Η πρώτη «ιστορική» Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της Γερμανίας

Λόγω της προαναφερθείσας έλλειψης Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας –του κατεξοχήν αρμόδιου επιτελικού οργάνου για την εκπόνηση της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας– το εν λόγω στρατηγικό έγγραφο της Γερμανίας εκπονήθηκε από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς η Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας κάθε κράτους έχει άμεσο αντίκτυπο (κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά) στην εξωτερική του πολιτική. Οι κυριότεροι δε από τους τομείς με τους οποίους ασχολείται το εν λόγω Υπουργείο αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κλίμα, την φεμινιστική εξωτερική πολιτική, την ανθρωπιστική βοήθεια, την πρόληψη κρίσεων, και, φυσικά, την Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας [6], ενώ οι περιοχές στις οποίες εστιάζει περιλαμβάνουν τις Διατλαντικές Σχέσεις, τη Μέση Ανατολή και το Μαγκρέμπ, την Ασία, την Αφρική, και την Λατινική Αμερική [7]. Προκειμένου, μάλιστα, η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση να εξασφαλίσει την όσο το δυνατόν ευρεία αποδοχή του εν λόγω εγγράφου από τους πολίτες, διεξήγαγε μια πληθώρα δράσεων όπως την διεξαγωγή σεμιναρίων, την επαφή με το κοινό μέσα από επισκέψεις ανά την επικράτεια, και την διαβούλευση με εταίρους, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η πρώτη αυτή Στρατηγική θα είναι προϊόν διαλόγου και όχι μεθοδεύσεων «πίσω από κλειστές πόρτες». Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε και η Ομοσπονδιακή Υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας: «Για μένα, αυτή είναι μια συμμετοχική διαδικασία για την ανάπτυξη της στρατηγικής μας, αλλά και η ουσία του τι σημαίνει εξωτερική πολιτική για μένα και το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών μαζί. Δεν έχουμε διάλογο μόνο μεταξύ πρωτευουσών και υπουργών, αλλά και μεταξύ ανθρώπων. Διότι πρόκειται για ζήτημα ανθρώπινης ασφάλειας. Είναι ένα ζήτημα της ελευθερίας κάθε ατόμου – τόσο εδώ όσο και παγκοσμίως» [8].

Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Η Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας είναι ένα έγγραφο εβδομήντα τριών (73) σελίδων το οποίο χωρίζεται σε τέσσερα (4) Μέρη, τον Πρόλογο του Καγκελάριου και της Ομοσπονδιακής Υπουργού Εξωτερικών (σελίδες 4-7), την Συνοπτική Περίληψη (σελίδες 10-17), την ανάλυση του Περιβάλλοντος Ασφάλειας (σελίδες 18-27), την ανάλυση των Στόχων (σελίδες 28-72), και τον Επίλογο (σελίδα 73). Η Συνοπτική Περίληψη (Εικόνα 3) αναφέρει τα κύρια σημεία του εν λόγω εγγράφου, επισημαίνοντας «Τι μας διαμόρφωσε», «Που στεκόμαστε», «Τι πράττουμε», καθώς και τους βασικούς άξονες της Στρατηγικής για μια «Στιβαρή», «Ανθεκτική», και «Βιώσιμη» Γερμανία, ξεκινώντας με την φράση: «Να προωθήσουμε την παγκόσμια ειρήνη σε μια ενωμένη Ευρώπη -με βάση αυτή την αποστολή που κατοχυρώνεται στον Grundgesetz (Θεμελιώδης Νόμος) [9], θέλουμε να διαμορφώσουμε μια ελεύθερη διεθνή τάξη που σέβεται και υποστηρίζει το διεθνές δίκαιο, τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την κυρίαρχη ισότητα των κρατών, την απαγόρευση της απειλής ή της χρήσης βίας, το δικαίωμα όλων των λαών στην αυτοδιάθεση και τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα» [10].

Εικόνα 3: Το εξώφυλλο του δεύτερου μέρους της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας. Πηγή: Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών.
------------------------------------------------------------------------------

Η ανάλυση του περιβάλλοντος ασφάλειας της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας της Γερμανίας φέρει τον τίτλο «Η Γερμανία στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Εικόνα 4), και καταλαμβάνει έκταση εννέα σελίδων. Ένα από τα πρώτα σημεία που επισημαίνονται σε αυτήν είναι ότι η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση θεωρεί ότι η ασφάλεια αποτελεί μια πολυδιάστατη έννοια η οποία απαιτεί την επένδυση και την συμβολή της κοινωνίας ως σύνολο, δηλαδή την συνεργατική αλληλεπίδραση όλων των εμπλεκόμενων δρώντων , πόρων, και εργαλείων. Δεν παραλείπει επίσης να αναφέρει ότι εστιάζει πρωτίστως στην αντιμετώπιση των εξωτερικών απειλών –έχοντας επίγνωση ότι οι εσωτερικές απειλές γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτες από αντίστοιχες εξωτερικές– ώστε να μπορέσει η Γερμανία να γίνει στιβαρή, ανθεκτική, και βιώσιμη.

Όσον αφορά την «ταυτότητα ασφάλειας» (security identity) της Γερμανίας, σύμφωνα με την Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας διέπεται από την ευθύνη διασφάλισης της ειρήνης, της ασφάλειας, της ευημερίας, και της σταθερότητας τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω του γεγονότος ότι η Γερμανία είναι η πολυπληθέστερη χώρα και η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη. Τονίζεται, επίσης, ότι η σημερινή ευμάρεια της Γερμανίας οφείλεται στην βοήθεια που της παρείχαν τα άλλα κράτη, ενώ δίδεται έμφαση στον ενεργό της ρόλο όσον αφορά την συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς, στην αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και τον θεμελιώδη ρόλο του ΝΑΤΟ στην Γερμανική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας. Αναφέρεται επίσης ότι η Γερμανία χρωστά την ασφάλειά της στις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους γείτονές της, ενώ άξια προσοχής είναι και η μνεία στο βεβαρυμένο ιστορικό παρελθόν της Γερμανίας, σημειώνοντας ότι: «Ενεργούμε με επίγνωση της ιστορίας και της ενοχής που φέρει η χώρα μας για την διενέργεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και για την προδοσία του Ολοκαυτώματος, την προδοσία όλων των πολιτισμένων αξιών. Η συμφιλίωση με τους Ευρωπαίους γείτονές μας και η ευθύνη για το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ παραμένουν μια διαρκή υποχρέωση για εμάς» [11].

Εικόνα 4: Το εξώφυλλο του τρίτου μέρους της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας. Πηγή: Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών
--------------------------------------------------------------------------