Πώς μπορεί η Ελλάδα να αντιμετωπίσει στρατιωτικές απειλές;

Σήμερα ακούμε για πολλοστή φορά κάποιους να επισημαίνουν την ανάγκη σύγκλησης, στο πλαίσιο αντιμετώπισης των νέων τουρκικών προκλήσεων, του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ), του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ) και του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον ΠτΔ. Τίποτα ουσιαστικό, όμως, δεν μπορούν να προσφέρουν χωρίς μια αποτελεσματική εθνική στρατηγική αντιμετώπισης των τουρκικών προκλήσεων, πέρα από εκθέσεις ιδεών όπως η επίδειξη «στρατηγικής ψυχραιμίας» και η επίκληση του διεθνούς δικαίου. Ανίκανοι να προστατεύσουμε μόνοι μας τα εθνικά μας συμφέροντα, βρήκαμε λύση στις ΗΠΑ, την Γαλλία και το Ισραήλ, μετατρέποντας ουσιαστικά την Ελλάδα σε μια μεγάλη στρατιωτική βάση αμερικανικών και ισραηλινών δυνάμεων και, βέβαια, παραχωρώντας (σήμερα στην Κύπρο, αύριο στην Ελλάδα) την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε αμερικανικές και γαλλικές εταιρείες, στις οποίες, ο αυξημένος κίνδυνος, εξαιτίας της τουρκικής δραστηριότητας, ίσως εξασφαλίζει καλύτερα συμβόλαια.

Είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό από όλους πως τα συμφέροντα επιβίωσης πρέπει να μπορούμε να τα υποστηρίζουμε μόνοι μας, κι οι όποιες συμμαχίες και συνεργασίες, τις οποίες χωρίς καμία αμφιβολία θα πρέπει να επιδιώκουμε και να διαμορφώνουμε (πάντα στην βάση των εθνικών συμφερόντων φροντίζοντας να μην μας χρησιμοποιούν, κι αυτός ο κίνδυνος είναι υπαρκτός σήμερα), έχουν επικουρικό και μόνο χαρακτήρα. Αυτή την χρονική στιγμή, τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του Ισραήλ έφεραν τις χώρες αυτές πιο κοντά στην Ελλάδα. Αν, για οποιοδήποτε λόγο και με οποιοδήποτε τρόπο, αύριο αντικατασταθεί ο ισλαμιστής Ερντογάν από έναν Κεμαλιστή νέο ηγέτη (ή ο ίδιος αλλάξει στάση), αλλάζουν όλα τα σημερινά δεδομένα. Η βέβαιη, στην περίπτωση αυτή, επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με την Δύση και η αποκατάσταση των σχέσεών της με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ θα αλλάξουν τα δεδομένα χωρίς να μεταβληθούν όμως οι σταθερές (μάλλον αναβαθμισμένες) διαχρονικά διεκδικήσεις της σε βάρος της Ελλάδας. Αποτελεί δε ανοησία να περιμένει κάποιος στρατιωτική βοήθεια από την ΕΕ.

Σήμερα, υπάρχει μια επικίνδυνη για την παγκόσμια ειρήνη αστάθεια ενώ ο κόσμος μοιάζει σαν να ετοιμάζεται για πόλεμο, όπως είχε δηλώσει πριν ένα και πλέον χρόνο ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Στο μείγμα της εξωτερικής πολιτικής πολλών χωρών βλέπουμε μια αύξηση του ρεαλισμού έναντι του μοραλισμού, και στην Ευρώπη έχουμε την εμφάνιση, μετά από πολλές δεκαετίες, εγωιστικών εθνικών πολιτικών και εθνικισμού. Στα πάντα εύφλεκτα Βαλκάνια βρίσκονται σε εξέλιξη σενάρια αλλαγής συνόρων με κίνδυνο να ανοίξει ο Ασκός του Αιόλου με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την Ελλάδα που έχει δίπλα της μια απρόβλεπτη και αναθεωρητική, μη ελεγχόμενη πλέον από τις ΗΠΑ, Τουρκία, η οποία συνιστά, πέρα από αμπελοφιλοσοφίες και φληναφήματα, υπαρκτή σοβαρή απειλή στο Αιγαίο και την Κύπρο, όπου ακόμη και σήμερα διατηρεί στρατεύματα κατοχής. Σε αυτό το περιβάλλον, αποτελεί μονόδρομο η εκπόνηση και εφαρμογή εθνικής στρατηγικής και η αναβάθμιση της εθνικής ισχύος μέσα από ένα νέο αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο. Η «Στρατηγική Ψυχραιμία» και η επίκληση του δικαίου δεν επαρκούν. Αντίθετα, αναδεικνύουν την έλλειψη αποτελεσματικών τρόπων αντιμετώπισης της Τουρκικής απειλής.

Κλείνοντας το άρθρο οφείλω να επισημάνω πως η πρόταση αυτή -που αφορά στην πολιτική Εθνικής Άμυνας και Ασφάλειας (δηλαδή αφορά στην πολιτική ηγεσία)- η υιοθέτηση της οποίας θα πρέπει να γίνει με νηφαλιότητα, χωρίς πολεμικές ιαχές και συναισθηματικές παρορμήσεις, στοχεύει στην αναβάθμιση της αποτροπής, που σημαίνει υποστήριξη των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων χωρίς την ανάγκη προσφυγής σε πόλεμο. Είναι μια πρόταση η υιοθέτηση της οποίας θα οδηγήσει στην εξάλειψη των εντάσεων και κατά συνέπεια υποστηρίζει την ειρήνη.

Η Ελλάδα θα πρέπει να επιμείνει στην αναζήτηση τρόπων επίλυσης των διαφορών στην βάση των κανόνων του διεθνούς δικαίου, την δημιουργία σχέσεων καλής γειτονίας, και στην επιλογή της διπλωματίας και διαπραγμάτευσης αντί της χρήσης βίας, όπως επιβάλουν οι οικουμενικές αρχές και αξίες της Ευρώπης. Δεν είναι κακό να συνομιλείς για την εξεύρεση λύσης, όπως κάποιοι πιστεύουν˙ κακό είναι να οδηγείσαι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από φόβο. Σκοπός της παρούσας πρότασης είναι ακριβώς η εξάλειψη αυτού του υπαρκτού για την Ελλάδα κινδύνου.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

*Το παρόν άρθρο έχει δημοσιευθεί στο τεύχος 58 (Ιούνιος-Ιούλιος 2019) του Foreign Affairs The Hellenic Edition.

[1] Clausewitz, Carl von, και Heuser, Beatrice, On War, Oxford University Press, USA (2007)
[2] Από τα αρχεία του ΓΕΕΘΑ, http://www.geetha.mil.gr/media/1.VALKANIKOI/arxeia/kountouriotis2.pdf
[3] Colin, Jean Lambert Alphonse, The Transformations of War, 1912, London.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition