Ο μόνος τρόπος για να τελειώσει ο πόλεμος στην Υεμένη

Το 2011, οι Houthi συμμετείχε σε λαϊκές διαμαρτυρίες εναντίον του Saleh, πείθοντας τις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (Gulf Cooperation Council countries, GCC) -που ασχολείται με την διατήρηση της σταθερότητας- ότι έπρεπε να φύγει. Το GCC, με ισχυρή ενθάρρυνση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, βοήθησε να μπει ο Σαλέχ στην άκρη υπέρ του Hadi, τότε αντιπροέδρου του. Ο Hadi πήρε τον έλεγχο μιας μεταβατικής κυβέρνησης που τελικά μεταμορφώθηκε σε διεθνώς αναγνωρισμένη αλλά ουσιαστικά μια ανίσχυρη [κυβέρνηση] της οποίας ηγείται τώρα.

Ο ΟΗΕ συγκάλεσε μια διάσκεψη το 2013-14 επιφορτισμένη με τον τερματισμό της μεταβατικής περιόδου και την επίτευξη συμφωνιών για τις εκλογές και την διανομή των εξουσιών. Οι Χούθι ήταν επιφυλακτικοί συμμετέχοντες, και έκτοτε κατέστη σαφές ότι η αντιπροσωπεία των Χούθι είτε δεν κατάφερε να διαπραγματευτεί με καλή πίστη είτε ποτέ δεν είχε την υποστήριξη της πολιτικής ηγεσίας της. Τον Σεπτέμβριο του 2014, οι Houthi εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία των λαϊκών διαδηλώσεων κατά των τιμών των καυσίμων για να καταλάβουν την εξουσία δια της βίας. Τον Φεβρουάριο του 2015, κατέλαβαν πλήρως την [πρωτεύουσα] Sanaa. Ο Saleh, ο πρώην αντίπαλος των Houthi, παρείχε κρίσιμη βοήθεια σε αυτή την προσπάθεια. Πιθανόν διατηρώντας μια μνησικακία επειδή είχε απομακρυνθεί υπέρ του Χάντι το 2011, ο Σαλέχ εξόργισε τους πρώην πάτρωνές του από την Σαουδική Αραβία, ευθυγραμμίζοντας τον εαυτό του και τις ένοπλες δυνάμεις που του είναι πιστές, με τους Χούθι, τους οποίους είχε δαιμονοποιήσει και χτυπούσε χωρίς αποτέλεσμα, με την βοήθεια της Σαουδικής Αραβίας επί χρόνια. (Ο Σαλέχ, με την σειρά του, σκοτώθηκε από τους Χούθι τον Δεκέμβριο του 2017 όταν προσπάθησε να αλλάξει και πάλι πλευρά και να συμμετάσχει στην Σαουδαραβική μάχη ενάντια στους Χούθι).

Ο ομολογημένος σκοπός της υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας στρατιωτικής εκστρατείας που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015 ήταν η αποκατάσταση στην Σαναά της διεθνώς αναγνωρισμένης, αλλά τώρα εξόριστης, κυβέρνησης Hadi. Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες προώθησαν ένα ψήφισμα που κάλυψε την Σαουδική Αραβία μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (η Ρωσία, προνοητικά, απείχε). Το ψήφισμα 2216 απαίτησε από τους Χούθι «αμέσως και άνευ όρων» να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από όλες τις περιοχές που είχαν καταλάβει˙ να παραδώσουν τα όπλα που είχαν κατασχέσει από το κράτος˙ και «να σταματήσουν όλες τις ενέργειες που εμπίπτουν αποκλειστικά στην εξουσία της νόμιμης κυβέρνησης της Υεμένης».

Το ψήφισμα 2216 απαίτησε κάτι κοντά στην άνευ όρων παράδοση από ένα κίνημα που είχε επανειλημμένα αποδείξει την στρατιωτική του ανθεκτικότητα. Αντί να παράσχει μια φόρμουλα για έναν τερματισμό της σύγκρουσης με διαπραγμάτευση, το ψήφισμα 2216 έγινε ένας άχρηστος καταλύτης στα χέρια των Σαουδαράβων και των Εμιρατινών: Εάν για παράδειγμα ένας απεσταλμένος του ΟΗΕ δεν τόνιζε επαρκώς τους όρους του ψηφίσματος, οι Σαουδάραβες και η Εμιρατινοί θα έκαναν τον σκοτεινό υπαινιγμό ότι αυτός ή αυτή είχε συμπάθειες με τους Houthi. Εάν ένας απεσταλμένος όντως τόνιζε τους όρους του 2216, από την άλλη πλευρά, θα δημιουργούσε υποψίες στους Χούθι και θα προκαλούσε μποϋκοτάζ των Χούθι στις συναντήσεις των Ηνωμένων Εθνών. Εάν η Σαουδική Αραβία αποφασίσει να τερματίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της, το Συμβούλιο Ασφαλείας θα πρέπει να εγκρίνει νέο ψήφισμα προς υποστήριξη αυτής της απόφασης, το οποίο θα παρείχε στον Griffiths και στην ομάδα του ΟΗΕ μια πιο ρεαλιστική εντολή για συνομιλίες.

ΜΕΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ

Μετά από τρεισήμισι χρόνια, οι στόχοι του υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας συνασπισμού παραμένουν ασαφείς, ενώ οι συνθήκες επιδεινώνονται: Η ανθρωπιστική κατάσταση επιδεινώνεται, οι ασθένειες εξαπλώνονται, οι Χούθι είναι πιο εδραιωμένοι από ποτέ και η ιρανική επιρροή έχει αυξηθεί. Η Υεμένη χρειάζεται απεγνωσμένα καλόπιστες διαπραγματεύσεις για μακροπρόθεσμες διευθετήσεις πολιτικής και ασφαλείας. Η υποστήριξη από τον Pompeo και τον Mattis προς τις πολιτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ είναι μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη.

Αλλά οι διαπραγματεύσεις δεν θα ξεπεράσουν την επερχόμενη ανθρωπιστική καταστροφή ούτε θα αποσπάσουν τον κόσμο από την αμφισβητήσιμη συμπεριφορά της Σαουδικής Αραβίας σε αυτόν τον πόλεμο. Οι κίνδυνοι ασφαλείας για την Σαουδική Αραβία από μια ολοένα και πιο εξελιγμένη πολιτοφυλακή τύπου Χεζμπολάχ και η αυξανόμενη ιρανική στρατιωτική παρουσία απέναντι από τα σύνορα της Σαουδικής Αραβίας είναι σαφείς και γίνονται πιο οξείς καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται. Μια μονομερής κατάπαυση του πυρός από την Σαουδική Αραβία θα σώσει ζωές και θα μπορούσε να αλλάξει το αφήγημα του πολέμου για να επικεντρωθεί σε αυτές τις πολύ πραγματικές απειλές. Αλλά η Σαουδική Αραβία είναι απίθανο να κάνει αυτή την κίνηση, εκτός αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δείξουν σε αυτήν ότι η συνέχιση του πολέμου θα επιβαρύνει τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/yemen/2018-11-26/only-way-end-wa...