Τι είπε πράγματι ο Τραμπ για την Ιερουσαλήμ

Την περίοδο εκείνη, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, φιλοϊσραηλινές ομάδες πίεσης στις οποίες περιλαμβάνονταν το ισχυρό εβραϊκό λόμπυ, επιχειρηματικοί παράγοντες και κύκλοι που διέπονται από νεοχριστιανικές ιδεολογικές τάσεις, κινήθηκαν συντονισμένα, με αποτέλεσμα το 1995 το αμερικανικό Κογκρέσο να υιοθετήσει ψήφισμα που καλούσε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, το αργότερο έως την 31η Μαΐου 1999. Σε περίπτωση μάλιστα, που η μεταφορά δεν θα πραγματοποιείτο, ορίζονταν ρήτρες που θα βάρυναν οικονομικά τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Ύστερα από πιέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του προέδρου Κλίντον, το Κογκρέσο αναθεώρησε το ψήφισμά του, δίνοντας την δυνατότητα μετάθεσης της εκτελεστικής του ισχύος ανά εξάμηνο, αρχής γενομένης από την 1η Οκτωβρίου 1998. Από τότε έως και σήμερα, κάθε Αμερικανός πρόεδρος υπέγραφε διάταγμα που μετέθετε ανά έξι μήνες την μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Με την πάροδο των ετών, η ανά εξάμηνο υπογραφή του διατάγματος κατέληξε να είναι μια τυπική διαδικασία που δεν επηρέαζε σε τίποτα την πρόοδο των συνομιλιών ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους. Άλλωστε, ούτως ή άλλως, οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις είχαν διακοπεί προ πολλού.

ΤΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΡΑΜΠ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ

Το τέλος της θητείας του Μπαράκ Ομπάμα έβρισκε την αραβοϊσραηλινή ειρηνευτική διαδικασία αποτελματωμένη. Το διεθνές ενδιαφέρον είχε μετατεθεί στον συριακό εμφύλιο και στην παγίωση της ρωσικής παρουσίας στην Μέση Ανατολή, στην διπλωματική αναβάθμιση του Ιράν, στην αναθεωρητική στάση της Τουρκίας σε συνδυασμό με τις προσπάθειες των Κούρδων για ανεξαρτησία και στην από κοινού καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους. Το Παλαιστινιακό έτεινε να ξεχαστεί. Ο διχασμός Φατάχ - Χαμάς είχε παγιωθεί. Η αμετακίνητη στάση της κυβέρνησης Νετανιάχου δεν έδινε περιθώρια επανέναρξης των συνομιλιών, προκαλώντας τον εκνευρισμό του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του ιδίου του Μπαράκ Ομπάμα. Ο Οδικός Χάρτης για την Ειρήνη αποτελούσε συνώνυμο των φρούδων ελπίδων της ρομαντικής δεκαετίας του ’90.

Η εκλογή Ντόναλντ Τραμπ εισήγαγε ένα νέο ύφος πολιτικού λόγου, προκαλώντας αντιδράσεις εντός και εκτός Αμερικής. Πολλά και ποικίλα ήταν τα αρνητικά σχόλια για την δημόσια εικόνα του νέου προέδρου. Όσον αφορά την αραβοϊσραηλινή διένεξη, ήδη από τις προεκλογικές του δηλώσεις ο Τραμπ εκδήλωνε ξεκάθαρα την φιλοεβραϊκή του οπτική. Παραδόξως, το αμερικανοεβραϊκό στοιχείο -που παραδοσιακά πρόσκειται στους Δημοκρατικούς και όχι στους Ρεπουμπλικανούς- επέκρινε τη νέα εικόνα του Λευκού Οίκου. Αντιθέτως, οι μεσσιανικού τύπου δηλώσεις του Τραμπ, ενθουσίαζαν τις νεοχριστιανικές τάσεις της αμερικανικής κοινωνίας και αύξαιναν την δημοτικότητά του. Όσο περνούσαν οι μήνες, αναμενόταν με ενδιαφέρον –αλλά και με ανησυχία- με ποιόν ακριβώς τρόπο ο νέος πρόεδρος επρόκειτο να διαχειρισθεί την αραβοϊσραηλινή διένεξη.

Στην ουσία, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε δύο επιλογές: Η μια θα ήταν να αναστήσει τις διαδικασίες του Όσλο και τον ξεχασμένο Οδικό Χάρτη. Όμως, η τωρινή πραγματικότητα δεν είναι ίδια με εκείνην του 1993. Από ισραηλινής πλευράς, οι εβραϊκοί οικισμοί στην Δυτική Όχθη είχαν επεκταθεί ανεξέλεγκτα και νέα τετελεσμένα διαμορφώθηκαν. Υπουργοί της κυβέρνησης Νετανιάχου αμφισβητούσαν ανοικτά την αρχή «Δύο Έθνη - Δύο Κράτη». Σε καθαρά πολιτικό επίπεδο, η δημοτικότητα των ισραηλινών προσωπικοτήτων, που στήριζαν τη διαδικασία του Όσλο έχει καταβαραθρωθεί. Παράλληλα, η παλαιστινιακή κοινωνία παραμένει διχασμένη, οικονομικά και πολιτικά. Η Δυτική Όχθη και η Λωρίδα της Γάζας αποτελούν δύο οντότητες παντελώς ξένες μεταξύ τους και οι κατά καιρούς κινήσεις επαναπροσέγγισης της Χαμάς και της Φατάχ αποδείχθηκαν ανειλικρινείς. Στις πόλεις που ελέγχει η Παλαιστινιακή Αρχή, μια νέα μεσαία τάξη ευνοουμένων δίνει την εντύπωση ότι όχι μόνο δεν ενοχλείται από την στασιμότητα των διαπραγματεύσεων αλλά ότι επωφελείται από την υφιστάμενη κατάσταση και τα κονδύλια που ρέουν από την Ευρώπη. Οι μη προνομιούχοι απλοί πολίτες καταφεύγουν στον θρησκευτικό φανατισμό και θυσιάζουν τον εαυτό τους μεταφορικά και κυριολεκτικά. Το τοπικό πολιτικό σκηνικό βρίσκεται και αυτό σε τέλμα: Η βεβαρημένη υγεία του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς προοιωνίζει το τέλος της καριέρας του, χωρίς όμως να διαφαίνεται ποιος θα τον διαδεχθεί. Συγχρόνως, στην Γάζα, ο κόσμος για πρώτη φορά από την επικράτηση της Χαμάς, βγήκε στους δρόμους για να διαμαρτυρηθεί εναντίον της, εξ αιτίας της τραγικής κατάστασης που επικρατεί καθ’ όλη την διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου, με τις καθημερινές 20ωρες διακοπές ρεύματος, που έχουν παραλύσει τα πάντα.

Η δεύτερη επιλογή ήταν να μην ακολουθηθεί η ανεπιτυχής πεπατημένη. Ποια όμως θα είναι αυτή η νέα στρατηγική; Ένα πρώτο δείγμα της, φάνηκε στο διάγγελμα του Ντόναλντ Τραμπ, στις 6 Δεκεμβρίου 2017, το περιεχόμενο του οποίου συνοψίζεται ως εξής:

-Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ έχει διαπιστωτικό και δηλωτικό χαρακτήρα. Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν την υφιστάμενη κατάσταση, που ισχύει αδιάλειπτα τα τελευταία 68 χρόνια -από τις 13 Δεκεμβρίου 1949 μέχρι σήμερα.