικά αρκετά συντηρητικό. Και μόνο την τελευταία στιγμή ο συνασπισμός αυτός πραγματοποιήθηκε τελικά.

ΜΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ ΛΥΣΗ

Οτιδήποτε κι αν συμβεί την 1η Οκτωβρίου, ένα πράγμα είναι βέβαιο: Το εκλογικό αποτέλεσμα δεν θα προκαλέσει καμία ουσιαστική αντίδραση από την Μαδρίτη. Η διοίκηση του Rajoy πιθανώς θα επιτεθεί στη νομιμότητα του αποτελέσματος, ειδικά αν είναι θετικό για τις αυτονομιστικές δυνάμεις, αξιοποιώντας αρκετές αμφιλεγόμενες πτυχές του δημοψηφίσματος που υπερβαίνουν την βασική του παρανομία. Σχεδιασμένο μονομερώς από την καταλανική κυβέρνηση, το δημοψήφισμα δεν απαιτεί να ισχύει ένα ελάχιστο επίπεδο συμμετοχής των ψηφοφόρων. Ισχυρίζεται επίσης ότι οποιοδήποτε αποτέλεσμα άνω του 50% των ψήφων υπέρ του «ναι» θα αρκεί για να δηλωθεί η ανεξαρτησία.

Αλλά η κρίση θα συνεχιστεί, πράγμα που εγείρει το ερώτημα του πώς θα μπορούσε να επιλυθεί τα επόμενα χρόνια. Η ανεξαρτησία είναι σίγουρα μια επιλογή, αλλά είναι απομακρυσμένη, δεδομένου ότι είναι απίθανο η Μαδρίτη να συμφωνήσει ποτέ σε αυτήν. Επιπλέον, η διεθνής υποστήριξη για την καταλανική ανεξαρτησία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Χωρίς να προσβάλει τους Καταλανούς, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέστησε σαφές ότι η αποδοχή μιας ανεξάρτητης Καταλονίας στην ΕΕ δεν είναι δεδομένη. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, σημείωσε [7] ότι «αν υπερισχύσει το “ναι” υπέρ της καταλανικής ανεξαρτησίας, τότε θα σεβαστούμε αυτήν την γνώμη, αλλά η Καταλονία δεν θα είναι σε θέση να είναι μέλος της ΕΕ την επόμενη ημέρα μετά από μια τέτοια ψηφοφορία». Η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ήταν πιο αποφασισμένη να αντιταχθεί στην καταλανική ανεξαρτησία. Σε μια κοινή συνέντευξη τύπου στον Λευκό Οίκο στις 26 Σεπτεμβρίου με τον Rajoy, ο Trump δήλωσε [8]: «Νομίζω ότι η Ισπανία είναι μια μεγάλη χώρα και πρέπει να παραμείνει ενωμένη. Έχουμε να κάνουμε με μια σπουδαία χώρα και πρέπει να παραμείνει ενωμένη».

Ένα πιο πιθανό σενάριο, ιδίως στο πλαίσιο μιας νέας κυβέρνησης στη Μαδρίτη και μιας λιγότερο αδιάλλακτης ηγεσίας στην Καταλονία, είναι ότι οι κύριοι ενδιαφερόμενοι θα πάνε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να διαπραγματευτούν μια συμφωνία αυτονομίας για την Καταλονία, η οποία θα ενσωματώνει ένα νέο σχέδιο χρηματοδότησης. Η λύση αυτή δεν θα κατευνάσει τους ακραιφνείς αποσχιστές, αλλά θα υποβαθμίσει την βασική υπόθεση της συμμαχίας υπέρ της ανεξαρτησίας, ότι δεν είναι δυνατή περισσότερη αυτονομία για την Καταλονία στο σημερινό σύστημα περιφερειακής αυτονομίας. Μια πιο ριζοσπαστική λύση θα ήταν να συγκεντρώσει η πολιτική τάξη της Ισπανίας την πολιτική βούληση να μετακινήσει το έθνος προς την κατεύθυνση του πλήρους ομοσπονδιακού συστήματος. Αυτός είναι ένας ανηφορικός αγώνας, σίγουρα.

Ο φεντεραλισμός είναι κάτι σαν το κουτί της Πανδώρας στην Ισπανία˙ οι προηγούμενες απόπειρες ομοσπονδοποίησης της Ισπανίας τον 19ο αιώνα και κατά την διάρκεια των χρόνων του μεσοπολέμου οδήγησαν σε χάος και εμφύλιο πόλεμο. Πράγματι, η πίεση της Καταλονίας για πολιτική αυτονομία ήταν ένας από τους παράγοντες που προκάλεσαν τον εμφύλιο πόλεμο. Επιπλέον, η ομοσπονδία, η οποία θα συνεπαγόταν την παροχή ίδιας αυτονομίας και στις 17 περιφέρειες της Ισπανίας, καθώς και η περικοπή της εξουσίας της κεντρικής κυβέρνησης στη Μαδρίτη, θα απαιτούσε τροποποίηση του ισπανικού Συντάγματος, το οποίο απαγορεύει την κατάτμηση της χώρας σε ομοσπονδιακά κράτη.

Δεν είναι σαν η χώρα να μην έχει μεταρρυθμίσει το Σύνταγμά της και παλιότερα, ωστόσο. Την τελευταία φορά που τα μεγάλα πολιτικά κόμματα συμφώνησαν σε μια συνταγματική τροποποίηση ήταν μόλις το 2011, όταν εισήχθη το ανώτατο όριο στις δημόσιες δαπάνες με στόχο την αποκατάσταση της οικονομικής σταθερότητας κατά την διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Σίγουρα, η διατήρηση του έθνους σε ειρήνη με τον εαυτό του, είναι εξίσου σημαντική με το να διατηρείται οικονομικά σταθερό.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2017-09-29/why-catalan-in...