Γιατί ο ΟΗΕ εξακολουθεί να έχει σημασία

Ωστόσο, όπως πολλοί έχουν υποστηρίξει, ο ανταγωνισμός μεταξύ της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών είναι διαφορετικός από εκείνον του Ψυχρού Πολέμου που είδαμε πριν από δεκαετίες. Η Κίνα είναι βαθιά ενσωματωμένη στην παγκόσμια οικονομία και οι αμερικανικές επιχειρήσεις και οι καταναλωτές εξαρτώνται από την κινεζική αγορά. Το ενδιαφέρον της Κίνας να συμμετέχει σε πολυμερείς θεσμούς για να προωθήσει τις πολιτικές της προτιμήσεις έχει επίσης αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Πράγματι, τα τελευταία χρόνια, ο Σι έχει καλέσει άμεσα τους Κινέζους διπλωμάτες να μάθουν περισσότερα για το διεθνές δίκαιο και να «συμμετέχουν στην παγκόσμια διακυβέρνηση, να φτιάχνουν κανόνες, να θέτουν ατζέντες».

Σύμφωνα με αυτές τις αρχές, η Κίνα έχει γίνει πολύ πιο ενεργή στα Ηνωμένα Έθνη. Η Κίνα διαδραμάτιζε παραδοσιακά έναν υποτονικό ρόλο στον οργανισμό. (Μέχρι το 1971, την έδρα της στον ΟΗΕ κατείχε η Ταϊβάν.) Η Κίνα απείχε συχνά από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Αλλά από την δεκαετία του 1990, άρχισε να ψηφίζει -και να ασκεί το βέτο της- πολύ πιο συχνά. Πράγματι, από το 2011, η Κίνα έχει ασκήσει το βέτο της δώδεκα φορές. (Συγκριτικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ασκήσει βέτο μόνο σε τέσσερα ψηφίσματα κατά την ίδια χρονική περίοδο). Στην Γενική Συνέλευση, η Κίνα πρότεινε πρόσφατα μια παγκόσμια αναπτυξιακή πρωτοβουλία, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την οικονομική πρόοδο, και στο Boao Forum for Asia, μια παγκόσμια πρωτοβουλία για την ασφάλεια που υποτίθεται ότι θα αντιμετωπίσει «πολύπλοκες και αλληλένδετες προκλήσεις ασφαλείας» με μια «νοοτροπία win-win». Αμφότερες οι προτάσεις επιδιώκουν να αναπροσανατολίσουν την παγκόσμια διακυβέρνηση και να διασφαλίσουν ότι η Κίνα θα βρίσκεται στην θέση του οδηγού.

Σήμερα, η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος χρηματοδότης του ΟΗΕ (μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες) και έχει γεμίσει την γραφειοκρατία του οργανισμού με υπηκόους της. Πράγματι, είναι σήμερα το μόνο κράτος-μέλος του οποίου οι πολίτες ηγούνται περισσότερων από έναν εξειδικευμένων οργανισμών. Η Κίνα έχει πλέον πολύ περισσότερους ειρηνευτές που συμμετέχουν σε αποστολές του ΟΗΕ από οποιοδήποτε άλλο μόνιμο μέλος -διπλάσιους από τους άλλους τέσσερις μαζί. Συχνά απεικονίζεται ως αναθεωρητική δύναμη, πρόθυμη να ανατρέψει την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διεθνή τάξη. Ωστόσο, κάθε άλλο παρά βλέπει τον ΟΗΕ ως άσχετο ή αντικαταστάσιμο, η Κίνα εμφανίζεται όλο και περισσότερο πεπεισμένη για την σημασία του οργανισμού.

