Εκπαιδεύστε για να απελευθερώσετε

Για αρχή, παρόλο που σχεδόν όλα τα πανεπιστήμια του Καναδά και των Ηνωμένων Πολιτειών δεσμεύονται να μην κάνουν διακρίσεις, η ακαδημία ψάχνει στα τυφλά όταν πρόκειται για την κατανόηση και την καταπολέμησή τους. Ο έκδηλος ρατσισμός και η θρησκευτική μισαλλοδοξία είναι τώρα ευτυχώς σπάνια πράγματα. Όμως, πολλοί άνθρωποι με υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης δείχνουν άλλες ρατσιστικές τάσεις [10], ιδιαίτερα προς τους μαύρους, π.χ. κάνοντας αρνητικές υποθέσεις γι’ αυτούς, κάνοντας εκπτώσεις στην εξειδίκευσή τους, η εξαιρώντας τους από επαγγελματικές ευκαιρίες, και επιβάλλοντας αντίποινα εναντίον τους. Ακόμα και όταν τα πανεπιστήμια αναγνωρίζουν το πρόβλημα, οι άκαμπτες ιεραρχίες μπορούν να τα εμποδίσουν να καταστήσουν τους ανθρώπους υπόλογους. Κατά κάποιο τρόπο, το σύστημα έχει ρυθμιστεί για να αποτύχει [11]. Τα πανεπιστήμια και οι επαγγελματικές ενώσεις βασίζονται σε συναδέλφους ακαδημαϊκούς για να αποφανθούν για παράπονα. Αλλά είναι παράλογο να ζητείται από συναδέλφους που ίσως να αναζητούν μια ερευνητική σύνδεση, μια ευκαιρία για δημοσιεύσεις, ή μια δουλειά από τον φερόμενο δράστη, να προσδιορίσουν παραβάσεις.

Προβλήματα προκύπτουν επίσης επειδή οι διακρίσεις είναι σπάνια δημόσιες˙ αντί γι’ αυτό, γίνονται στο παρασκήνιο, κάνοντας δύσκολο το να τεκμηριωθούν. Οι περισσότερες διοικητικές δραστηριότητες στα ακαδημαϊκά τμήματα, όπως οι αξιολογήσεις του ακαδημαϊκού έργου και οι αποφάσεις των επιτροπών προσλήψεων και προαγωγών, λειτουργούν με κώδικες αυστηρής εμπιστευτικότητας, περιπλέκοντας περαιτέρω τις προσπάθειες για να τεκμηριωθεί η προκατάληψη. Εάν οι ακαδημαϊκοί θέλουν πραγματικά να καταπολεμήσουν τις διακρίσεις, δεν πρέπει να αναζητούν το όπλο που καπνίζει ακόμα˙ θα πρέπει να ρωτήσουν αν ένα αντίστοιχο άτομο από διαφορετική φυλή ή θρησκεία θα είχε υποφέρει παρόμοια.

Τα πανεπιστήμια είναι εξίσου ιεραρχικά. Οι ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι τυγχάνουν αντανακλαστικής συμπαράστασης από όσους βρίσκονται κάτω από αυτούς, οπότε οι ακαδημαϊκοί που επιτρέπουν την διακριτική μεταχείριση εξακολουθούν να υποστηρίζονται σε όλη την διαδρομή της αλυσίδας. Και μπορούν εύκολα να καλυφθούν κάτω από την αρχή της ακαδημαϊκής ελευθερίας, η οποία συχνά έρχεται σε σύγκρουση με την αρχή της απαλλαγής από τις διακρίσεις. Υπάρχει μια εύκολη λύση για αυτό: Καταστήστε τους ανώτερους διοικητικούς υπόλογους όποτε οι υπάλληλοι χαμηλότερου επιπέδου αποτυγχάνουν να αποτρέψουν τις διακρίσεις.

Τέλος, τα πανεπιστήμια πρέπει να θέσουν τέρμα στην ομαδοποιητική συμπεριφορά που αποκλείει πάρα πολλούς ανθρώπους από επαγγελματικές ευκαιρίες. Αποκλειστικά δίκτυα, ειδικά εκείνα μέσα σε κυρίως εθνοτικά ή θρησκευτικά ομογενείς ομάδες, υπονομεύουν τους κανόνες της ίσης μεταχείρισης και ίσων ευκαιριών. Ενθαρρύνουν τα μέλη τους να συσπειρώνονται όταν αμφισβητούνται, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την κατάργηση διακριτικών πρακτικών. Ακόμη και οι ακαδημαϊκοί που δεν προσπαθούν να αμυνθούν δυσκολεύονται να φανταστούν κάποιον που γνωρίζουν, συμπαθούν και σέβονται να ενεργεί με τρόπο διακριτικό.

Τα πράγματα κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της Αμερικανικής Ένωσης Πολιτικών Επιστημών (American Political Science Association), της κορυφαίας επαγγελματικής οργάνωσης των ακαδημαϊκών πολιτικών επιστημόνων, η εκπροσώπηση των μειονοτήτων είναι πολύ υψηλότερη μεταξύ των ατόμων κάτω των 24 ετών (34%) από ό, τι μεταξύ των ατόμων άνω των 75 ετών (5%). Αλλά υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος. Η έλλειψη ενσωμάτωσης δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα γενεών, και τα θεσμικά όργανα δεν μπορούν να αστυνομεύσουν την ύπαρξη της διαφορετικότητας. Ωστόσο, οι ακαδημαϊκοί, οι ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι, οι επαγγελματικές ενώσεις και οι εκδότες [περιοδικών] επιθεωρήσεων, μπορούν να κάνουν περισσότερα για να την ενθαρρύνουν, με το να αντιμετωπίζουν τις μειονότητες με τα ίδια πρότυπα όπως με όλους τους άλλους.

Με το να διευρύνουν την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ανταποκρινόμενα στις φιλελεύθερες αξίες στις οποίες ισχυρίζονται ότι πιστεύουν, τα πανεπιστήμια έχουν την ευκαιρία να βοηθήσουν στην διάσωση αυτών των αξιών στην κοινωνία γενικότερα. Αυτό θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην διατήρηση της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης. Δεν αρκεί οι πολίτες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να υπερασπίζονται την δημοκρατία και την οικονομική ανοικτότητα. Η τάξη δεν μπορεί να επιβιώσει σε κοινωνίες που επιτρέπουν τις ανεξέλεγκτες διακρίσεις.

*Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο τεύχος αρ. 60 (Οκτώβριος-Νοέμβριος 2019) του Foreign Affairs The Hellenic Edition.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2019-02-12/educate-liberate

Σύνδεσμοι: