Αμερικανικές εκλογές 2012: Η επιλογή

Ο Μιτ Ρόμνεϊ επιχείρησε μια θεαματική στροφή προς το κέντρο αμέσως μετά την εξασφάλιση του χρίσματος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Καθ'όλη τη διάρκεια των προκριματικών εκλογών εμφανίζονταν ως υπερσυντηρητικός, διαψεύδοντας το παρελθόν του ως κυβερνήτη της φιλελεύθερης Μασαχουσέτης, όπου εφάρμοσε μεταρρυθμίσεις, όπως αυτή στο χώρο της υγείας, παρόμοιες με αυτές του Ομπάμα. Αν ο Ρόμνεϊ τα κατάφερε περίφημα στην πρώτη τηλεμαχία του με τον Ομπάμα, αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι εμφανίστηκε με μετριοπαθέστερες θέσεις, στη δε τρίτη και τελευταία τηλεμαχία, που ήταν αφιερωμένη στην εξωτερική πολιτική, περισσότερο συμφώνησε παρά διαφώνησε με τον Πρόεδρο Ομπάμα, εγκαταλείποντας παλαιότερες ακραίες θέσεις (για το Ιράν κ.ο.κ.).

Βέβαια, συχνά, πέρα από τους κεντρώους ψηφοφόρους, σημαντικό ρόλο παίζει και το ποσοστό της αποχής. Κάθε υποψήφιος καλείται να εκτελέσει με δεξιοτεχνία έναν πολιτικό ελιγμό: από τη μια πρέπει να απομακρυνθεί από την κομματική του βάση για να προσελκύσει τους εκτός κομματικών τειχών αναποφάσιστους και από την άλλη δεν θα πρέπει να απομακρυνθεί τόσο ώστε να απογοητεύσει τους κομματικούς οπαδούς, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση αυτοί δεν θα προσέλθουν να ψηφίσουν, χαρίζοντας τη νίκη στον αντίπαλο.

Ο Ρόμνεϊ φάνηκε αρχικά πως μπορούσε να κινδυνεύσει από ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ο μορμονισμός του θεωρήθηκε πολιτικό ρίσκο για τη θρησκευόμενη βάση του Ρεπουμπλικανικού κόμματος ενώ οι παλαιότερες πολιτικές απόψεις του, ως κυβερνήτη της Μασαχουσέτης, είχαν λίγη σχέση με τη σημερινή κομματική ορθοδοξία νοτιότερα. Ωστόσο, η Αμερική πέρα από διαιρεμένη στη μέση είναι και πολιτικά εξαιρετικά πολωμένη. Η πόλωση αυτή ενισχύθηκε περαιτέρω από την εκλογή του Ομπάμα στην προεδρία. Τόσο το χρώμα και η καταγωγή του όσο και οι αριστερόστροφες απόψεις του, που γαλουχήθηκαν στις γειτονιές της μεγαλούπολης του Σικάγου και που λίγη σχέση έχουν με τον κόσμο των προαστίων, της υπαίθρου, του νότου ή της άγριας δύσης, πυροδοτούν ακραίες αντιδράσεις στους κομματικούς του αντιπάλους. Έτσι, τελικά, ο Ρόμνεϊ δεν αντιμετώπισε πρόβλημα να κινητοποιήσει τη λαϊκή βάση των Ρεπουμπλικάνων, αν και δεν προέρχεται από αυτή, είναι μάλλον μετριοπαθής για τα δεδομένα της, και στερείται χαρίσματος. Αυτή η βάση είναι αποφασισμένη να κάνει ότι μπορεί για να απαλαγεί από τον Ομπάμα.

Τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα έχουν ξεκάθαρα γεωγραφικά όρια. Η βορειοανατολική ακτή, βόρεια της πρωτεύουσας Ουάσινγκτον, 3-4 πολιτείες πέριξ των μεγάλων λιμνών, με άξονα το Ιλλινόις, η δυτική ακτή, μαζί με τη μέγα-πολιτεία της Καλιφόρνιας, και, σταδιακά, 2-3 νοτιο-δυτικές πολιτείες είναι «μπλε» και ψηφίζουν τους Δημοκρατικούς. Αντίθετα, ολόκληρος ο νότος, με εξαίρεση τη Φλόριδα, τη Βιρτζίνια και, ενίοτε, τη Βόρεια Καρολίνα (ούσες οι λιγότερο νότιες των νοτίων πολιτειών) και τα Βραχώδη Όρη είναι «κόκκινα» και ψηφίζουν τους Ρεπουμπλικάνους. Οι πόλεις ψηφίζουν δημοκρατικά, οι αγροτικές περιοχές και τα πλούσια προάστια ρεπουμπλικανικά. Οι μειονότητες ψηφίζουν δημοκρατικά (οι μαύροι σε ποσοστό κοντά στο 90%, οι ισπανόφωνοι πάνω από 60%) και οι λευκοί ρεπουμπλικανικά. Οι γυναίκες δημοκρατικά, οι άνδρες ρεπουμπλικανικά κ.ο.κ.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι η προεδρική εκλογή δεν αφορά όλες τις πολιτείες. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία το τελικό αποτέλεσμα είναι απολύτως προβλέψιμο. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον εκλογικό νόμο ο οποίος δίνει το σύνολο των εκλεκτόρων στον πρώτο, έστω κι αν αυτός κερδίσει με μια ψήφο διαφορά, οδηγεί στη μεγάλη αποχή και επικεντρώνει όλη την προεκλογική προσπάθεια σε μερικές μόνο αμφιταλαντευόμενες και γι’αυτό κρίσιμες πολιτείες. Σε αυτές κατευθύνεται η συντριπτική πλειοψηφία της διαφημιστικής δαπάνης και οι εμφανίσεις των υποψηφίων. Ο μέσος τηλεθεατής της Μασαχουσέτης ή του Τέξας θα μάθει για τις προεδρικές εκλογές από τις όποιες αναφορές στα δελτία ειδήσεων. Αντίθετα, ο τηλεθεατής του Οχάιο θα βομβαρδιστεί, στην κυριολεξία, από διαφημίσεις, συνήθως αρνητικές για τους δύο υποψήφιους.

Αυτή η εκλογή, όπως κάθε εκλογή στο πρόσφατο παρελθόν, θα κριθεί εκεί που τα δύο γεωγραφικά στρατόπεδα συναντώνται: α) καταρχήν, στο Οχάιο, όπου ο βορράς συναντά το νότο και η πολυπληθής βιομηχανική εργατική τάξη καλείται να διαλέξει ανάμεσα στο «οικονομικό συμφέρον» της που είναι με τους Δημοκρατικούς και στις συντηρητικές «ηθικές αξίες» της που είναι με τους Ρεπουμπλικάνους˙ β) στη Φλώριδα, η οποία αν και γεωγραφικά είναι η νοτιότερη όλων των πολιτειών, πολιτικά παραμένει η λιγότερο νότια από τις νότιες πολιτείες χάρη στη μετανάστευση από τον βορρά των φιλελεύθερων συνταξιούχων που αναζητούν να περάσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους στη ζέστη και οι οποίοι ψηφίζουν σε ποσοστό πολύ πάνω από το μέσο όρο. Ειδικά στη Φλώριδα, το αποτέλεσμα φαίνεται πως θα κρίνει μία κομητεία, αυτή του Παλμ Μπητς βορείως του Μαϊάμι˙ και, γ) στη Βιρτζίνια, η οποία αν και νότια πολιτεία, γειτνιάζει με τη υπερ-φιλελεύθερη ομοσπονδιακή πρωτεύουσα της Ουάσινγκτον, της οποίας τα πυκνοκατοικημένα προάστια εντός της Βιρτζίνιας εξισορροπούν τη συντηρητικότητα των νοτιότερων κομητειών της πολιτείας.