Η μεταβολή της μοίρας του καταλανικού κινήματος ανεξαρτησίας

Οι εντάσεις μεταξύ των διαφόρων φατριών του αυτονομιστικού συνασπισμού επεκτάθηκαν τις ημέρες μετά το δημοψήφισμα. Οι ηγέτες του PDeCAT, φοβούμενοι αντίποινα από τη Μαδρίτη, προέτρεψαν τον Puigdemont να προχωρήσει με προσοχή. Ημέρες μετά το δημοψήφισμα, ο Mas, ο οποίος προεδρεύει του κόμματος, δήλωσε [12] στους Financial Times ότι «η Καταλονία δεν είναι ακόμη έτοιμη για πραγματική ανεξαρτησία». Η ηγεσία του CUP, αντίθετα, πίεζε για μια ξεκάθαρη δήλωση ανεξαρτησίας, υποστηρίζοντας ότι μόνο μετά την ανεξαρτησία η διεθνής κοινότητα θα αισθανόταν υποχρεωμένη να παρέμβει. Η δυσαρέσκειά του με την απόφαση του Puigdemont να «αναστείλει» την ανεξαρτησία ήταν φανερή. Η δεκαμελής αντιπροσωπεία του CUP κάθισε απολύτως σιωπηλή καθώς ο πρόεδρος της Καταλονίας έκανε την ομιλία του˙ δεν έκαναν καν τον κόπο να επικροτήσουν μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας. Οι ηγέτες του CUP προσπαθούν επί του παρόντος να εξαναγκάσουν τον Puigdemont να κηρύξει ανεξαρτησία. Σε μια δημόσια επιστολή που παροτρύνει τον Puigdemont να «άρει την αναστολή της ανεξαρτησίας», οι ηγέτες του CUP προειδοποίησαν [13] ότι ήταν έτοιμοι να φύγουν και να «τον εγκαταλείψουν στην μειονότητα».

ΤΟΥΣ ΧΕΙΡΙΣΤΗΚΕ Η ΜΑΔΡΙΤΗ

Ένας πιο σημαντικός, αν και λιγότερο εμφανής, παράγοντας για το σταμάτημα της καταλανικής ανεξαρτησίας ήταν η επιδέξια διαχείριση της κρίσης από τον Rajoy. Αρχικά, η συναίνεση στο εσωτερικό και στο εξωτερικό ήταν ότι η Μαδρίτη ήταν άτσαλη στην απάντησή της στο δημοψήφισμα, ασκώντας μη απαραίτητη βία για να σταματήσει η παράνομη ψηφοφορία. Εκ των υστέρων όμως, φαίνεται ότι ο Rajoy, ένας παλαίμαχος πολιτικός που υπήρξε ηγετική δύναμη στην ισπανική πολιτική για σχεδόν δύο δεκαετίες, έπαιζε ένα ευρύτερο και πιο μακροχρόνιο παιχνίδι με τρεις τουλάχιστον τρόπους.

Κατ’ αρχάς, ο Rajoy συγκέντρωσε υποστήριξη κατά της καταλανικής ανεξαρτησίας από τους σημαντικότερους δρώντες της διεθνούς κοινότητας. Ο στόχος ήταν να εξοστρακιστεί η λεγόμενη διαδρομή του Κοσσυφοπεδίου για την καταλανική ανεξαρτησία˙ το 2008 το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του, υποστηρίζοντας [ότι υπέστη] καταπίεση από τους Σέρβους, κάτι που οδήγησε την διεθνή κοινότητα να παρέμβει υπέρ των αποσχιστικών δυνάμεων. Πριν από την ψηφοφορία, ο Rajoy ταξίδεψε στο Βερολίνο και την Ουάσιγκτον, όπου έλαβε διαβεβαιώσεις ότι ούτε η Γερμανία ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναγνώριζαν ένα δημοψήφισμα που η ισπανική κυβέρνηση θεωρούσε αντισυνταγματικό. Έλαβε επίσης διαβεβαιώσεις από τις Βρυξέλλες ότι μια ανεξάρτητη Καταλονία δεν θα εισέλθει αυτόματα στην ΕΕ. Θα έπρεπε να υποβάλει εκ νέου αίτηση αποδοχής, μια περίπλοκη διαδικασία που θα μπορούσε να διαρκέσει χρόνια για να ολοκληρωθεί. Μετά το δημοψήφισμα, μεγάλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όπως η Γαλλία επανέλαβαν την άποψή τους ότι δεν θα αναγνωρίσουν μια ανεξάρτητη Καταλονία ή ότι ούτε καν θα διαδραματίσουν ρόλο διαμεσολαβητή στην σύγκρουση.

