Πώς εξαφανίστηκε η αντιγερμανική ρητορική

Φαίνεται ότι για την σημερινή ευρωπαϊκή αριστερά, η εκπλήρωση των κυβερνητικών οραμάτων δεν συμβαδίζει με την εχθρότητα προς την γερμανική κυριαρχία και την ηγεσία της.
Η διαπίστωση αυτή δεν φαίνεται να ικανοποίησε τον τρίτο της παρέας που βρέθηκε στην Αθήνα εκείνη την κρύα νύκτα του Ιανουαρίου στην εξέδρα της προεκλογικής ομιλίας του κ. Τσίπρα που είχε στηθεί στην πλατεία Ομονοίας. Ο κ. Μελανσόν, ο επικεφαλής της νέας γαλλικής αριστεράς που εξακολουθεί να βλέπει το [προεδρικό μέγαρο του] Ελιζέ από πολύ μακριά, είχε την ευχέρεια -σε αντίθεση με τους άλλους δύο συνοδοιπόρους του- όχι μόνο να τηρεί υψηλούς τόνους στην κριτική σε βάρος της Γερμανίας και της κυρίας Μέρκελ αλλά και να αποκηρύσσει τον κ. Τσίπρα. Αποκορύφωμα της αντιπαλότητας αυτής ήταν, τον Ιούλιο του 2018, όταν ο Ζαν Λυκ Μελανσόν εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση κατά του άλλοτε συντρόφου Αλέξη Τσίπρα. Μιλώντας στο γαλλικό δίκτυο BFMTV, ο Μελανσόν χαρακτήρισε τον Έλληνα τότε πρωθυπουργό ως μια «από τις πιο ελεεινές φιγούρες της ευρωπαϊκής πολιτικής ζωής». Η απάντηση αυτή ήρθε μετά από ένα σχόλιο του Έλληνα πρωθυπουργού, ο οποίος προσπάθησε –όπως τόνισε ο ίδιος– να του κάνει «μαθήματα» για το νόημα της αριστεράς. «Έχω την αίσθηση ότι ο Μελανσόν δεν θέλει να κυβερνήσει» είχε πει τότε ο Αλέξης Τσίπρας και πρόσθεσε: «Είμαι πλέον βέβαιος ότι σε περίπτωση νίκης, δεν θα ξέρει τι να κάνει. Αυτό δεν αποτελεί αριστερή θέση». O Μελανσόν δήλωσε ότι «ο Τσίπρας εξελέγη, υποσχόμενος ένα αριστερό ριζοσπαστικό πρόγραμμα και όταν του παρουσίασαν ένα απαράδεκτο μνημόνιο το έθεσε σε δημοψήφισμα, χωρίς να αποδεχθεί τελικά την βούληση του λαού του. Πρόδωσε το λόγο του. Γιατί ξεπουλά την δημόσια περιουσία και καταστρέφει την χώρα του;», αναρωτήθηκε ο Γάλλος πολιτικός συμπληρώνοντας ότι «δεν θέλει να υπάρχει ούτε ένας Γάλλος πολίτης που να πιστεύει πως αν ο ίδιος αναλάβει την εξουσία θα γίνει ένας ακόμη Τσίπρας». Οι δηλώσεις αυτές ήταν η συνέχεια της αντιπαράθεσης που είχε ξεκινήσει τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς όταν το Κόμμα της Αριστεράς, του Ζαν-Λυκ Μελανσόν, απαίτησε να αποβληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ από την Ευρωπαϊκή Αριστερά.

Ο Αλέξης Τσίπρας, επικεφαλής του ριζοσπαστικού αριστερού κόμματος ΣΥΡΙΖΑ και ο Jean-Luc Melenchon (αριστερά), ηγέτης του γαλλικού κόμματος Parti de Gauche, σε συνέντευξη Τύπου, στην εθνοσυνέλευση στο Παρίσι, στις 21 Μαΐου 2012. Οι σχέσεις τους χάλασαν αργότερα. Gonzalo Fuentes/REUTERS
-------------------------------------------------------------------------