Η δέσμευση της Κίνας να ενισχύσει την επιρροή της στον ΟΗΕ έρχεται σε μια εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι συχνά αμφίθυμες για τον θεσμό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους κυριάρχησαν στα πρώτα χρόνια του ΟΗΕ. Ωστόσο, τουλάχιστον από την δεκαετία του 1980, οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν επιδείξει σημαντική εχθρότητα απέναντι στον ΟΗΕ- μάλιστα, πολλοί συντηρητικοί δεν εμπιστεύθηκαν ποτέ τον οργανισμό εξαρχής, θεωρώντας τον ως αποθετήριο επαναστατών και Ρώσων κατασκόπων. Αλλά ακόμη και καθώς τα πρώτα χαρούμενα χρόνια έχουν απομακρυνθεί στο βάθος, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι (ιδίως όσοι υπηρετούν σε κυβερνήσεις Δημοκρατικών) εξακολουθούν να βλέπουν τον ΟΗΕ ως ένα κρίσιμο εργαλείο για την διπλωματία. Και το Συμβούλιο Ασφαλείας, αντανακλώντας την ισορροπία των δυνάμεων στα μέσα του εικοστού αιώνα, παρέχει στις Ηνωμένες Πολιτείες τεράστια πλεονεκτήματα σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο.

Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Κίνα, εν ολίγοις, επωφελούνται από το status quo που τους κατοχυρώνεται στα Ηνωμένα Έθνη. Η εξαιρετικά άνιση κατανομή ισχύος του θεσμού λειτουργεί προς όφελός τους, ακόμη και αν συχνά απογοητεύει άλλα κράτη-μέλη. (Πράγματι, ένας λόγος για την διστακτικότητα πολλών αφρικανικών κρατών απέναντι στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι, όπως έγραψε πρόσφατα ο Tim Murithi στο Foreign Affairs, ότι πρόκειται απλώς για μια «συνέχιση της βασιλείας των ισχυρών επί των λιγότερο ισχυρών»). Σε συνεργασία με άλλα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα έχουν εγκρίνει πρόσφατες ειρηνευτικές ή «σταθεροποιητικές» αποστολές στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Μάλι, και το Νότιο Σουδάν και έχουν επιβάλει κυρώσεις, εμπάργκο όπλων, και άλλους περιορισμούς στην Αϊτή. Μόνο το 2023 ψηφίστηκαν ψηφίσματα για την αντιμετώπιση της απειλής από την Βόρεια Κορέα, για την καταδίκη των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, και για την επέκταση της υποστήριξης για την μεταρρύθμιση στο Ιράκ. Ο Λευκός Οίκος και το Zhongnanhai δεν συμφωνούν σε όλες τις λεπτομέρειες, αλλά όταν πρόκειται να κυριαρχήσουν σε μικρότερα κράτη -είτε μέσω της επιβολής κυρώσεων είτε μέσω της επέκτασης της υποστήριξης- συχνά βρίσκουν έδαφος για συμφωνία.

Καθώς η εμβέλεια του Συμβουλίου Ασφαλείας έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, περιλαμβάνοντας τόσο διαφορετικά θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, ο HIV, και η επισιτιστική ανασφάλεια, έχουν αυξηθεί και τα διαρθρωτικά πλεονεκτήματα που απολαμβάνουν τα μόνιμα μέλη. Αν και συζητείται εδώ και δεκαετίες, η μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας ώστε να γίνει πιο συμπεριληπτικό, φαίνεται μια μακρινή προοπτική. Προς το παρόν, λοιπόν, ο ΟΗΕ παραμένει ένας οργανισμός που σχεδιάστηκε από τις μεγάλες δυνάμεις και εξακολουθεί να κυριαρχείται από αυτές.

ΠΑΡΑΞΕΝΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα είναι πιθανό να είναι όλο και πιο αντιθετικές κατά την επόμενη δεκαετία. Αλλά η πολιτική δημιουργεί παράξενους συντρόφους. Αν και υπάρχουν σημαντικά περιθώρια διαφωνίας και διχασμού στον ΟΗΕ, η ιστορία του Ψυχρού Πολέμου δείχνει ότι υπάρχουν επίσης ισχυρά κίνητρα για συνεργασία.