Ο φρέσκος πρίγκιπας

Αλλά τον Ιούνιο του 2017, ο βασιλιάς Σαλμάν απέσυρε τον MBN από την θέση του ως πρίγκιπας-διάδοχος και από την υπουργική του θέση, και ανέβασε τον αγαπημένο του γιο να γίνει ο προφανής διάδοχος. Η άνοδος του νέου πρίγκιπα-διαδόχου ήταν εξαιρετικά γρήγορη -ο MBS είχε γίνει υπουργός μόλις δύο χρόνια πριν, όταν διαδέχθηκε τον πατέρα του ως υπουργός Άμυνας. Εκείνη την εποχή, ο βασιλιάς τον είχε επίσης διορίσει να ηγείται μιας επιτροπής του υπουργικού συμβουλίου που εποπτεύει την οικονομική και κοινωνική πολιτική (ο MBN ήταν υπεύθυνος για μια παρόμοια επιτροπή για θέματα ασφαλείας). Με την αποπομπή του MBN, ο νέος πρίγκιπας-διάδοχος έγινε το επίκεντρο όλων των σημαντικών αποφάσεων της κυβέρνησης. Παρόλο που κάποιοι είδαν το μάντρωμα στο Ritz-Carlton ως παγίωση της εξουσίας, ο MBS είχε ήδη εξασφαλίσει την θέση του μέχρι τότε. Βεβαίως, πολλοί πρίγκιπες ήταν ακούσιοι φιλοξενούμενοι στο Ritz. Ο σημαντικότερος από αυτούς ήταν ο Miteb bin Abdullah, ένας γιος του πρώην βασιλιά, ο οποίος υπηρέτησε ως διοικητής της Εθνικής Φρουράς. Μετά την σύλληψή του τον Νοέμβριο, απολύθηκε από την θέση αυτή και απομακρύνθηκε από το υπουργικό συμβούλιο. Αλλά κανείς δεν αμφισβήτησε ότι ο MBS ήταν υπεύθυνος, ακόμα και πριν από τον Νοέμβριο του 2017.

Σήμερα, το σαουδαραβικό υπουργικό συμβούλιο περιλαμβάνει λιγότερα μέλη της κυβερνώσας οικογένειας από οποιαδήποτε στιγμή από την δεκαετία του 1950. Ο βασιλιάς εξακολουθεί να είναι πρωθυπουργός και ο πρίγκιπας-διάδοχος είναι τόσο υπουργός Άμυνας όσο και αναπληρωτής πρωθυπουργός, αλλά η μόνη άλλη υπουργική θέση που συμπληρώνει ένα μέλος της οικογένειας είναι του υπουργού Εσωτερικών, η οποία καλύπτεται από έναν νεαρό ανιψιό του πρώην πρίγκιπα-διαδόχου MBN και ως εκ τούτου μέλος της τέταρτης γενιάς της οικογένειας. (Υπάρχουν επίσης δύο βασιλικοί υπουργοί, ένας από τους οποίους είναι ένας άλλος γιος του βασιλιά Salman, αλλά αμφότεροι στερούνται χαρτοφυλακίου).

Στην πραγματικότητα, ο πρίγκιπας-διάδοχος έχει αποκόψει έναν μεγάλο αριθμό από τους μεγαλύτερους ξαδέλφους του, πολλοί από τους οποίους προηγουμένως είχαν υψηλές θέσεις στην κυβέρνηση και προσπαθούσαν να κληρονομήσουν τις θέσεις των πατέρων τους στο τραπέζι της λήψης αποφάσεων. Αυτό έχει προκαλέσει αρκετή γκρίνια στους οικογενειακούς κύκλους, κάποια από την οποία έχει βγει στον Δυτικό τύπο. Αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις, τουλάχιστον όχι δημοσίως, για μια σοβαρή κινητοποίηση μέσα στον Οίκο των Σαούντ που θα εμποδίσει τον MBS να διαδεχθεί τελικά τον πατέρα του. Επικίνδυνοι διχασμοί στην οικογένεια έχουν συμβεί και στο παρελθόν, πιο πρόσφατα στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όταν ο βασιλιάς Σαούντ και ο πρίγκηπας-διάδοχος Faisal διαγκωνίστηκαν για την εξουσία. Αλλά τα σημάδια αυτού του διχασμού ήταν σαφή και δημόσια. Άνθρωποι απολύονταν από τις θέσεις εργασίας τους και στην συνέχεια επέστρεφαν όταν ο άνθρωπός τους βρισκόταν στην κορυφή, οι πρωταγωνιστές έπαιρναν εκτεταμένη άδεια παραμονής έξω από την χώρα όταν έχαναν μια αψιμαχία, και οικογενειακά συμβούλια κλήθηκαν για να εκδικάσουν την σύγκρουση. Τελικά, η οικογένεια εκθρόνισε τον βασιλιά Σαούντ το 1964. Τίποτα από όσα συμβαίνουν τώρα δεν πλησιάζει εκείνο το είδος ανοιχτού ανταγωνισμού για την εξουσία.

