Γιατί το AfD θα μπορούσε να είναι καλό για την γερμανική δημοκρατία

Ακόμη χειρότερα, υπό την Μέρκελ, οι Χριστιανοδημοκράτες φαίνεται να έχουν προσπαθήσει να μειώσουν την συμμετοχή σε αυτούς μη Χριστιανοδημοκρατών ψηφοφόρων. Έχουν αποφύγει διαμάχες και, όπου χρειάζεται, επέλεξαν δημοφιλείς πολιτικές των Σοσιαλδημοκρατών με την ελπίδα να αποθαρρύνουν τους υποστηρικτές των Σοσιαλδημοκρατών από το να εμφανιστούν για να ψηφίσουν. Κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2009, ο Matthias Jung της εταιρείας δημοσκοπήσεων Forschungsgruppe Wahlen (που συμβουλεύει τους Χριστιανοδημοκράτες) ονόμασε την στρατηγική αυτή ως «ασύμμετρη αποστράτευση». Κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο αρχηγός της ομάδας της Merkel, Peter Altmaier, δήλωσε δημοσίως ότι θα ήταν καλύτερα να μην ψηφίσει κάποιος καθόλου παρά να ψηφίσει υπέρ του AfD. Έτσι υπάρχει μια λογική σύμφωνα με την οποία η ίδια η κυβέρνηση της Μέρκελ μπορεί να κατηγορηθεί ότι είναι αντιδημοκρατική. Σε ένα σημείο κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Σουλτς έκανε ακριβώς αυτό, λέγοντας ότι οι Χριστιανοδημοκράτες προσπαθούσαν «να συρρικνώσουν συστηματικά την εκλογική συμμετοχή», κάτι το οποίο ισοδυναμούσε με «επίθεση κατά της δημοκρατίας». Εν συνεχεία, όμως, απέσυρε την κατηγορία, ακόμη και όταν τον κάλεσαν [12] να επιχειρηματολογήσει γι’ αυτήν κατά την διάρκεια της τηλεοπτικής συζήτησης με την Μέρκελ.

Οι συνέπειες της ιδεολογικής σύγκλισης μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών ήταν προβλέψιμες. Πολλοί ψηφοφόροι, ιδίως στο κατώτατο σημείο της κοινωνικοοικονομικής κλίμακας και σε κρατίδια που αποτελούσαν μέρος της Ανατολικής Γερμανίας, δεν αισθάνονταν πλέον εκπροσωπούμενοι από κανένα από τα κόμματα της Ομοσπονδιακής Βουλής επειδή οι πολιτικές τους, είτε σε οικονομικά ζητήματα είτε σε θέματα κουλτούρας και ταυτότητας , δεν τους έλεγαν τίποτα. Αυτή η έλλειψη εκπροσώπησης από τα κυρίαρχα κόμματα δημιούργησε χώρο για την εμφάνιση εξτρεμιστικών κομμάτων. Κατά μια έννοια, οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Σοσιαλδημοκράτες δημιούργησαν τις συνθήκες υπό τις οποίες θα μπορούσε να αναπτυχθεί το AfD. Τα στοιχεία από τις εκλογές [13] δείχνουν ότι το AfD έφερε πίσω στις κάλπες 1,2 εκατομμύρια από αυτούς τους μη ψηφοφόρους, γεγονός που βοήθησε να αυξηθεί η προσέλευση από το 72% του 2013 στο 77% τον Σεπτέμβριο. Αυτό από μόνο του είναι καλό για την γερμανική δημοκρατία.

Η γερμανική πολιτική πρόκειται να γίνει πιο σκληρή. Συγκεκριμένα, είναι πιθανό να υπάρξουν πολύ πιο ζωηρές συζητήσεις στην Bundestag από ό, τι κατά την τελευταία δεκαετία. Τη νύχτα των εκλογών, ο Gauland, πρώην Χριστιανοδημοκράτης, μέχρι που είπε ότι το AfD θα «κυνηγήσει» την Μέρκελ –μια ρητορική που είναι σοκαριστική στο πλαίσιο της συναινετικής πολιτικής γερμανικής κουλτούρας. Όμως, για να χρησιμοποιήσουμε τους όρους που εφηύρε ο πολιτικός επιστήμονας Peter Mair, ακόμα και αν πρέπει να ανησυχούμε ότι η γερμανική πολιτική θα είναι τώρα λιγότερο «υπεύθυνη» (responsible), το AfD μπορεί να την αναγκάσει να αποκτήσει μεγαλύτερη «αποκριτικότητα» (responsive). Η παρουσία του AfD στην Bundestag για πρώτη φορά θα μπορούσε να αλλάξει το γερμανικό πολιτικό τοπίο προς το καλύτερο -όχι μόνο επειδή θα είναι πλέον σε θέση να χρησιμοποιήσει τις κοινοβουλευτικές επιτροπές για να κρατά την κυβέρνηση υπόλογη για τα θέματα που το γερμανικό κέντρο αγνοεί επί πάρα πολύ καιρό.

Τελικά, ωστόσο, εάν αυτό καταλήξει να είναι καλό για την γερμανική δημοκρατία ή όχι, εξαρτάται όχι μόνο από το AfD αλλά από τα άλλα κόμματα -κυρίως από τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Σοσιαλδημοκράτες. Όπως υποστήριξε η πολιτική επιστήμονας Sheri Berman, ο λαϊκισμός κατανοείται καλύτερα ως σύμπτωμα [14] των προβλημάτων της δημοκρατίας παρά ως αιτία για αυτά. Αν οι υπάρχουσες δημοκρατικές ελίτ και οι θεσμοί ανταποκριθούν κατάλληλα -δηλαδή, αναπτύσσοντας πολιτικές που απαντούν στις ανησυχίες των ψηφοφόρων που έχουν απομακρυνθεί από αυτούς- η παρουσία του AfD θα αποδειχθεί χρήσιμη. Εάν, ωστόσο, δεν μπορούν ή δεν θέλουν να κάνουν αυτά τα πράγματα, ο λαϊκισμός θα έχει αποδειχθεί ο προάγγελος της δημοκρατικής παρακμής.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/germany/2017-11-02/why-afd-could...