Δεύτερον, ο Rajoy κινητοποίησε με επιτυχία την ισπανική πολιτική τάξη ενάντια σε μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας από τους Καταλανούς. Με τον τρόπο αυτό, ενίσχυσε την θέση του ως θεματοφύλακα του κράτους δικαίου και εμφάνισε τον αυτονομιστικό συνασπισμό ως συνταγματικά παρανομούντα. Έλαβε υποστήριξη τόσο από το ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE), το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης στο εθνικό κοινοβούλιο, όσο και από το κεντροδεξιό κόμμα Ciudadanos από την Καταλονία, για την πλήρη απόσυρση της αυτονομιστικής χάρτας της Καταλονίας, μια πρόβλεψη που επιτρέπεται από το άρθρο 155 του ισπανικού Συντάγματος σε περίπτωση κρίσιμης κατάστασης εθνικής ασφάλειας. Ο Rajoy επίσης συνήψε μια συμφωνία με τον επικεφαλής του PSOE, Pedro Sánchez, να οργανώσουν μια επιτροπή για να μελετήσει την τροποποίηση του Συντάγματος με στόχο την αναμόρφωση του συστήματος των περιφερειακών αυτονομιών που δημιουργήθηκε μετά το 1978. Αυτό θεωρητικά θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για την επίσημη ομοσπονδοποίηση της Ισπανίας, κάτι που απαγορεύεται σήμερα από το Σύνταγμα.

Τέλος, ο Rajoy ανέπτυξε ένα από τα ισχυρότερα όπλα της ισπανικής κυβέρνησης: Την ικανότητα να διαταράσσει την καταλανική οικονομία. Μετά το δημοψήφισμα, η κυβέρνηση του Rajoy ψήφισε νόμο που απάλλασσε την γραφειοκρατία από ό,τι αφορούσε την απόφαση μιας εταιρείας να μεταφέρει την έδρα της. Το θέμα ήταν να επιταχυνθεί η αναχώρηση μεγάλων εταιρειών από την Καταλονία. Λειτούργησε γοητευτικά. Μέσα σε λίγες ώρες από την έναρξη ισχύος του νόμου, η Καταλονία γνώρισε μια τεράστια εταιρική έξοδο που επηρέασε κάθε τομέα της οικονομίας της περιοχής. Σύμφωνα με την El País, 540 εταιρείες έχουν φύγει [14] από την Βαρκελώνη για άλλες πόλεις της Ισπανίας από την 1η Οκτωβρίου, με τον μεγαλύτερο αριθμό των αναχωρήσεων (212) να έχει γίνει στις 9 Οκτωβρίου, την μέρα που ο Piugdemont ανακήρυξε και ανέστειλε την ανεξαρτησία. Μεταξύ των πρώτων που έφυγαν ήταν η CaixaBank και η Sabadell, οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της Καταλονίας˙ η Gas Natural Fenosa, μια ενεργειακή εταιρεία˙ η Planeta, μια από τους κορυφαίους εκδοτικούς οίκους της Ισπανίας˙ η Dogi International, γίγαντας της κλωστοϋφαντουργίας˙ και η Albertis, η παγκόσμια εταιρεία [διαχείρισης] διοδίων. Όλοι αυτοί ανέφεραν την πολιτική αβεβαιότητα της Καταλονίας ως τον λόγο της αποχώρησής τους.