Η ιστορία δύο σοσιαλιστών

Πώς πέτυχε ο Jeremy Corbyn εκεί που απέτυχε ο Γάλλος ομόλογός του; Οι Εργατικοί εισήλθαν στην εκλογική εκστρατεία μειονεκτώντας, έχοντας υποστεί δύο χρόνια εσωτερικής διχόνοιας από την εκλογή του Corbyn ως ηγέτη, συμπεριλαμβανομένης μιας ψήφου μη εμπιστοσύνης στην ηγεσία του, η οποία υποστηρίχθηκε από το 80% των Εργατικών βουλευτών και μια δεύτερη εκλογική διαδικασία για την ηγεσία, την οποία επίσης κέρδισε ο Corbyn, το καλοκαίρι του 2016. Όμως, μέχρι τις [εθνικές] εκλογές, το κόμμα συγκέντρωσε ένα φιλόδοξο, αριστερόστροφο μανιφέστο που υποσχόταν να καταργήσει τα δίδακτρα των πανεπιστημίων, να εθνικοποιήσει τις εταιρείες σιδηροδρόμων και υδάτων, να αντιστρέψει τις περικοπές στην υγειονομική περίθαλψη και την παιδεία, να απαγορεύσει τις αποκαλούμενες συμβάσεις μηδενικού ωραρίου (βάσει των οποίων οι εργοδότες δεν υποχρεούνται να παρέχουν στους υπαλλήλους ελάχιστο αριθμό ωρών εργασίας), να εισάγει ελέγχους επί των ενοικίων και να εγγυηθεί αυξήσεις των συντάξεων. Το εκτιμώμενο κόστος των 61 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τα μέτρα αυτά, ισχυρίστηκαν οι Εργατικοί, θα καλύπτετο από αυξήσεις φόρων στους Βρετανούς που κερδίζουν περισσότερες από 80.000 λίρες (περίπου 102.000 δολάρια) ετησίως και μια αύξηση του συντελεστή φορολογίας εταιρειών. Με μια απότομη αποστασιοποίηση από την επιφυλακτικότητα των προηγούμενων μανιφέστων των Εργατικών, το έγγραφο αυτό υποσχόταν να ανατρέψει την λιτότητα και να αναδιανείμει τον πλούτο από τους πλούσιους στους υπόλοιπους. (Ορισμένοι παρατηρητές επεσήμαναν ότι η μεσαία τάξη [6] θα επωφελείτο στην πραγματικότητα περισσότερο από κάποιες από τις υποσχέσεις του κόμματος από όσο οι πραγματικά φτωχοί). Από την άλλη πλευρά, μολονότι το έγγραφο ισχυριζόταν ότι οι προτάσεις του θα μείωναν το δημόσιο χρέος με την πάροδο του χρόνου, προσέφερε ελάχιστες λεπτομέρειες για το πώς θα επιτυγχανόταν αυτό. Η αντίδραση των Συντηρητικών και του Δεξιού Τύπου ήταν επικριτική [7] -αλλά ακόμη και το ακομμάτιστο Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών παραπονέθηκε ότι η επίδραση των προτάσεων του κόμματος για τον προϋπολογισμό του Ηνωμένου Βασιλείου θα ήταν αδύνατο να προσδιοριστεί [8].

