Η αντιστροφή της ελληνικής πορείας

Αλλά είναι ένα πράγμα να αποδέχεσαι της υποχρεώσεις σου και να ζητάς να ξανασυζητηθούν καλόπιστα κάποιοι όροι και άλλο να σκίζεις στη Πλατεία Συντάγματος τις Συμφωνίες που επικύρωσε η Βουλή των Ελλήνων με συντριπτική πλειοψηφία των δύο τρίτων. Οποιαδήποτε τέτοια μονομερής ενέργεια όχι μόνο δεν θα ήταν «πατριωτική», αλλά θα οδηγούσε στην πλήρη απομόνωση της χώρας και θα έθετε σε μέγα κίνδυνο όλα τα θέματα που θεωρούμε εθνικής σημασίας (Ελληνοτουρκικά, Σκοπιανό, ΑΟΖ, κα.)

Πάντως, οι μήνες περνάνε και αντί οι Έλληνες να απομακρύνονται από την μιζέρια και την δυσλειτουργικότητα, βρίσκονται σταθερά προσκολλημένοι σε αυτήν. Οι τράπεζες τροφοδοτούνται μαζικά με ρευστό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος) για να καλύψουν τις συνεχείς αναλήψεις κεφαλαίων. Και όμως: πολλοί αποδίδουν την κρίση μόνο στην προσπάθεια περιμαζέματος των ελλειμμάτων και στην πίεση των αγορών σε βάρος του «κοινωνικού κράτους». Θεωρούν δηλαδή, πως οι αγορές (οι αποταμιευτές όλου του κόσμου δηλαδή, μικροί και μεγάλοι) είναι υποχρεωμένοι να δανείζουν χωρίς όριο κάθε κυβέρνηση της οποίας οι κατά κανόνα άσχετοι με το αντικείμενο, υπουργοί μπορούν να μοιράζουν παροχές χωρίς κανείς τους να σκοτίζεται πως θα αποπληρωθούν.

ΕΣΟΔΑ Ή ΔΑΠΑΝΕΣ;

Πρέπει να αντιληφθούμε πως το πρόβλημα δεν είναι τόσο τα φορολογικά έσοδα, όσο οι δαπάνες. Η υπερφορολόγηση κάθε ακίνητης περιουσίας αποσκοπεί να μαζέψει με έμμεσο τρόπο φόρους από αυτούς που φοροδιαφεύγουν. Η λογική είναι απλή: «αφού καταφέρνετε να κρύψετε τα πραγματικά σας εισοδήματα, θα σας τα πάρω φορολογώντας αυτά στα οποία έχετε επενδύσει τα κρυμμένα... δηλαδή τα ακίνητά σας». Αλλά, πρόκειται για ψευτο-λογική που θα τσακίσει όλους τους συνεπείς φορολογούμενους και θα μαζέψει έσοδα ενώ δεν υπάρχουν εισοδήματα. Οι πολίτες πληρώνουν φόρους από τις μέχρι τώρα αποταμιεύσεις και τις καταθέσεις τους και όχι από εισοδήματα αφού τέτοια δεν υπάρχουν.

Επί δεκαετίες, το ελληνικό Δημόσιο πρώτα ξόδευε δεξιά και αριστερά και μετά έψαχνε να δει πώς θα χρηματοδοτήσει τις δαπάνες του. Το κατάφερνε με δανεικά από ένα διεθνές τραπεζικό σύστημα που ήταν πεινασμένο για δανειοδοτήσεις και που δεν αξιολογούσε σωστά τα ρίσκα και τους κινδύνους. Κάποτε (το 2009) άρχισε να αντιλαμβάνεται το πρόβλημα και το 2010 έκλεισε τη στρόφιγγα, σημειώνοντας δεκάδες δισ. σε ζημίες. Δημιουργήθηκε μια νέα πραγματικότητα: Περιορισμένη ρευστότητα και υπερφοβική εκτίμηση των κινδύνων. Και τα πιο νοικοκυρεμένα κράτη δεν είναι διατεθειμένα να δανείζουν την Ελλάδα επ´ αόριστον. Δεν δέχονται να ζούμε εμείς συνέχεια με τα χρήματα των δικών τους φορολογουμένων

