Κίνδυνος-φάντασμα στην Αρκτική

Μια πιο ρεαλιστική ανησυχία δεν είναι ότι η Ρωσία θα αποκτήσει πλήρη κυριαρχία, αλλά ότι το ΝΑΤΟ θα την χάσει. Η μέτρια συσσώρευση της Μόσχας θα μπορούσε να απειλήσει την ικανότητα του ΝΑΤΟ να κρατά το ρωσικό ναυτικό περιορισμένο στα ύδατα της Αρκτικής και να το εμποδίζει να περνά από το Άνοιγμα Γροιλανδίας-Ισλανδίας-Ηνωμένου Βασιλείου [32]. Το ΝΑΤΟ έχει ιστορικά ελέγξει αυτό το στενό, επιτρέποντάς του να προβάλει ισχύ ελεύθερα σε αυτά τα νερά. Τώρα, η Ρωσία άρχισε να πιέζει. Όπως η Κίνα στα παράκτια νερά της -αν και λιγότερο επιθετικά- η Ρωσία ουσιαστικά λέει: «Η αεροπορική σας δύναμη δεν θα κυριαρχήσει στους ουρανούς μας χωρίς αμφισβήτηση, ούτε τα αεροπλανοφόρα σας και τα υποβρύχια με πυραύλους κρουζ θα πλησιάζουν τις ακτές μας με ατιμωρησία». Η πραγματική στρατηγική επιλογή είναι αν θα επιδιωχθεί μια διευθέτηση που να επιτρέπει κάποιο μέτρο αμοιβαίας ασφάλειας ή αν θα υπάρξει επιμονή στην συνεχιζόμενη κυριαρχία ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και κίνδυνος κλιμάκωσης της αντιπαράθεσης στην Αρκτική.

Την περασμένη άνοιξη, η κυβέρνηση Τραμπ βγήκε κατηγορηματικά υπέρ της κυριαρχίας [33]. Αποκήρυξε την ρωσική επιθετικότητα, χλεύασε την διπλωματία του Αρκτικού Συμβουλίου, και μάλιστα επιτίμησε συμμάχους όπως η Δανία επειδή απέρριψε μια προσφορά για εξαγορά της Γροιλανδίας [34]. Ο Τραμπ ανακοίνωσε πρόσφατα την πιθανή απόκτηση ξένων βάσεων στην Αρκτική και επιπρόσθετων πυρηνικών παγοθραυστικών. Η κυβέρνησή του έχει επίσης προσθέσει την Κίνα στον κατάλογο των επιθετικών στην Αρκτική, επειδή τα μετριοπαθή ερευνητικά και επενδυτικά προγράμματα του Πεκίνου προκαλούν ανησυχία για έναν «στρατιωτικοποιημένο πολικό Δρόμο του Μεταξιού». Η Κίνα εξαρτάται από το εμπόριο μεταξύ της Ασίας και της Ευρώπης, οπότε το ενδιαφέρον της για την Διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας και ο αυτοπροσδιορισμός της ως «σχεδόν Αρκτική δύναμη» είναι απολύτως λογικά -ωστόσο ο τελευταίος ισχυρισμός έκανε τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, να εκραγεί από οργή [ 35].

Ανώτεροι αξιωματούχοι της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ έχουν επίσης αρχίσει να προβαίνουν σε στρατηγικές για να προβάλουν μαχητική ισχύ [36] στην Αρκτική και μάλιστα πρότειναν την αναβίωση μιας πολιτικής Ψυχρού Πολέμου για την αποστολή αεροπλανοφόρων στην Θάλασσα του Μπάρεντς: «Αυτή η στρατηγική πραγματικά τσάκισε τον Γκορμπατσόφ», είπε ο Ναύαρχος των ΗΠΑ, James G. Foggo III, σε μια πρόσφατη δήλωσή του [37]. «Τράβηξαν τα πάντα πίσω για να προστατεύσουν την πατρίδα και την Μπάρεντς. Οπότε ήταν αποτελεσματικό … στο να γονατίσει την πρώην Σοβιετική Ένωση. Ακόμα πιο ανησυχητική ήταν η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να στείλει έναν ναυτικό στολίσκο στην Θάλασσα του Μπάρεντς κοντά στην Ρωσία [38] και τα σχέδιά της για περισσότερες «επιχειρήσεις ελευθερίας πλοήγησης». Αυτοί οι ελιγμοί στα διεκδικούμενα από την Ρωσία ύδατα έχουν σχεδιαστεί για να αποδείξουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αποδέχονται τα όρια της Μόσχας. Όπως προειδοποίησε ένας ειδικός επί της Αρκτικής, αντί να «σπρώχνουν την αρκούδα», τέτοιες επιθετικές επιχειρήσεις [39] στα ρωσικά παράκτια ύδατα «θα μοιάζουν περισσότερο με το να σέρνονται μέσα στη φωλιά της αρκούδας και να απαγάγουν ένα από τα μικρά της».

Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΗΣ ΑΡΚΤΙΚΗΣ

Μια πολύ πραγματική απειλή που η ιδεολογικά κινούμενη κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει αναγνωρίσει, είναι η κλιματική αλλαγή. Στην αρχή της νέας χιλιετίας, μια μελέτη του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ με τον διορατικό τίτλο «Ναυτικές Επιχειρήσεις σε μια Αρκτική χωρίς πάγο» (“Naval Operations in an Ice Free Arctic”) [40] περιελάμβανε μια σύσταση για την αγορά περισσότερων παγοθραυστικών. Αυτή η προφανής αντίφαση υπογραμμίζει την αποτυχία πολλών Αμερικανών στρατηγιστών να εκτιμήσουν τι πραγματικά σημαίνει μια Αρκτική χωρίς πάγο ή, γενικότερα, να κατανοήσουν το πώς το μεταβαλλόμενο περιβάλλον θα αναιρέσει σύντομα τις υποθέσεις στις οποίες βασίζεται η στρατηγική των ΗΠΑ. Αντί για έναν ακόμη χώρο ανταγωνισμού με την Ρωσία, μια Αρκτική που θερμαίνεται γρήγορα θα είναι ο τόπος μιας σειράς καταστροφών, περιβαλλοντικών, οικονομικών και δημόσιας υγείας, που θα θέσουν υπό συζήτηση τις παραδοσιακές πολιτικές και στρατιωτικές προτεραιότητες και των δύο χωρών.

Η Αρκτική υφίσταται μια καταστροφική επιτάχυνση περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Μια υποχωρούσα παγωμένη έκταση ανοίγει τις θάλασσες σε απρόβλεπτα ρεύματα και άγριες καταιγίδες [41], οι οποίες χτυπούν τις ακτές, ενώ το εσωτερικό απειλείται από ανεξέλεγκτες πυρκαγιές από πάνω και μια βυθιζόμενη τούνδρα από κάτω. Δεν χρειάζεται πολλή φαντασία, μόνο μια προβολή από αυτό που είναι ήδη σε εξέλιξη, για να δούμε το πώς αυτό καταστρέφει τα σχέδια των γερακιών της Αρκτικής [42]. Οι ασυνήθιστες καταιγίδες θα απειλήσουν εκατοντάδες ζωές σε ένα κρουαζιερόπλοιο που θα χτυπηθεί από αυτές [43]. Εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια θα χάνονται κάθε φορά που ένα δεξαμενόπλοιο συγκρούεται με μια φρεγάτα του ΝΑΤΟ [44] καθώς τα ναυτικά αυξάνουν τον επιχειρησιακό ρυθμό τους στις πολυσύχναστες Αρκτικές θάλασσες. Επιπλέον δισεκατομμύρια θα εξαφανιστούν και θα πραγματοποιηθεί ανυπολόγιστη περιβαλλοντική ζημία με κάθε νέα διαρροή πετρελαίου [45]. Ακόμη και το «συνηθισμένο» κόστος επισκευής της υποδομής πάνω στο βυθιζόμενο πέρμαφροστ [στμ: permafrost, μόνιμα παγωμένο έδαφος] [46] θα ανέλθει σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Προσθέστε σε αυτό και το συγκλονιστικό κόστος αντικατάστασης εισοδήματος από καταρρέουσες φάρμες και τόπους αλιείας [47] και από μετεγκαταστάσεις παράκτιων κοινοτήτων, και το κολοσσιαίο κόστος απλώς της επιβίωσης από την αρκτική κλιματική αλλαγή καθιστά αδιανόητη την ταυτόχρονη κούρσα εξοπλισμών. Όσον αφορά τις ένοπλες συγκρούσεις στην περιοχή, με τα λόγια του [48] Καναδού στρατηγού, Mike Nixon, «Θα μετατραπούν γρήγορα στη μεγαλύτερη επιχείρηση έρευνας και διάσωσης που έχει δει ποτέ ο κόσμος»