Οι χειρότερες συμφωνίες που έγιναν ποτέ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι χειρότερες συμφωνίες που έγιναν ποτέ

Πού κάνει λάθος ο Τραμπ σχετικά με το θέμα της τέχνης των διαπραγματεύσεων στην εξωτερική πολιτική

Σχετικά με την πορεία της εκστρατείας πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ αυτό το φθινόπωρο, ο Trump υποστήριξε ότι η θέλησή του να μιλήσει σκληρά και να αντιμετωπίσει συμμάχους ώθησε τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ να δαπανήσουν τελικά περισσότερα για την υπεράσπισή τους. Στην πραγματικότητα, η εικόνα είναι πιο περίπλοκη και το κόστος των δράσεων του Trump ήταν υψηλό. Ενώ η αμείλικτη εστίαση του Trump στην κατανομή των βαρών μπορεί να έχει βοηθήσει τους Ευρωπαίους ηγέτες του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες, ο ισχυρισμός του ότι τους απείλησε να δαπανήσουν «εκατοντάδες δισεκατομμύρια [πρόσθετα] δολάρια» -κοντά στο συνολικό ποσό που τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ ξοδεύουν σε ένα ολόκληρο έτος- είναι παράλογος. Στην πραγματικότητα, οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες αυξάνονται σταθερά από πολύ πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του Trump, κυρίως λόγω της αυξανόμενης απειλής από την Ρωσία, η οποία εισέβαλε στην Ουκρανία το 2014. Κατά ειρωνικό τρόπο, οι πρόσφατες αυξήσεις των δαπανών ενδέχεται να αντανακλούν την αυξανόμενη συνειδητοποίηση των Ευρωπαίων ηγετών ότι δεν μπορούν πλέον να εξαρτώνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την υπεράσπισή τους, δεδομένης της επανειλημμένης αμφισβήτησης του Trump σχετικά με την δέσμευση των ΗΠΑ για την εγγύηση άμυνας του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Με αυτή την έννοια, η προσέγγιση του Trump δύσκολα οδήγησε σε μια νέα και καλύτερη συμφωνία για τις Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, αλλά στην πραγματικότητα [οδήγησε] σε μια σοβαρή αποδυνάμωση της ίδιας της συμμαχίας.

Στην συνέχεια, υπάρχει και η Τουρκία, όπου ο Trump προσπάθησε επίσης να χρησιμοποιήσει δασμούς, απειλές και κομπασμούς για να επιτύχει οικονομικούς και πολιτικούς στόχους χωρίς να καταφέρει τίποτε από τα δύο. Έχοντας δώσει στον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, περιθώριο όταν συνέλαβε δεκάδες χιλιάδες ύποπτων ως πολιτικών εχθρών, όταν αγόρασε ένα ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας καθ’ παράβαση των αμερικανικών κυρώσεων και όταν παρενέβη ενάντια στις δυνάμεις που υποστήριζαν οι ΗΠΑ στην Συρία, ο Trump αποφάσισε ξαφνικά να εξαναγκάσει μια αναμέτρηση για το θέμα του Andrew Brunson, ενός ευαγγελικού πάστορα και Αμερικανού πολίτη που κρατείται στην Τουρκία από το 2016. Αφότου μια φαινομενική συμφωνία για την απελευθέρωση του Brunson χάλασε στις αρχές Αυγούστου, ο Trump διπλασίασε τους δασμούς για τον τουρκικό χάλυβα και το αλουμίνιο ενώ προειδοποίησε για μεγαλύτερες κυρώσεις στο μέλλον.

Ο Ερντογάν αντέδρασε προκλητικά, κάνοντας έκκληση για μποϋκοτάζ στα αμερικανικά ηλεκτρονικά προϊόντα, επιβάλλοντας αντισταθμιστικούς δασμούς για τις εξαγωγές επιβατικών αυτοκινήτων, καπνού και οινοπνευματωδών ποτών από τις ΗΠΑ, και απειλώντας να διαγράψει δεκαετίες στρατηγικής συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες υπέρ της Ρωσίας και της Κίνας. Καθώς το τουρκικό νόμισμα έχει κάνει βουτιά τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ερντογάν κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες για τα αποτελέσματα της δικής του οικονομικής κακοδιαχείρισης, χαρακτηρίζοντας τις αμερικανικές κυρώσεις ως μια «μαχαιριά στην πλάτη» και απευθύνοντας έκκληση στους πατριώτες Τούρκους να υπερασπιστούν το νόμισμά τους. Κατά ειρωνικό τρόπο, η κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος ενδέχεται να ενθαρρύνει ένα κύμα υπέρ περιουσιακών στοιχείων σε δολάρια ΗΠΑ, αυξάνοντας την αξία του δολαρίου και καθιστώντας πιο δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να εξάγουν τα προϊόντα που ο Trump ισχυρίζεται ότι οι δασμοί του έχουν σχεδιαστεί να διασώσουν.

Τέλος, μελετήστε την προσέγγιση της Ουάσινγκτον στην σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης, το σκηνικό για να διαπραγματευτεί ο Trump αυτό που έχει ονομάσει ως "απόλυτη συμφωνία". Για περισσότερο από έναν χρόνο, η ομάδα του Trump για τη Μέση Ανατολή συνέθεσε ένα λεπτομερές σχέδιο που ήλπιζαν ότι θα μπορούσε να διαμορφώσει την βάση για σοβαρές συνομιλίες. Ωστόσο, πριν ξεκινήσει αυτές τις συνομιλίες, ο Trump αποφάσισε να αναγνωρίσει μονομερώς την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και να μετακινήσει εκεί την αμερικανική πρεσβεία από την πρώην έδρα της στο Τελ Αβίβ, παίρνοντας έτσι το μέρος των Ισραηλινών έναντι των Παλαιστινίων σε ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα σε οποιεσδήποτε μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Όταν οι Παλαιστίνιοι διαμαρτυρήθηκαν με το να διακόψουν τις συνομιλίες τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Trump ξέσπασε εναντίον τους, περικόπτοντας βοήθεια περίπου 300 εκατομμυρίων δολαρίων, απειλώντας να αποσύρει τις εισφορές των ΗΠΑ στην υπηρεσία του ΟΗΕ που υποστηρίζει τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, και να κλείσει τα γραφεία της Παλαιστινιακής Αρχής στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κίνηση του Τραμπ για την Ιερουσαλήμ κατέστησε αδύνατο ακόμη και για τους φίλους του μεταξύ των αραβικών κρατών στην περιοχή να υποστηρίξουν το ειρηνευτικό του σχέδιο. Ως αποτέλεσμα, οι προοπτικές ακόμη και για να αρχίσουν συνομιλίες -πόσω μάλλον να ολοκληρωθούν με επιτυχία- είναι σχεδόν μηδενικές.

ΣΤΟΧΕΥΕ ΨΗΛΑ ΚΑΙ ΠΙΕΖΕ;

Για να είμαστε δίκαιοι, ο Trump ασκεί τα καθήκοντά του για λιγότερο από δύο χρόνια και ίσως τα μεγάλα οφέλη της στρατηγικής του να μην έχουν έρθει ακόμα. Οποιαδήποτε επιτυχής διαπραγμάτευση απαιτεί την θέληση να διατηρήσει κάποιος δύσκολες θέσεις, να παραμείνει σταθερός και να αποδείξει ότι είναι πρόθυμος να φύγει [από τις διαπραγματεύσεις] εάν οι στόχοι του δεν επιτυγχάνονται. Ίσως οι καλύτερες συμφωνίες που έχει υποσχεθεί ο Trump να είναι θέμα χρόνου.