Η ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΩΝ

Το πρόβλημα, δημιουργήθηκε επειδή, πολύ χονδρικά, κάθε χρόνο το Δημόσιο εισέπραττε μόνο 55 δισ. ευρώ και ξόδευε 80 δισ. Χρόνο με το χρόνο το χρέος μαζεύτηκε και έφθασε στα 370 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζουμε τουλάχιστον 45 δις. σε εγγυήσεις που έχει εκδώσει το Δημόσιο για να μην κλείσουν οι κρατικές και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. (Από τα 370 δις. χρέους, τα 225 προήλθαν από δάνεια που πήραμε για να πληρώσουμε τους τόκους όλα αυτά τα χρόνια. Το χρέος, λοιπόν, ανατροφοδοτείται από τους τόκους και καταβροχθίζει την οικονομία). Οι αγορές τρόμαξαν, υπέστησαν τεράστιες ζημίες από την κατάρρευση της αξίας των ομολόγων τα οποία είχαν αγοράσει και σταμάτησαν να μας δανείζουν.

Ακόμα και στην περίπτωση που η Ελλάδα επέστρεφε στην δραχμή, πάλι δεν θα μπορούσε να εισπράττει 55 δισ. και να ξοδεύει 80-85 δισ. Κανείς σώφρων δεν θα την δάνειζε.

Οι αγορές έχουν ήδη χάσει τεράστια ποσά από τις επενδύσεις τους στην Ελλάδα. Όχι μόνο όσοι επένδυσαν στο χρηματιστήριο και σε ακίνητα, αλλά κυρίως όσοι επένδυσαν σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου.
Όταν στο Γενικό Λογιστήριο έβλεπα τις επερχόμενες δυσχέρειες, υιοθετήσαμε τη στρατηγική της δραστικής επιμήκυνσης της μέσης διάρκειας του χρέους. Δανειστήκαμε για 20ετείς και για πρώτη φορά στην ιστορία της Ελλάδας για 30ετείς και 50ετείς διάρκειες... Το κόστος; Μόνο 29 μονάδες βάσης, δηλαδή 0,29% πάνω από το αντίστοιχο κόστος δανεισμού της Γερμανίας. Όχι 20% παραπάνω όπως απαιτούν οι αγορές σήμερα. Το όφελος της χώρας από αυτόν τον δανεισμό είναι σήμερα της τάξης των 15 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι αγορές που επένδυσαν σε αυτά το ομόλογα έχασαν περί τα 15 δισ. ευρώ.

Αλλά το πρόβλημά μας δεν είναι μόνο τα δομικά ελλείμματα και το χρέος: Ας μην ξεχνάμε πως η ελληνική παραγωγικότητα είναι σχετικά χαμηλή (γι’ αυτό και κανείς δεν επενδύει στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και οι ελληνικές εξαγωγές είναι λιγότερες και από το 30% των εισαγωγών). Επίσης, το ελληνικό κράτος συνήθισε να καταναλώνει πολύ περισσότερα απ’ όσα παράγει. Οι Ευρωπαίοι αρνούνται πλέον να δανείζουν για να συντηρούν μισθούς και εισοδήματα που επιτρέπουν τέτοιο ύψος συνολικής κατανάλωσης που δεν ανταποκρίνεται σε αντίστοιχης αξίας παραγωγή. Στο παρελθόν αυτό γινόταν γιατί οι αγορές είχαν μια κάπως «μυωπική» αντίληψη της κατάστασης. Μάλιστα, υπήρχε και ανταγωνισμός για το ποιός θα πρωτοδανείσει, για να μην χάσουν οι τραπεζίτες «τη δουλειά» και μείνουν πίσω στα League Tables. Τώρα που οι αγορές αντελήφθησαν πως τα τεράστια ποσά δανείων δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν (όχι μόνο στην Ελλάδα), τα πράγματα άλλαξαν.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ

Ορθά η κυβέρνηση ανέλαβε την πρωτοβουλία να σταματήσει κάθε συζήτηση για επάνοδο στη δραχμή. Κανείς εχέφρων δεν θα φέρει ούτε ένα ευρώ στην Ελλάδα όσο επικρέμεται το φάσμα της επανόδου στη δραχμή. Αλλά δεν αρκεί αυτό. Πρέπει να περάσει το μήνυμα ότι η χώρα έχει φύγει από τη «Ζώνη του Λυκόφωτος» και πως θα είναι στη πρώτη γραμμή της νέας εποχής και όχι ουραγός.