Έτσι, στον βωμό της κυβερνησιμότητας θυσιάστηκε μια πολιτική φιλία που είχε ξεκινήσει πριν πέντε περίπου χρόνια. Το 2014, ο Μελανσόν είχε στηρίξει σε μεγάλο βαθμό τον Τσίπρα. Σε συνάντηση που είχαν στην Γαλλία είχε πει: «Αν κερδίσεις τις εκλογές στην Ελλάδα, θα μάθουμε όλοι ελληνικά». Επίσης , ο Μελανσόν είχε αναφερθεί με διθυραμβικά σχόλια για την εξαιρετική επιλογή που κάνει η αριστερά σχετικά με την υποψηφιότητα του Τσίπρα για την προεδρία της Κομισιόν, ενώ απευθυνόμενος στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, του ανέφερε: «Είσαι υποψήφιος και στην Γαλλία, και κάνουμε καμπάνια για σένα».

Οι μεγάλοι απόντες από αυτήν την προεκλογική φιέστα της χειμωνιάτικης Αθήνας του 2015 ήταν οι Ιταλοί «σύντροφοι». Λογικό, αφού, το «PD», ο διάδοχος του παλιού Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, όντας κόμμα εξουσίας -από το 2013- είχε επιλέξει τον δρόμο του κατευνασμού της Γερμανίας. Ως κυβέρνηση, προσπάθησε απελπισμένα να μεταρρυθμίσει την ιταλική οικονομία, τηρώντας ταυτόχρονα τους περιορισμούς των δαπανών που επέβαλαν οι Βρυξέλλες και οι ευρωπαϊκές τράπεζες, επιβάλλοντας μέτρα λιτότητας που υπέσκαψαν την δημοτικότητά του και οι προτεραιότητες αυτές απέκλειαν την αντιγερμανική πολιτική με την ένταση και την δηκτικότητα των υπολοίπων τριών.

Όμως, η τακτική αυτή αποδείχθηκε προβληματική σε μια χώρα που η οικονομία της μαστίζεται από υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, πτώση του ΑΕΠ και μετανάστευση. Ουσιαστικά, η σύμπλευση με το Βερολίνο που επέβαλε το PD, άνοιξε ένα κενό το οποίο εκμεταλλεύτηκε ο κωμικός ηθοποιός Μπέπε Γκρίλο και τα «Πέντε Αστέρια» του, ένα αντισυστημικό κόμμα που η καμπάνια «Στα μούτρα σας!» ("Up Yours!") στρέφονταν κατά του ιταλικού πολιτικού κατεστημένου και της Γερμανίας χρησιμοποιώντας οξεία ρητορική. Προσελκύοντας απογοητευμένους αριστερούς, δυσαρεστημένους νέους ανθρώπους, και πιο ηλικιωμένους ψηφοφόρους της εργατικής τάξης, οργισμένους σχετικά με το εμπόριο και την Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφερε –το 2018- λίγα χρόνια από την σύστασή του, να αναδειχθεί το μεγαλύτερο κόμμα της Ιταλίας, με πάνω από το 32% των ψήφων. Η αντιγερμανική ρητορική είχε αποδώσει καρπούς αλλά η πραγματικότητα σύντομα άρχισε να τους παίρνει πίσω. Η κυβέρνηση Κόντε -προϊόν συνεργασίας με την Λέγκα του Βορρά- διαλύθηκε καθώς ο ηγέτης των Αστεριών δεν θέλησε να ακολουθήσει τον Σαλβίνι στα μέτωπα που άνοιγε με το Βερολίνο και τους μετανάστες, και έτσι η συνεργασία με το PD που ακολούθησε στην συνέχεια περιόρισε στο ελάχιστο την αντιγερμανική ρητορική η οποία συνέβαλλε στο να αναδειχθεί σε πρώτη πολιτική δύναμη της Ιταλίας.

Η κυβερνώσα αριστερά και οι απαιτήσεις του νέου ρόλου της μπορεί να ερμηνεύσει την άμβλυνση της κριτικής προς την Γερμανία αλλά δεν είναι αυτός ο μοναδικός λόγος που οι χθεσινοί εχθροί μεταμορφώθηκαν μέσα σε λιγότερο από πέντε χρόνια σε... φίλους και σεβαστούς εταίρους.

ΤΟ ΑΝΤΙΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