Πώς να αντιμετωπιστεί η Τουρκία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς να αντιμετωπιστεί η Τουρκία

Γιατί ο ήδη αποτυχημένος κατευνασμός δεν αποτελεί ούτε καν επιλογή

Κίνδυνος αιωρείται επίσης από τις αθρόες ελληνοποιήσεις Μωαμεθανών μεταναστών οι οποίοι απ’ ό,τι φαίνεται, προτιμούν τώρα να αιτούνται ασύλου στην Ελλάδα αντί να επιδιώκουν την μετακίνησή τους στην Ευρώπη. Η δε συγκέντρωση χιλιάδων παράτυπων μεταναστών στα νησιά μας ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα σε δεδομένη συγκυρία καθώς, επίσης, και να προκαλέσουν «ήπια άλωση».

Η Τουρκία που ξέρουμε είναι απαιτητική, φιλόδοξα ηγεμονική, επίμονη, επιθετική και όσο της δίδεται χώρος και χρόνος οι απαιτήσεις της μεγαλώνουν τόσο στην Κύπρο όσο και στο Αιγαίο, και όχι μόνο. Προς το παρόν, και στο μεσοπρόθεσμο διάστημα, πρέπει να υπολογίζουμε ότι η Τουρκία θα διατηρήσει μια κατά το μάλλον ή ήττον επιθετική πολιτική ανεξαρτήτως ηγεσίας, και πρέπει να είμαστε ανάλογα προετοιμασμένοι.

Για να αποφευχθούν όλα τα πιο πάνω που θα επισυμβούν αν υπάρξει υποχώρηση στις απαιτήσεις της Τουρκίας χωρίς αντιστάσεις, η στάση μας και οι αντιδράσεις μας πρέπει να είναι πολύ πιο αποφασιστικές και δυναμικές απ’ ότι σήμερα. Δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός στην εξασφάλιση εξοπλισμών, έστω και αν η Τουρκία αλλάξει πολιτική. Η Τουρκία είναι αναθεωρητική δύναμη που θέλει να άρχει στην περιοχή, επομένως θα εξοπλίζεται συνεχώς και εφ’ όσον το πράττει είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθούμε, έστω και αν είμαστε «φίλοι».

Η ΑΝ. ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΚΑΙ Η ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

Ουδείς αμφιβάλλει ότι η Τουρκία είναι ένα μεγάλο κομβικό κράτος 80 εκατ. κατοίκων που διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ και που οι Ηνωμένες Πολιτείες κυρίως αλλά και άλλα μέλη του ΝΑΤΟ δεν θα ήθελαν να αποξενώσουν. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες για να παραμείνει η Τουρκία στο Δυτικό στρατόπεδο είναι διατεθειμένοι να «θυσιάσουν» την Κύπρο ή και την Ελλάδα.

Η άποψη αυτή που ακόμη διαθέτει οπαδούς, κυρίως από το διπλωματικό και πολιτικό κατεστημένο της Αμερικής, διαφοροποιείται και αλλάζει με μεγάλη ταχύτητα. Η Τουρκία με την αλαζονεία που την διακρίνει είχε φθάσει στο σημείο να πιστέψει ότι θα μπορούσε να αποκτήσει τους Ρωσικούς S-400 και συγχρόνως τους αμερικανικούς Patriot διατηρώντας παράλληλα την συμμετοχή της στο πρόγραμμα των F-35, όπου συμμετέχει από το 1997. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σήμερα κάθετα αντίθετες στην αγορά αυτή και η αμερικανική βουλή έχει σταματήσει την πώληση των τελευταίων τύπου F-35 stealth αεροπλάνων εφ’ όσον η αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος ολοκληρωθεί, όπως όλες οι πληροφορίες και ενδείξεις δείχνουν. Το Πεντάγωνο ήδη ανέστειλε την εκπαίδευση των Τούρκων πιλότων.

Τα ευρήματα στην Κυπριακή ΑΟΖ έχουν πλέον ενταχθεί στον γενικότερο στρατηγικό σχεδιασμό των Ηνωμένων Πολιτειών και σε συνδυασμό με τα ευρήματα στην Αιγυπτιακή και Ισραηλινή ΑΟΖ εκτιμάται ότι μπορεί να βοηθήσουν στην ενεργειακή επάρκεια των χωρών αυτών, που είναι οι βασικοί πυλώνες της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή, εκτός του ότι, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, είναι δυνατόν να αποτελέσει και την εναλλακτική επιλογή για την μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από την Ρωσία.