Είναι πιθανό ο MBS να αντιμετωπίσει οικογενειακή αντίθεση όταν πεθάνει ο πατέρας του. Ο Οίκος των Σαούντ προσπαθεί να κρατήσει την οικογενειακή επιχείρηση έξω από το φως της δημοσιότητας, οπότε θα μπορούσαν να συμβαίνουν πράγματα που οι απ’ έξω δεν τα γνωρίζουν. Ίσως, εν αναμονή μιας κίνησης εναντίον του, ο πρίγκιπας-διάδοχος απευθύνεται σε νεότερα μέλη της οικογένειας, ιδιαίτερα στην τέταρτη γενιά, που είναι κάτω από αυτόν στην ιεραρχία, αλλά κοντά σε αυτόν στην ηλικία, με το να διορίζει πολλούς από αυτούς σε θέσεις κάτω από το υπουργικό συμβούλιο στο Ριάντ και σε θέσεις εξουσίας στις περιφερειακές κυβερνήσεις. Θα μπορούσαν να γίνουν υποστηρικτές του αν προκύψει πρόβλημα. Προς το παρόν, η πορεία του προς την τελική εξουσία φαίνεται ασφαλής.

ΕΝΑΣ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ

Ο πρίγκιπας-διάδοχος βρίσκεται τώρα στην κορυφή της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στην Σαουδική Αραβία. Είναι υπόλογος μόνο στον βασιλιά, ο οποίος του έχει παραχωρήσει ευρείες αρμοδιότητες, επιτρέποντάς του να παίρνει δύσκολες αποφάσεις που προηγουμένως παραπέμπονταν στις καλένδες, όπως η οικονομική μεταρρύθμιση και η δυνατότητα των γυναικών να οδηγούν. Αλλά αυτό σημαίνει επίσης ότι υπάρχουν λίγοι έλεγχοι σε έναν φιλόδοξο και επιθετικό ηγέτη ο οποίος μπορεί να μην υπολογίζει πλήρως τις δεύτερης και τρίτης τάξης συνέπειες ορισμένων από τις ενέργειές του.

Ορισμένες πρόσφατες αποφάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Σαουδικής Αραβίας [8] υποδηλώνουν μια ορισμένη απερισκεψία. Τον Νοέμβριο του 2017, για παράδειγμα, καθώς εξελισσόταν το μάντρωμα στο Ritz-Carlton, ο πρωθυπουργός του Λιβάνου, Saad Hariri [9], πραγματοποίησε μια απρογραμμάτιστη επίσκεψη στο Ριάντ. Λίγες μέρες αργότερα, ανακοίνωσε την παραίτησή του ευρισκόμενος ακόμα στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας, υπό την προφανή πίεση του MBS. Αυτό ήταν σαφώς ένα παιχνίδι ισχύος της Σαουδικής Αραβίας που είχε ως στόχο να ασκήσει πίεση στο πολιτικό σύστημα του Λιβάνου, ελπίζοντας ότι θα καταφέρει ένα χτύπημα στην Χεζμπολάχ, τον σύμμαχο του Ιράν στον Λίβανο. Αντ΄ αυτού, η κίνηση γύρισε σαν μπούμερανγκ, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοι της Σαουδικής Αραβίας στην Ευρώπη είπαν στο βασίλειο να υποχωρήσει. Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο Χαρίρι επέστρεψε στον Λίβανο και απέσυρε την παραίτησή του. Ομοίως, το καλοκαίρι του 2017, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ηγήθηκαν μιας σειράς άλλων αραβικών χωρών σε ένα μποϊκοτάζ κατά του Κατάρ κατηγορώντας τους Καταρινούς ότι υποστήριζαν ισλαμιστικές ομάδες, ήταν πίσω από τρομοκράτες και μπλέκονταν στην εσωτερική πολιτική των γειτόνων τους. Όμως, μακράν του να υποκύψει, το Κατάρ αντιστάθηκε στην πίεση και έφερε υποστήριξη από το Ιράν και την Τουρκία. Και στις δύο περιπτώσεις, η Σαουδική Αραβία δεν πέτυχε τους στόχους της.