Θα συνεχιστεί ο πόλεμος της Βραζιλίας κατά της διαφθοράς;

Μέχρι στιγμής, οι πολιτικοί δεν κατάφεραν να ακυρώσουν τις έρευνες. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό οφείλεται στην ίδια την αδυναμία του Temer: Ο πρόεδρος έχει κατηγορηθεί για διαφθορά, παρακώλυση της δικαιοσύνης και κακουργία, έχει χάσει έναν από τους στενότερους πολιτικούς του χειριστές [ο οποίος οδηγήθηκε] στην φυλακή και έχει δει τις δυνάμεις του να μειώνονται. Με ποσοστά έγκρισης μόλις 6% [3], έχει χάσει από καιρό την εμπιστοσύνη του κόσμου. Αλλά η πολιτική τάξη συνεχίζει να πιέζει. Νέα νομοθεσία εισήχθη στα τέλη Απριλίου για να καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο για τους εισαγγελείς να επιληφθούν υποθέσεων διαφθοράς, και υπάρχει συζήτηση στον Τύπο ότι το Ανώτατο Δικαστήριο [4] πρόκειται να αφήσει τον Λούλα ελεύθερο.

LAVA JATO ΣΤΙΣ ΚΑΛΠΕΣ

Η μεγαλύτερη δοκιμασία της Επιχείρησης Πλυντήριο Αυτοκινήτων θα είναι οι προσεχείς εκλογές του Οκτωβρίου, όταν οι Βραζιλιάνοι θα επιλέξουν νέο πρόεδρο, 27 κυβερνήτες, 513 αντιπροσώπους για το κατώτερο σώμα του Κογκρέσου και τα δύο τρίτα της Γερουσίας. Κατά την προετοιμασία για τον προεκλογικό αγώνα, τα παλαιά κόμματα αλλάζουν ονόματα, εικόνα, και προσελκύουν μια νέα γενιά πολιτικών. Αλλά οι υποσχέσεις ανανέωσης είναι σε μεγάλο βαθμό φλυαρίες. Η αντικατάσταση του παλαιού διεφθαρμένου συστήματος λέγεται πιο εύκολα από όσο γίνεται, και θα απαιτούσε βαθιές αλλαγές στους κανόνες του παιχνιδιού.

Το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής τάξης σήμερα στοιχηματίζει ότι η κοινή γνώμη θα κουραστεί από την σκανδαλολογία και ότι η ομάδα της Επιχείρησης Πλυντήριο Αυτοκινήτων θα εξαντληθεί ή θα αρχίσει να κάνει σοβαρά λάθη. Αν έχουν δίκιο, οι εκλογές του Οκτωβρίου μπορεί να διαιωνίσουν, όχι να μεταρρυθμίσουν, τους κακούς παλιούς τρόπους της Βραζιλίας. Η νίκη του παλαιού συστήματος θα σήμαινε την εκλογή νέου προέδρου και Κογκρέσου που θα σχηματίσει κυβερνητική πλειοψηφία η οποία θα βασίζεται στην ανταλλαγή ψήφων στο Κογκρέσο για αγαθά τόσο νόμιμα όσο και παράνομα, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τις απαιτήσεις των ψηφοφόρων. Θα επαναβεβαιώσει επίσης την κυριαρχία των ομάδων συμφερόντων στην σχέση μεταξύ του εκτελεστικού και του νομοθετικού κλάδου, με την συγκατάνευση της δικαστικής εξουσίας.

Αυτό το αποτέλεσμα θα έχει σοβαρές συνέπειες για την δημοκρατία και την κοινωνία της Βραζιλίας. Το διεφθαρμένο status quo τρέφει όχι μόνο την ενδημική διαφθορά αλλά και την κακή διακυβέρνηση. Τα στοιχήματα για την Βραζιλία είναι τεράστια. Αν και είναι μια από τις δέκα πρώτες οικονομίες στον κόσμο, η χώρα καταγράφει 60.000 ανθρωποκτονίες από πυροβόλα όπλα ετησίως [5] -περισσότερες από το Ιράκ και το Αφγανιστάν σε συνδυασμό. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι μισοί Βραζιλιάνοι εξακολουθούν να στερούνται πρόσβασης σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής. Η χώρα παραμένει κλειστή από το παγκόσμιο εμπόριο, με προστατευτικά μέτρα προσαρμοσμένα για να μονώνουν από τον διεθνή ανταγωνισμό τις επιχειρήσεις που έχουν διασυνδέσεις στους διαδρόμους της εξουσίας. Η κυριαρχία των ομάδων συμφερόντων ενθαρρύνει επίσης την δημοσιονομική ανευθυνότητα: Όπως φάνηκε τα τελευταία χρόνια, οι ταξικές ενώσεις και οι ισχυροί ιδιωτικοί όμιλοι κατάφεραν να κάνουν το Κογκρέσο να διοχετεύσει πρόσθετα κονδύλια σε αυτούς, ακόμη και αν τούτο αυξάνει το δημόσιο χρέος σε ανησυχητικό ρυθμό και αποτρέπει τα κεφάλαια από την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των απλών Βραζιλιάνων.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΝΙΚΗΣΟΥΝ ΟΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΕΣ

Για να κερδίσει τη μακροπρόθεσμη μάχη κατά της διαφθοράς, η Βραζιλία πρέπει να καταργήσει σταδιακά πολλούς από τους παλαιούς πολιτικούς κανόνες και θεσμούς της προς χάριν καλύτερων, ενισχύοντας την υπευθυνότητα και την διαφάνεια στην πολιτική. Ένα κρίσιμο σημείο είναι ότι τα μέλη του Κογκρέσου της Βραζιλίας πρέπει να λογοδοτούν στους ψηφοφόρους τους, όχι μόνο σε συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων που επιδιώκουν προνομιακή μεταχείριση. Αυτό θα σήμαινε το ξαναγράψιμο των εκλογικών κανόνων που διέπουν την οικοδόμηση συνασπισμών, τη μεταρρύθμιση των κανονισμών χρηματοδότησης προεκλογικών εκστρατειών και την επανεξέταση του ρόλου των πολιτικών κομμάτων. Η ατζέντα της ανανέωσης θα συνεπαγόταν επίσης ένα πιο ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα, όπου οι ανώτεροι δικαστές δεν θα ενεργούν πλέον για λογαριασμό των πολιτικών προστατών τους και θα είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για να αντισταθούν στην πίεση του Κογκρέσου και του προεδρικού παλατιού. Πρέπει επίσης να καταργηθούν τα προνόμια που απολαμβάνουν οι εκλεγμένοι πολιτικοί λόγω της θέση τους σύμφωνα με τους ισχύοντες ποινικούς νόμους, και οι εισαγγελείς πρέπει να έχουν τα απαραίτητα ερευνητικά μέσα για να αποκαλύπτουν στοιχεία διαφθοράς στην κυβέρνηση. Τέλος, πρέπει να σχεδιαστούν νέοι κανόνες για την ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων και κυβέρνησης. Οι κυβερνητικές συμβάσεις –για τις οποίες τώρα γνωρίζουμε ότι είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην διαφθορά- πρέπει να γίνουν πιο διαφανείς και πρέπει να σχεδιαστούν νέοι μηχανισμοί για την ανίχνευση της απάτης, εξομοιώνοντας τις βέλτιστες παγκόσμιες πρακτικές στον τομέα.

Ωστόσο, η μετατροπή μιας τέτοιας φιλόδοξης ατζέντας σε πραγματικότητα θα απαιτήσει μακρύ και συνεχή διάλογο και επιμελή θεσμική αναδιάρθρωση. Δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Το πιο σημαντικό, μια νίκη για την «Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων» θα σήμαινε την αλλαγή των όρων του πολιτικού διαλόγου εντός της βραζιλιάνικης κοινωνίας. Αντί να είναι χωρισμένη μεταξύ της δεξιάς και της αριστεράς, η εθνική συζήτηση πρέπει να επικεντρωθεί στις καλύτερες μεθόδους για να τιμηθεί η υπόσχεση της δημοκρατίας: Να κάνει την πολιτική τάξη να δουλεύει πραγματικά για εκείνους που ψηφίζουν.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/brazil/2018-05-07/will-brazils-c...