Αυτό είναι ένα από τα ισχυρά επιχειρήματά μας που γίνονται κατανοητά από την Ουάσιγκτον, η οποία θεωρεί ότι η επιστροφή της αμερικανικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή έχει στόχο την ανάσχεση της επέκτασης της επιρροής της Ρωσίας πρωτίστως αλλά και του Ιράν στην ευαίσθητη αυτή περιοχή.

Η πιο σοβαρή εξέλιξη στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών – Κύπρου είναι η άρση του εμπάργκο στην πώληση όπλων στην Κύπρο, η οποία ίσχυε από το 1987 επί Προεδρίας Carter. Παρ’ όλο που ο πρόεδρος Αναστασιάδης εμφανίζεται αρνητικός στην εξέλιξη αυτή επειδή απαγορεύει τον ελλιμενισμό πολεμικών πλοίων της Ρωσίας στο νησί με την δικαιολογία ότι υποστηρίζει το καθεστώς Assad [3] και είναι απρόθυμος να εφαρμόσει τις σχετικές πρόνοιες της CAATSA [4], επικρατεί η εντύπωση ότι η δημόσια αντίθεσή του οφείλεται στο ότι δεν θέλει να εμφανιστεί ότι επιλέγει πολιτική κατά των συμφερόντων του Κρεμλίνου καθώς επίσης και να μην ερεθίσει τους Κύπριους αριστερούς οπαδούς του ΑΚΕΛ. Όμως, η εφαρμογή των προνοιών του CAATSA θα απαγορεύσει απολύτως την σύγχρονη χρήση των S-400 και των F-35, ανεξαρτήτως των καθησυχασμών του Trump προς τον Erdoğan, εφ’ όσον, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, η Τουρκία εξυπηρετεί απροκάλυπτα πλέον την στρατηγική και τα συμφέροντα του αντίπαλου αυτού της Ουάσινγκτον.

Τα οικονομικά και ενεργειακά συμφέροντα της Τουρκίας είναι συνδεδεμένα με ομφάλιο λώρο με την Ρωσία, ιδίως τώρα που η Ευρώπη έχει επιβάλει εμπάργκο λόγω Ουκρανίας. Η σχέση Τουρκίας – Ρωσίας έχει γίνει ακόμη πιο στενή μετά την συμφωνία για την αγορά του αμυντικού πυραυλικού συστήματος S-400 και την συμφωνία για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού στο Akkuyu, στον κόλπο της Μερσίνης, 50 ναυτικά μίλια βόρεια της κατεχόμενης Κύπρου, που προγραμματίζεται να λειτουργήσει το 2023. Το πυρηνικό εργοστάσιο θα είναι συμπαραγωγή της τουρκικής κρατικής εταιρείας TPAO [5] και της Ρωσικής Rosatom.

Παρ’ όλο που στο παρελθόν είχε επιτραπεί σε τρίτες χώρες όπως η Φινλανδία και η Γιουγκοσλαβία του Τίτο να αποκτήσουν αμερικανικό εξοπλισμό που να συνυπάρχει με οπλισμό άλλων χωρών, στην παρούσα συγκυρία [και τεχνολογία] οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν δέχονται την συνύπαρξη διότι γνωρίζουν ότι οι Ρώσοι θα ανακαλύψουν τα «μυστικά» των stealth και θα διαμορφώσουν τους S-400 πυραύλους ούτως ώστε «να αναγνωρίζουν» τα αεροπλάνα αυτά. Η δε Menendez-Rubio Act είναι πολύ πιο σκληρή από αρχαιότερες νομοθεσίες.

Στην πρόσφατη συνάντηση Erdoğan – Trump στο περιθώριο της συνάντησης των G-20, φαίνεται ότι ο Trump ακολουθώντας την γνωστή του μέθοδο διαπραγμάτευσης [6] άφησε να αιωρείται η ελπίδα ότι οι δύο χώρες θα τα βρουν, δηλ. και η αγορά των S-400 θα προχωρήσει και τα F-35 θα παραδοθούν εν καιρώ. Είναι πάρα πολύ αμφίβολο αν αυτό μπορεί να συμβεί, εν όψει των αυστηρότατων προνοιών της νέας νομοθεσίας.