Ο εμπορικός γρίφος του Xi Jinping

Αλλά ο Xi είναι πάρα πολύ πανούργος για να ρισκάρει να βασιστεί σε έναν απρόβλεπτο πρόεδρο των ΗΠΑ. Με το να υπογραμμίζει την αυτοδυναμία και την εγχώρια επιδίωξη τεχνολογικής καινοτομίας, προετοίμασε το έδαφος για μια απότομη στροφή προς το εσωτερικό, εάν καταστεί αναγκαίο. Για τον σκοπό αυτό, έχει επαναπροσδιορίσει τις μακρόχρονες αρχές του ΚΚΚ που υποστηρίζουν ότι η Κίνα διαμορφώνει τώρα το εξωτερικό της περιβάλλον μέσω της επιτυχίας και της αυξανόμενης ισχύος της. Ενώ στο παρελθόν το κόμμα θεωρούσε την χώρα ως τον παθητικό ωφελημένο μιας καλής τύχης στην περιφέρειά της, σήμερα ο Xi παρουσιάζει το «οικονομικό θαύμα» της Κίνας -το οποίο πιστώνεται αποκλειστικά στο όραμα του κόμματος και στην σκληρή δουλειά και την θυσία του λαού- ως την κινητήρια δύναμη πίσω από μια σταθερή και ασφαλή διεθνή τάξη.

Η αυτοδυναμία (self-reliance) που περιγράφει ο Σι έχει διακλαδώσεις πέρα από τα σύνορα της Κίνας. Γιατί αν δεν μπορέσει να διασώσει την διμερή σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Xi θα προσπαθήσει να σιγουρευτεί ότι η Κίνα μπορεί να κρατήσει την δική της [θέση] σε έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό για σφαίρες επιρροής. Από την αρχή της προεδρίας του Trump, ο Xi προσπάθησε να σκιαγραφήσει την Κίνα ως τον νέο υπερασπιστή της πολυμέρειας και του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφεύγουν αυτές τις έννοιες προτιμώντας το «Πρώτα η Αμερική». Ταυτόχρονα, ο Xi έχει κατατάξει την Κίνα ως ένα ακόμα θύμα του «εμπορικού bullyism» των ΗΠΑ, ένας όρος που πιθανόν να έχει απήχηση σε εκείνους που έχουν εκνευριστεί από τις πρόσφατες απειλές του Trump κατά του Μεξικού και άλλων. Εάν η Κίνα μπορεί να πείσει μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η πιο αναξιόπιστη και αποδιοργανωτική δύναμη, ίσως ο Xi μπορέσει να εξασφαλίσει για την Κίνα αρκετό χρόνο ώστε να ολοκληρώσει την βραδεία μετάβασή της σε μια οικονομία της γνώσης.

Για να τοποθετήσει τον εαυτό του με αυτόν τον τρόπο -επιφυλακτικός ως προς τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά όχι παθητικός, ευέλικτος αλλά ιδεολογικά ανυποχώρητος, αυτοδύναμος αλλά φαινομενικά εξωστρεφής- θα απαιτηθεί μια χάρη παρόμοια με το περπάτημα σε τεντωμένο σκοινί. Τι γίνεται αν παραπατήσει και αναγκαστεί να κάνει δύσκολες επιλογές; Εδώ οι πιθανότητες αυξάνονται ολοένα και περισσότερο. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμείνουν επίμονα εχθρικές και άλλες δυνάμεις εξακολουθούν να αμφιβάλουν [για την Κίνα], ο Χι θα μπορούσε να υιοθετήσει έναν θεληματικό εθνικισμό, όπως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, προκειμένου να αποσπάσει την προσοχή του κοινού του από τις οικονομικές στερήσεις που πιθανόν να συνοδεύουν την διεθνή απομόνωση. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την τεράστια εγχώρια εξουσία του για να εξαναγκάσει ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στην Κίνα να αποφύγει με επιτυχία την παγίδα του μέσου εισοδήματος. Με τον τρόπο αυτό, θα υποστήριζε την κυριαρχία του ΚΚΚ. Αλλά οποιαδήποτε από αυτές τις επιλογές θα σηματοδοτούσε μια απότομη διόρθωση πορείας από την πλευρά της αναδυόμενης μεγάλης δύναμης (και δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας) του κόσμου, και η κάθε μια [από τις επιλογές αυτές] θα κατάφερνε ένα αποδιοργανωτικό σοκ στην παγκόσμια οικονομία και τάξη.

ΑΚΟΥΣΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Το πώς θα απαντήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην προσέγγιση της Κίνας θα είναι εξίσου σημαντικό με την ίδια την προσέγγιση. Λαμβάνοντας υπόψη τους κατακλυσμικούς κινδύνους της σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών, η Ουάσινγκτον πρέπει πρώτα να τηρήσει τις αρχές της αποφυγής ζημιάς και της προφύλαξης από ακούσιες συνέπειες. Οι προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών να διαλυθούν -ή ακόμα και να κάνουν να χωλαίνουν- οι κινεζικοί τεχνολογικοί γίγαντες θα μπορούσαν να γυρίσουν σαν μπούμερανγκ, τόσο με την Κίνα όσο και με άλλες μεγάλες δυνάμεις. Επειδή ο Xi και οι συνάδελφοί του στο Πολιτικό Γραφείο δεν μπορούν να ανοίξουν το πολιτικό σύστημα της Κίνας και, ως εκ τούτου, αρνούνται να εξετάσουν το ενδεχόμενο μείωσης του ελέγχου της οικονομίας από το κράτος, θα συνεχίσουν να εξαρτώνται από αυταρχικά εργαλεία, όπως οι επιδοτήσεις και οι καταναγκαστικές ρυθμίσεις. Ως αποτέλεσμα, οι ενέργειες της διοίκησης του Τραμπ θα μπορούσαν ουσιαστικά να αναγκάσουν την Κίνα να εντείνει ακριβώς εκείνες τις κρατικά καθοδηγούμενες πολιτικές που οι ΗΠΑ θέλουν να εξαλειφθούν.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν περαιτέρω να βλάψουν την ισχύ και την αξιοπιστία τους στο εξωτερικό με το να απαιτούν από τους εταίρους τους να κάνουν μια επιλογή τύπου Hobson [στμ: ό,τι προσφέρεται ή τίποτα] μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου. Η εκστρατεία ενάντια στην Huawei ίσως να αποδειχθεί ότι αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση. Εάν σύμμαχοι όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αρνηθούν τις αμερικανικές παρακλήσεις να αποκλείσουν τον εξοπλισμό της Huawei από την τηλεπικοινωνιακή υποδομή τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καταλήξουν να φαίνονται αδύναμες. Δεδομένων των πολύ πραγματικών ανησυχιών ασφαλείας όσον αφορά την ανεξαρτησία και την ιδιωτικότητα ενός δικτύου 5G από την Huawei, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν στην συνέχεια να υποστούν ακόμη μεγαλύτερη ζημιά στην αξιοπιστία τους από όση όταν η κυβέρνηση Obama απέτυχε να σταματήσει την Κίνα από την ίδρυση της Επενδυτικής Τράπεζα Ασιατικών Υποδομών (Asian Infrastructure Investment Bank, ΑΙΙΒ) το 2016. Στην τελευταία περίπτωση, αρκετοί σύμμαχοι τα έσπασαν με την Ουάσιγκτον και μπήκαν στην τράπεζα, στέλνοντας στο Πεκίνο όλα τα λανθασμένα μηνύματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της καθιέρωσης θεσμών παράλληλα με εκείνους των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, που οικοδομήθηκαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.