Φυσικό αέριο στην ΕΕ μέσω Κύπρου και Ελλάδας, Τουρκίας ή Αιγύπτου;

Ακόμα και όταν κάποτε το πλήθος των αντιφρονούντων αποφυλακισθεί και καταλάβει την εξουσία (δημοκρατικά ή μη), η παρακαταθήκη της διακυβέρνησης Ερντογάν δεν πρόκειται να ξεχαστεί εύκολα. Δεν θα ξεχαστεί εύκολα ούτε η νέα πολιτική «κουλτούρα διάδρασης» ανάμεσα στην πολιτική εξουσία και τον απλό κόσμο. Μια πολιτική κουλτούρα που απαιτεί από τον εκάστοτε ηγέτη να πρέπει να εξασφαλίσει το εξωθεσμικό «πράσινο φως» της κοινής γνώμης για τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστεί ζητήματα εθνικής κυριαρχίας σε σχέση με τους άμεσους γείτονές του. Όλες οι περιφερειακές αντιπαραθέσεις στις οποίες έχει εμπλακεί η Τουρκία τα τελευταία χρόνια σχετίζονται με ευαίσθητες χορδές του λαϊκού θυμικού: Την έννοια του έθνους, τον σεβασμό στην θρησκεία και στο ένδοξο οθωμανικό παρελθόν. Πρόκειται για αξίες συνυφασμένες με την καθαυτή τουρκική εθνική συνείδηση και την εικόνα που έχει ο λαός για τον εαυτό του.

Έτσι, ακόμα και εάν πράγματι η Τουρκία διαθέτει άριστες υποδομές, ευρύ δίκτυο αγωγών και εξαιρετική γεωγραφική θέση, οι πολιτικοί ηγέτες που κάποτε θα διαδεχθούν τον πρόεδρο Ερντογάν δεν θα έχουν την πολυτέλεια να αγνοήσουν τα πολύ καλά ριζωμένα αντι-ισραηλινά αισθήματα που έχουν υιοθετηθεί και εμπεδωθεί από την τουρκική κοινωνία και την νέα γενιά της χώρας, από το 2010 μέχρι σήμερα. Πώς είναι δυνατόν το Ισραήλ να αγνοεί μια τέτοια σημαντική παράμετρο και να θεωρεί ότι το μοναδικό πρόβλημα της «τουρκικής ενεργειακής οδού» είναι απλώς και μόνο η προσωπικότητα του σημερινού Τούρκου προέδρου; Άτοπο.

ΜΕ ΚΥΡΙΟ ΓΝΩΜΟΝΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Ενόψει της συνάντησης Χριστοδουλίδη-Κοτζιά-Νετανιάχου στις 13 Σεπτεμβρίου 2018 -και λαμβάνοντας υπ’όψιν όσα αναφέρονται στην διαβαθμισμένη έκθεση του ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών που διέρρευσε στις εφημερίδες της χώρας- καταλήγουμε ότι, αναμφίβολα, είναι απαραίτητη η τεχνοκρατική θεώρηση του σοβαρότατου ζητήματος της εξαγωγής του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς τις Δυτικές αγορές. Ωστόσο, κανένας ψυχρός τεχνοκρατικός σχεδιασμός δεν μπορεί να υποκαταστήσει την επίγνωση του ιστορικού και πολιτικού γίγνεσθαι των χωρών που εμπλέκονται στον ενεργειακό χάρτη που αρχίζει να σχεδιάζεται. Η Ανατολική Μεσόγειος ουδέποτε συμβάδισε εντελώς με αμιγώς πρακτικές διευθετήσεις των προβλημάτων κυριαρχίας, που ανέκαθεν αντιμετώπιζε –εξ ου και υπάρχει πληθώρα ανοικτών θεμάτων προς επίλυση.

Κατά κοινή ομολογία φαίνεται πως πράγματι, η λύση του EastMed δεν είναι η φθηνότερη, αλλά ούτε και η ευκολότερη επιχειρηματικά και πρακτικά. Εάν όμως ληφθεί υπ’όψιν το πόσοι κίνδυνοι θα ελλοχεύσουν όταν ένα ασταθές και αντιδυτικό καθεστώς (είτε στην Αίγυπτο, είτε στην Τουρκία) βρεθεί να ελέγχει την διακίνηση του συνόλου του φυσικού αερίου όλων των υπολοίπων χωρών της περιοχής, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι αμιγώς τεχνοκρατικές λύσεις, στερούμενες από βαθιά επίγνωση των πολιτικών τάσεων που επικρατούν, κινδυνεύουν να καταλήξουν σε ποικίλα αδιέξοδα με συνέπειες μακροπρόθεσμες.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc. 
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition