Προετοιμαζόμενοι για τον Τραμπ Νο2 | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Προετοιμαζόμενοι για τον Τραμπ Νο2

Η πιθανή επιστροφή του εμπνέει φόβο στους συμμάχους της Αμερικής -και ελπίδα στους αντιπάλους της

Η νίκη του Μπάιντεν επί του Τραμπ το 2020 έδωσε τέλος σε μεγάλο μέρος αυτής της παράξενης συμπεριφοράς. Ο Μπάιντεν επιβεβαίωσε εκ νέου τις παραδοσιακές συμμαχίες σε βαθμό που είχε να παρατηρηθεί από την εποχή του προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους [του πρεσβύτερου]. Όπως το έθεσε ο Richard Haass, πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, ο Μπάιντεν μεταμόρφωσε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ «από το "πρώτα η Αμερική" στο πρώτα οι συμμαχίες». Ο Μπάιντεν διαβουλεύτηκε ευρέως με Ευρωπαίους ηγέτες κατά την διαμόρφωση της αμερικανικής απάντησης στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα να επιτευχθεί ένας βαθμός διατλαντικής συνεργασίας που εξέπληξε ακόμη και τον Πούτιν. Παρομοίως, η κυβέρνηση έχει συγκεντρώσει την υποστήριξη πολλών συμμάχων για να αντιμετωπίσει την Κίνα: επιβολή ελέγχων στις εξαγωγές σε συνεννόηση με την Ιαπωνία και την Ολλανδία˙ ενίσχυση της Quad [Τετράδας], ενός αμυντικού συνασπισμού που αποτελείται από την Αυστραλία, την Ινδία, την Ιαπωνία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες˙ και ανάπτυξη του Οικονομικού Πλαισίου Ινδο-Ειρηνικού, μιας ομάδας συζητήσεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ με 14 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας, της Νότιας Κορέας, της Ταϊλάνδης, και του Βιετνάμ. Οι δημοσκοπήσεις κοινής γνώμης που διεξήχθησαν σε μια ομάδα 23 διαφορετικών χωρών, όπως η Ουγγαρία, η Ιαπωνία, και η Νιγηρία, δείχνουν ότι μεγάλο μέρος του κόσμου έχει πιο θετική στάση απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Μπάιντεν απ' όσο υπό τον Τραμπ.

Ταυτόχρονα, αντίπαλοι όπως η Ρωσία και η Κίνα έπρεπε να προσαρμοστούν σε έναν Αμερικανό πρόεδρο ο οποίος αποδεικνύει εμπράκτως και όχι μόνο στα λόγια τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων. Ο Τραμπ παραληρούσε και ξεσπάθωσε και καταφέρθηκε εναντίον της Κίνας, αλλά στο τέλος, ενδιαφερόταν περισσότερο για την σύναψη συμφωνιών παρά για την προώθηση των συμφερόντων των ΗΠΑ -αυτό φάνηκε, για παράδειγμα, από την προσπάθειά του να οριστικοποιήσει την εμπορική συμφωνία πρώτης φάσης με την Κίνα στις αρχές του 2020 χωρίς να πιέσει τις κινεζικές Αρχές σχετικά με την αναδυόμενη πανδημία της COVID-19. Η προσέγγισή του με την Ρωσία ήταν ασταθής -ο ίδιος ο Τραμπ έχει πει ότι ήταν το «μήλο της έριδος [για τον Πούτιν]». Αντιθέτως, η κυβέρνηση Μπάιντεν αποδείχθηκε έτοιμη και πρόθυμη να κινητοποιήσει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει και τις δύο αυτές απολυταρχίες -ο νόμος CHIPS και Science Act και ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act) είναι πολύ πιο φιλόδοξες νομοθετικές πράξεις από οτιδήποτε πέρασε κατά τα χρόνια του Τραμπ. Τα μέτρα αυτά στοχεύουν να επιτύχουν αυτό για το οποίο ο Τραμπ μόνο μίλησε: την «εγχώρια στήριξη» κρίσιμων βιομηχανικών τομέων.

Ο Μπάιντεν ήταν επίσης πολύ πιο επιδέξιος στην προσέλκυση νέων συμμάχων και εταίρων. Το ΝΑΤΟ επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει την Φινλανδία και σύντομα είναι πιθανό να συμπεριλάβει και την Σουηδία. Η τριμερής εταιρική σχέση μεταξύ της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, και των Ηνωμένων Πολιτειών στην βορειοανατολική Ασία έχει ενισχυθεί˙ η συγκέντρωση των ηγετών αυτών των χωρών στο Καμπ Ντέιβιντ τον Αύγουστο θα ήταν αδιανόητη στα χρόνια του Τραμπ. Ο Μπάιντεν θα υπογράψει συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης με το Βιετνάμ κατά την διάρκεια επίσημης επίσκεψης στο Ανόι τον Σεπτέμβριο, εμβαθύνοντας τους δεσμούς μεταξύ δύο χωρών που είναι επιφυλακτικές απέναντι στον κινεζικό επεκτατισμό. Το σύμφωνο AUKUS με την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει εδραιώσει την συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας με αυτούς τους βασικούς συμμάχους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ενισχύσει την διμερή συνεργασία με την Ταϊβάν. Τόσο οι ρωσικές όσο και οι κινεζικές επιχειρήσεις ανακαλύπτουν ότι η ικανότητά τους να επωφελούνται από την φιλελεύθερη διεθνή τάξη έχει τεθεί σε κίνδυνο.

Καθώς οι αντίπαλοι των ΗΠΑ βρίσκονται όλο και περισσότερο απομονωμένοι, πολλές ελίτ σε αυτές τις χώρες ελπίζουν σε μια μελλοντική απροσδόκητη τύχη -που θα προαναγγείλει η επιστροφή του Τραμπ στην προεδρία το 2025. Οι παρατηρητές της Κίνας αναφέρουν ότι ακούνε περισσότερες αναφορές για τον Τραμπ στις επισκέψεις τους στο Πεκίνο απ' όσο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κινέζοι αξιωματούχοι ελπίζουν ότι μια νέα κυβέρνηση Τραμπ θα φθείρει και πάλι τις συμμαχίες των ΗΠΑ. Όσον αφορά την Ρωσία, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες συμφωνούν ότι ο Πούτιν είναι απίθανο να αλλάξει την τακτική του στην Ουκρανία μέχρι τις εκλογές του 2024. Ένας ανώνυμος Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο CNN τον Αύγουστο: «ο Πούτιν γνωρίζει ότι ο Τραμπ θα τον βοηθήσει. Το ίδιο και οι Ουκρανοί και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας». Οι σύμμαχοι στην Ευρώπη σκέφτονται επίσης -ή, μάλλον, φοβούνται- μια δεύτερη θητεία Τραμπ.

Ορισμένοι παρατηρητές υποστηρίζουν ότι αν και ο Τραμπ εκτέλεσε μια αντισυμβατική εξωτερική πολιτική όταν ήταν πρόεδρος, δεν ενήργησε σύμφωνα με τις χειρότερες παρορμήσεις του. Δεν απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε από τον ΠΟΕ ούτε από το ΝΑΤΟ, ούτε απομάκρυνε τα αμερικανικά στρατεύματα από όλη την περιοχή του Ειρηνικού. Αυτοί οι ειδήμονες θεωρούν ότι η δεύτερη θητεία του Τραμπ απλώς θα αναπαράγει την αλαζονεία της πρώτης θητείας του.