Ανάγκη για ένα νέο μοντέλο εξοπλισμού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ανάγκη για ένα νέο μοντέλο εξοπλισμού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων

Ο «βληματοκεντρικός» πόλεμος και οι μύθοι για τις εξωτικές πλατφόρμες οπλικών συστημάτων

Εν κατακλείδι, οι πολεμικές ικανότητες εδράζονται πάνω στα αποτελέσματα που επιφέρουν στον αντίπαλο. Κατά συνέπεια, κάθε εξοπλιστική προσπάθεια και σχεδίαση πολεμικών ικανοτήτων θα πρέπει να ξεκινά από αυτό το δεδομένο. Και τα αποτελέσματα τα επιτυγχάνουν τα βλήματα. Αντιθέτως, οι πλατφόρμες μεταφοράς βλημάτων, όσο προηγμένες και «εξωτικών» τεχνολογιών και αν είναι, δεν έχουν αξία από μόνες τους. Ούτε το μυθοποιημένο στις μέρες μας «δίκτυο» που διαμορφώνεται από σύνθετες αρχιτεκτονικές C4ISR [1], ούτε «μαγικά» τεχνουργήματα όπως «αόρατα» αεροσκάφη. Όλα αυτά αποτελούν υπηρέτες των βλημάτων, γιατί αυτά ασκούν τα επιθυμητά καταστρεπτικά αποτελέσματα στον αντίπαλο.

Άρα, αν θέλουμε να επενδύσουμε σε μια αποτελεσματική και κυρίως οικονομική αρχιτεκτονική μάχης, θα πρέπει να ξεκινήσουμε τον σχεδιασμό μας με βάση τα αποτελέσματα που θέλουμε να υποστεί ο αντίπαλος σε τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο, και κατόπιν να επιδιώξουμε να επιτύχουμε τα αποτελέσματα αυτά με τον οικονομικότερο, ασφαλέστερο και αποτελεσματικότερο τρόπο. Και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να επενδύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στα βλήματα, τα οποία είναι αυτά που επιφέρουν τα αποτελέσματα και όσο το δυνατόν λιγότερο στις πλατφόρμες που μεταφέρουν τα βλήματα.

ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΜΑΧΗΣ ΚΑΙ ΒΛΗΜΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Όσον δε αφορά την πληροφοριοκεντρική – δικτυοκεντρική λειτουργία των δυνάμεών μας αυτή θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο αποκεντρωτική και οι λειτουργίες απόκτησης της πληροφορίας αναφορικά με τις θέσεις των φίλιων και εχθρικών δυνάμεων («where am I, where is the enemy, where are my buddies»), μετάδοσης της πληροφορίας και αξιοποίησής της, θα πρέπει να γίνονται με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτονομία από το τερματικό της στοιχείο, δηλαδή τα βλήματα, μικραίνοντας και απλοποιώντας όσο το δυνατόν περισσότερο το κενό μεταξύ αυτού που αποκτά την πληροφορία και αυτού που την αξιοποιεί δια πυρών («sensor – to – shooter loop»).

Τα αποτελέσματα που επιδιώκουμε να επιτύχουμε είναι δύο ειδών. Άμεσα καταστρεπτικά (destructive) και αποδιοργανωτικά (disruptive). Με απλοϊκό τρόπο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα πρώτα επιδιώκουν την καταστροφή στοιχείων του αντιπάλου, ενώ τα δεύτερα στοχεύουν την συνολική του δομή.

Και οι δύο κατηγορίες αποτελεσμάτων μπορούν να επιτευχθούν από δύο κατηγορίες βλημάτων. Hard Kill και Soft Kill. Τα πρώτα είναι τα «κλασικά» βλήματα, όπως αυτά με εκρηκτικές κεφαλές ή κινητικής ενέργειας, ενώ στα δεύτερα εντάσσονται όπλα εκπομπής ηλεκτρομαγνητικού παλμού (ΕΜΡ), μικροκυμάτων υψηλής ενέργειας (ΗΡΜ), ηλεκτρονικών παρεμβολών, κυβερνο-όπλα κλπ.

Τέλος, θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε τα αποτελέσματα που επιδιώκουν να επιτύχουν τα βλήματα σε «μονού σταδίου» και «διπλού σταδίου». Στα πρώτα περιοριζόμαστε στην επιδίωξη της άμεσης φθοράς του αντιπάλου, ενώ τα δεύτερα, εκτός από τις άμεσες ζημίες που επιφέρουν στον αντίπαλο, επιδιώκουν να υποβοηθήσουν μονάδες ελιγμού. Ο ελιγμός (maneuver) έχει αυταξία στο πεδίο της μάχης, αποδιοργανώνοντας τον αντίπαλο, διαλύοντας την δομή του και την ευρύτερη μαχητική του λειτουργία και δεν στοχεύει απλώς στο να προσφέρει μια βελτιωμένη θέση στις πλατφόρμες μάχης για την εκπομπή πυρών με σκοπό την καταστροφή στοιχείων του αντιπάλου.

Επίσης, ο βληματοκεντρικός πόλεμος μπορεί να ευδοκιμήσει μόνον μέσα σε ένα αποκεντρωτικό περιβάλλον, όπου θα δίδεται μεγάλη έμφαση στην ανάληψη πρωτοβουλιών από τους κατώτερους ηγήτορες και την αυτονομία δράσης. Ο βληματοκεντρικός πόλεμος αποσκοπεί στην διαρκή προσαρμογή στην ρευστή πραγματικότητα του πεδίου της μάχης και όχι στην καθυπόταξη σε κάποιο εκ των προτέρων καθορισμένο σχέδιο. Επιπροσθέτως, οι μονάδες ελιγμού πρέπει να λειτουργούν όσο πιο αποκεντρωτικά γίνεται, στο πρότυπο των Γερμανών Stosstruppen στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έτσι ώστε να μπορούν να εκμεταλλεύονται τις «ρωγμές» που θα ανοίγουν στην εχθρική διάταξη τα βλήματα. Αυτό το αποκεντρωτικό μοντέλο πολεμικής λειτουργίας αναφέρεται από τους Γερμανούς ως Auftragstaktik, από τους Αμερικανούς ως Mission Command, ενώ στα ελληνικά έχει περάσει ως «Διοίκηση δια της Αποστολής».

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, ο βληματοκεντρικός πόλεμος δεν είναι ένα μοντέλο πρόκλησης απωλειών στον αντίπαλο (attrition warfare model). Δεν θεωρεί ότι μόνον δια της επίτευξης απωλειών στον αντίπαλο θα επιτευχθεί η νίκη. Αντιθέτως, τα αποτελέσματα που επιδιώκει να επιφέρει είναι καταστροφικά (destructive) αλλά και αποδιοργανωτικά (disruptive), επιδιώκοντας να διαμορφωθούν ευκαιρίες δράσης για μονάδες ελιγμού έτσι ώστε να επιφέρουν διάλυση της δομής του αντιπάλου.

Στόχος είναι η συνεργασία με μονάδες ελιγμού στο πλαίσιο φιλοσοφίας συνδυασμένων όπλων υψηλής προσαρμοστικότητας και αποκεντρωτικής φιλοσοφίας, κατά την λογική του Μπρουχμύλερ (Bruchmüller) στα χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και στον αντίποδα του άκαμπτου μοντέλου της «Μεθοδικής Μάχης» (‘Methodical Battle’), που είχε εφαρμοστεί από τους Γάλλους στα χρόνια του Μεσοπολέμου. Ο βληματοκεντρικός πόλεμος επιδιώκει να εφοδιάσει τις επιμέρους μονάδες του πεζικού και των τεθωρακισμένων αλλά και τις αερομεταφερόμενες δυνάμεις με «κατά παραγγελίαν καταιγίδες πυρών» που θα καταστρέφουν τις εχθρικές δυνάμεις, θα την αποδιοργανώνουν και θα δημιουργούν κενά στην εχθρική διάταξη.