Πώς ο Daniel Ortega έγινε τύραννος

Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Οι φοιτητές βρήκαν καταφύγιο στα πανεπιστήμιά τους και συνέχισαν τις διαμαρτυρίες. Σε τρεις ημέρες, 23 νέοι σκοτώθηκαν από ελεύθερους σκοπευτές και την αστυνομία. Οι πληγές και τα σώματα τους βιντεοσκοπήθηκαν από συμφοιτητές τους και εμφανίστηκαν στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης. Το καθεστώς έκλεισε ανεξάρτητους τηλεοπτικούς σταθμούς και ραδιόφωνα. Ο Ortega ήταν στην Κούβα, όπου παρακολουθούσε την ορκωμοσία του νέου Κουβανού προέδρου, Miguel Diaz-Canel, στις 19 Απριλίου. Η Μουρίλλο είχε την διακυβέρνηση. Όταν ο σύζυγός της επέστρεψε, απέσυρε τις μεταρρυθμίσεις στις 22 Απριλίου, σταμάτησε την λογοκρισία και ζήτησε διάλογο με την μεσολάβηση της Καθολικής Εκκλησίας. Ήταν πολύ αργά. Οι άνθρωποι είχαν βγει στους δρόμους, εξοργισμένοι από τους θανάτους. Οι φωνές εναντίον του καθεστώτος αντήχησαν σε όλη την χώρα: "Que se vayan! Πρέπει να φύγουν!". Μετά από έντεκα χρόνια παθητικής παρακολούθησης των Ortega και Murillo να σφίγγουν την λαβή τους στην χώρα, οι άνθρωποι ξεχύθηκαν στους δρόμους σε κάθε μεγάλη πόλη.

Όπως και πολλοί άλλοι, έμεινα έκπληκτη από τα ταχέως εξελισσόμενα γεγονότα, από την ανανεωμένη ανδρεία και την ανυπακοή που έδειχναν πλήθη ανθρώπων που έκαναν πορείες και απαιτούσαν την ελευθερία τους. Για αρκετές εβδομάδες, ζήσαμε την ευφορία για την ανάκτηση της εξουσίας. Στην πρώτη συνεδρίαση του Εθνικού Διαλόγου που ζήτησε η Καθολική Επισκοπική Συνδιάσκεψη, η πρώτη και μοναδική σύνοδος στην οποία παρέστησαν οι Ortega και Murillo, ένας νέος φοιτητής, ο Lesther Aleman, είπε στον Ortega: "Είμαστε εδώ για να διαπραγματευτούμε τους όρους της παράδοσής σου". Μια νεαρή γυναίκα διάβασε δυνατά τα ονόματα όλων των νεκρών που σκοτώθηκαν από την κυβέρνηση.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, οι Ortega και Murillo εξέθεσαν την δική τους εκδοχή για τα γεγονότα: Ήταν θύματα πραξικοπήματος που χρηματοδοτήθηκε από το μεγάλο κεφάλαιο και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπεύθυνη της προπαγάνδας, η Murillo δημιούργησε μια οργουελική αφήγηση. Οι διαδηλωτές ήταν τρομοκράτες, σατανικοί βρικόλακες που είχαν την πρόθεση να ρουφήξουν το αίμα από την ευτυχία που η κυβέρνησή τους παρείχε στην κοινωνία της Νικαράγουας. Μέχρι τον Μάιο, με τον στρατό να κάθεται στο περιθώριο, οι ένοπλες παραστρατιωτικές δυνάμεις πιστές στον Ortega ξεκίνησαν να αποσυναρμολογούν οδοφράγματα και να σκοτώνουν άοπλους αμάχους. Κρατούμενοι βασανίστηκαν, σύμφωνα με την Διεθνή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (International Comission of Human Rights), και εμποδίστηκαν από το να προσλάβουν ιδιωτικούς δικηγόρους, αντ’ αυτού επιβάλλοντας σε αυτούς δημόσιους υπερασπιστές της επιλογής της κυβέρνησης. Πολλοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την χώρα. Γιατροί απολύθηκαν από δημόσια νοσοκομεία επειδή δεν συμμορφώθηκαν με την εντολή να αρνηθούν την φροντίδα σε τραυματίες διαδηλωτές. Όποιος μίλησε εναντίον του καθεστώτος δεν είναι ασφαλής. Στις 9 Ιουλίου, για παράδειγμα, ο παπικός νούντιος στη Νικαράγουα, συνοδευόμενος από έναν Νικαραγουανό καρδινάλιο και έναν επίσκοπο, δέχτηκε επίθεση από μια συμμορία φιλο-σαντινίστας [9], αφότου ο Ορτέγκα τον είχε κατηγορήσει ότι συμμετείχε σε συνωμοσία κατά της κυβέρνησης. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η Διεθνής Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (OAS) ανέφεραν περισσότερους από 300 θανάτους από την αρχή των διαμαρτυριών, οι περισσότεροι από τους οποίους αφορούσαν νεαρούς άνδρες.

Παρά την καταστολή, μεγάλα πλήθη συνεχίζουν να διαδηλώνουν στους δρόμους σε όλη τη Νικαράγουα. Ο Όρτεγκα και η Μουρίλλο, ωστόσο, διακηρύσσουν τη νίκη και την επιστροφή της κανονικότητας. Είναι μια ψευδαίσθηση. Η οικονομία έχει βουτήξει [10] και ο Ορτέγκα εξετέθη ως καταχρηστικός δικτάτορας στον ΟΗΕ και στον OAS, ο οποίος τον Ιούλιο κάλεσε τη Νικαράγουα [11] να διεξαγάγει πρόωρες εκλογές το 2019 -ένα ψήφισμα το οποίο ο Ortega αγνόησε. Παρόλο που ο Ortega εξακολουθεί να αρνείται την αντικειμενικότητα της έκθεσης της Διεθνούς Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων [12] και ίσως να πιστεύει ότι, όπως και ο γυμνός βασιλιάς στο παραμύθι του Hans Christian Andersen, μπορεί να συνεχίσει να εμφανίζεται στο κοινό και να λαμβάνει επαίνους για τον πολύχρωμο μανδύα του, στην πραγματικότητα παρελαύνει γυμνός ενώπιον του έθνους του και της διεθνούς κοινότητας, απογυμνωμένος από κάθε δημοκρατική νομιμοποίηση και στηριζόμενος στην απροκάλυπτη βία.

Η πολιτική, μη βίαιη αντίσταση μπορεί μερικές φορές να φαίνεται άχρηστη απέναντι σε μια καλά οπλισμένη δικτατορία που προτίθεται να κρατήσει την θέση της. Δεν είναι. Ο Ortega έχει χάσει κάθε νομιμοποίηση ως κυβερνήτης. Η σύζυγός του έχει γίνει μια αξιολύπητη φιγούρα, υφαίνοντας απίστευτα και διεστραμμένα παραμύθια. Η καταστολή μπορεί να τους επιτρέψει να παραμείνουν στην εξουσία για λίγο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι στέκονται σε κινούμενη άμμο. Δεν θα περάσει πολύς καιρός έως ότου οι ηγέτες της αντίστασης -η καινούργια σοδειά νέων, ταλαντούχων και αποφασισμένων Νικαραγουανών- θα βοηθήσουν και πάλι την χώρα τους να ανακτήσει την ελευθερία από έναν τύραννο.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc. 
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/nicaragua/2018-08-24/how-daniel-ortega-became-tyrant