Ότι τόσο λίγοι περίμεναν ότι το Εργατικό κόμμα θα κερδίσει, ίσως βοήθησε να αποδυναμωθούν οι επιθέσεις των Συντηρητικών στις οικονομικές ικανότητες του Corbyn. Αλλά πολλοί νέοι ψηφοφόροι προσελκύσθηκαν [9] από το αισιόδοξο μήνυμα του κόμματος. Τα τελευταία χρόνια, η βρετανική εκλογική πολιτική έχει γίνει εξαιρετικά πολωμένη μεταξύ των συνταξιούχων, οι οποίοι τείνουν να ψηφίζουν Συντηρητικούς, και εκείνων κάτω των 40 ετών, οι οποίοι στρέφονται έντονα προς τους Εργατικούς. Η υψηλή προσέλευση μεταξύ των ηλικιωμένων και η χαμηλή προσέλευση μεταξύ των νέων βοήθησε τους Συντηρητικούς να κερδίσουν εκλογές στο παρελθόν. Αυτή την φορά, ένα πιο φιλόδοξο Αριστερό μήνυμα από τους Εργατικούς αύξησε την συμμετοχή μεταξύ των υποστηρικτών του και βοήθησε να κλείσει το χάσμα. Οι Εργατικοί πραγματοποίησαν δυσανάλογα κέρδη σε περιοχές με νεαρότερους πληθυσμούς και παγίωσαν την θέση τους στο Λονδίνο –κέρδισαν ακόμη και την εκλογική περιφέρεια του Kensington, την πλουσιότερη περιοχή της χώρας.

Είναι δίκαιο να επισημάνουμε ότι ο Hamon, ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών για την γαλλική προεδρία, ακολούθησε μια στρατηγική παρόμοια με εκείνη του Corbyn, στρεφόμενος προς τα αριστερά και απομακρυνόμενος από τον Hollande. Ο Hamon υποσχέθηκε να εισαγάγει ένα καθολικό βασικό εισόδημα, να καταστήσει τους εργοδότες υπεύθυνους για την απόλυση εργαζομένων και να ακυρώσει τα χρέη διάσωσης των πιο αδύναμων χωρών της ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία. Αλλά η κακή του εμφάνιση ίσως είχε λιγότερη σχέση με αυτές τις πολιτικές παρά με το γεγονός ότι προσπεράστηκε από τα αριστερά από τον Mélenchon, του οποίου η φλογερή ρητορική και η προηγούμενη απομάκρυνση από τους Σοσιαλιστές τού έδωσαν την εικόνα ενός αουτσάιντερ που έλειπε από τον Hamon.

Το μάθημα των πρόσφατων εκλογών στις πλούσιες δημοκρατίες είναι ότι, με λίγες εξαιρέσεις, οι κατεστημένοι αξιωματούχοι βρίσκονται στην άμυνα, επειδή οι ψηφοφόροι έχουν κουραστεί από την λιτότητα και την ανισότητα. Αυτές οι απογοητεύσεις είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τους ρεαλιστές φιλελεύθερους πολιτικούς που κυριαρχούν εδώ και χρόνια στην κεντροαριστερά. Η ψήφος του Brexit και η σοκαριστική ήττα της Χίλαρι Κλίντον [10] από τον Ντόναλντ Τρόμπα ήταν κλήσεις αφύπνισης για τις οποίες κάποιοι ρεαλιστές στα αριστερά ήταν απρόθυμοι να δώσουν προσοχή. Απροσδόκητα, το Εργατικό Κόμμα δείχνει τώρα το πώς η Αριστερά μπορεί να κατευθύνει την διαδεδομένη απαίτηση για αλλαγή.

Το τι σημαίνουν αυτά τα αποτελέσματα για το ευρύτερο ευρωπαϊκό σχέδιο είναι λιγότερο σαφές. Ο Macron έχει υποστηρίξει την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για να επεκταθεί η υπερεθνική οικονομική διακυβέρνηση, επιτρέποντας μεγαλύτερη κοινοτική κατανομή των βαρών, μια μακρόχρονη απαίτηση των γαλλικών διοικήσεων που η Γερμανία της Angela Merkel αρνήθηκε να δεχθεί. Με το Ηνωμένο Βασίλειο [1] προγραμματισμένο να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Μάρτιο του 2019, θα μπορούσε να εξαλειφθεί ένα ενδεχόμενο εμπόδιο για μεγαλύτερη συνεργασία. Εάν η Γερμανία δεν υποστεί δικό της εκλογικό σοκ το φθινόπωρο, φαίνεται απίθανο ότι η κυρίαρχη χώρα της ΕΕ θα προσχωρήσει εύκολα στο να μοιραστεί το ρίσκο των κρατικών χρεών με τα ασθενέστερα κράτη της ευρωζώνης.