Παγκοσμιοποίηση 4.0

Η τεχνητή νοημοσύνη, από την πλευρά της, μπορεί προξενήσει τόσο κακό όσο και καλό και απαιτεί προσεκτική ρύθμιση. Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και άλλα κράτη αγωνίζονται για την ηγεσία στον τομέα αυτό -και σε άλλες τεχνολογίες, όπως η επεξεργασία γονιδίων- πρέπει να συμφωνήσουν στο τι επιτρέπεται και τι όχι. Το ίδιο ισχύει για τα χρηματοπιστωτικά συστήματα. Τα κρυπτονομίσματα (cryptocurrencies) όπως το Bitcoin έχουν ήδη αποδείξει τα πλεονεκτήματά τους έναντι των παραδοσιακών χρημάτων, αλλά δεν έχουν ανοσία στην εκμετάλλευση από κερδοσκόπους και εγκληματίες. Πηγαίνοντας προς τα εμπρός, οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να συμφωνήσουν σχετικά με τον τρόπο βελτιστοποίησης της blockchain ραχοκοκαλιάς του συστήματος, ώστε να μπορεί να ωφελήσει τους πάντες.

Οι απειλές από τον μη ψηφιακό κόσμο δεν θα εξαφανιστούν επίσης. Οι πυρκαγιές, οι ξηρασίες και οι τροπικές καταιγίδες μάς θυμίζουν ότι η κλιματική αλλαγή απειλεί τα οικοσυστήματά μας, την βιοποικιλότητα, τις οικονομίες και τις κοινωνίες. Εν τω μεταξύ, η αύξηση του πληθυσμού προβλέπεται να συνεχιστεί για άλλες λίγες δεκαετίες, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Αυτό σημαίνει ότι τα γεωπολιτικά καυτά σημεία θα πολλαπλασιάζονται και ότι η μετανάστευση θα επιταχυνθεί. Αντιμέτωπα με τέτοιες ακραίες συνθήκες, τα κυρίαρχα έθνη έχουν το δικαίωμα να σχεδιάσουν κατάλληλες εθνικές πολιτικές και σχέδια έκτακτης ανάγκης. Όμως ο πολυμερής συντονισμός είναι το κλειδί, καθώς μοιραζόμαστε έναν πλανήτη και είμαστε υπεύθυνοι για τα κοινά του. Με αυτόν τον τρόπο, οι ηγέτες πρέπει να αποδεχτούν ότι τώρα ζούμε σε έναν πολυπολικό κόσμο στον οποίο πολλές χώρες και περιοχές θα πρέπει να μοιραστούν το βάρος και τα οφέλη της παγκόσμιας ηγεσίας.

Τέλος, πρέπει να συμφιλιωθούμε με τις οικονομίες κοινής χρήσης (sharing economies) και τις οικονομίες πλατφόρμας (platform economies). Μέχρι στιγμής, έχουν ωφελήσει τους τελικούς χρήστες και, πάνω απ’ όλα, τους ιδιοκτήτες των πλατφορμών. Οι περισσότερες πλατφόρμες επικεντρώνονται σε λίγους παγκόσμιους κόμβους και τα πλεονεκτήματά τους έχουν συγκεντρωθεί κυρίως σε μια μικρή ομάδα αρχικών επενδυτών που αναζητούσαν το ρίσκο. Επειδή αυτές οι πλατφόρμες βασίζονται σε λιγότερους υπαλλήλους και περικόπτουν τις ενδιάμεσες εταιρείες, πληγώνουν τα εθνικά ταμεία και πολλές υπάρχουσες επιχειρήσεις. Σε απάντηση, οι διεθνείς συμφωνίες θα πρέπει να προβλέπουν νέες μεθόδους φορολόγησης. Αντί να φορολογούν την εργασία, κάτι που θα μπορούσε να θέσει σε μειονεκτική θέση τις ήδη επισφαλείς μορφές απασχόλησης, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να συμφωνήσουν να φορολογήσουν τις δραστηριότητες πλατφόρμας «στην πηγή» -δηλαδή- όπου βασίζονται οι χρήστες. Με αυτόν τον τρόπο, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να επωφεληθούν, και να χρηματοδοτήσουν την εκπαίδευση και την ανανέωση των δεξιοτήτων των πολιτών τους.

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Καθώς αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις της Παγκοσμιοποίησης 4.0, θα κάναμε καλά να ακολουθήσουμε τρεις κρίσιμες αρχές. Πρώτον, οι διάλογοι που λαμβάνουν χώρα για την διαμόρφωση της Παγκοσμιοποίησης 4.0 πρέπει να περιλαμβάνουν όλους τους σχετικούς παγκόσμιους παίκτες. Οι κυβερνήσεις, φυσικά, έχουν να παίξουν έναν καίριο ρόλο ηγεσίας, αλλά οι επιχειρήσεις είναι η κινητήρια δύναμη της καινοτομίας και η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην εξασφάλιση της εφαρμογής αυτής της καινοτομίας με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Δεύτερον, η διατήρηση της κοινωνικής και εθνικής συνοχής θα πρέπει να τεθεί μπροστά και στο κέντρο. Η διασφάλιση και η ενίσχυση των πυλώνων της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας θα είναι απαραίτητες για την διατήρηση των εθνικών κοινωνικών συμβολαίων και την διατήρηση ενός ανοικτού κόσμου. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς την λήψη αποφάσεων από κάτω προς τα επάνω, κάτι που καθιστά δυνατή την ουσιαστική εμπλοκή των πολιτών σε όλο τον κόσμο. Τρίτον, ο συντονισμός τύπου «επίτευξης κοινών στόχων» θα οδηγήσει σε περισσότερες επιτυχίες από ό, τι η συνεργασία του τύπου «δράση μέσω μιας κοινής στρατηγικής». Η συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και οι Στόχοι των Ηνωμένων Εθνών για την αειφόρο ανάπτυξη αποτελούν παραδείγματα μιας συντονισμένης προσέγγισης που αφήνει περιθώριο στους δρώντες να επινοήσουν τις δικές τους στρατηγικές. Σε έναν κόσμο όπου οι κοινές αξίες αποτελούν ένα σπάνιο εμπόρευμα, ο συντονισμός που βασίζεται σε κοινά συμφέροντα είναι η πιο διαχειρίσιμη προσέγγιση της παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Έχουμε ξαναβρεθεί εδώ. Κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, οι ηγέτες από όλους τους τομείς της κοινωνίας έθεσαν τα θεσμικά θεμέλια για διαρκή ειρήνη, ασφάλεια και ευημερία. Από τότε, όμως, ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά. Απαιτείται τώρα μια νέα προσέγγιση, η οποία να διαμορφώνει το παγκόσμιο μέλλον μας μέσω μιας σταθερής δέσμευσης για την βελτίωση της κατάστασης του κόσμου. Οι ηγέτες μπορούν να συζητήσουν κατά πόσον πρέπει να εργαστούν με το καλό της χώρας τους ή της ανθρωπότητας στο μυαλό τους. Αλλά τούτο είναι σαφές: Η παγκοσμιοποίηση 4.0 μόνο θα επιταχυνθεί από εδώ και στο εξής. Πρέπει να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να την χρησιμοποιήσουμε για το καλό -και για όλους.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2019-01-16/globalization-40