Οι εκλογές και το σύστημα

Η Αριστερά βρίσκεται μπροστά σε μεγάλη ιστορική ευθύνη. Κατά τη γνώμη μου πρέπει με συνέπεια να πείσει ότι η δική της ενίσχυση μπορεί αν αποτελέσει ισχυρό παράγοντα εναλλακτικής πολιτικής, απέναντι στο μνημονιακό μονόδρομο. Ότι η δική της ενίσχυση ανοίγει το δρόμο για ουσιαστικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, την εκλογική νομοθεσία, το μοντέλο και το περιεχόμενο διακυβέρνησης. Ότι διεκδικεί τη μεγαλύτερη δυνατή δύναμη, γιατί έχει σοβαρό πρόγραμμα και ξέρει να το αξιοποιήσει, σε προγραμματική αλληλεγγύη με δυνάμεις σ’ όλη την Ευρώπη. Είναι, αναμφισβήτητα, ένας ιδιότυπος δογματισμός να θεωρεί η Αριστερά στην Ελλάδα ότι είναι εκτός ευθύνης για όσα συνέβησαν και συμβαίνουν ή να διακηρύσσει το αλάθητό της. Από την άλλη πλευρά αποτελεί προκλητική κομματική υποκρισία, να χρησιμοποιούν τα κόμματα του κατεστημένου δικομματισμού και των επικοινωνιακών μηχανισμών του, τις αδυναμίες ή αστοχίες της Αριστεράς ως άλλοθι για τις κυβερνητικές τραγικές αποτυχίες και εγκληματικές ευθύνες του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Έχει τις δικές της πληγές η Αριστερά ανεπούλωτες, από την ήττα, την πολυδιάσπαση, την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, στις οποίες έχει προστεθεί και η αδυναμία, σε πανευρωπαϊκό πεδίο, μιας εναλλακτικής οραματικής στρατηγικής, ικανής να αναζωογονήσει την πολιτικά γερασμένη Ευρώπη, την παραδομένη στην ηγεμονία της χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης και στον «πολιτικό ζουρλομανδύα» του συμφώνου σταθερότητας, όπως διορατικά φώναζε ο Ζακ Ντελόρ, που επιβεβαιώθηκε δραματικά από τις πολιτικές Μέρκελ, Σαρκοζί, για δημοσιονομική επιτήρηση. Η Αριστερά σε όλη την Ευρώπη ήταν πάντα υπέρ των δημοκρατικών εγγυήσεων ισονομίας, δικαιοσύνης, αλληλεγγύης και κοινωνικής προστασίας για τα δικαιώματα των ασθενέστερων. Σήμερα, που δεν πλήττονται μειοψηφίες, αλλά απογυμνώνονται οι πλειοψηφίες των εργαζομένων, των μεσαίων στρωμάτων και των ενεργών ηλικιών, η Αριστερά και πάλι πρέπει να δώσει τη μάχη για έναν νέο ανθρωπισμό του 21ου αιώνα εναντίον της βαρβαρότητας των αγορών, που εξουθενώνει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και την ανθρωπότητα.

Η κρίση αφορά ολόκληρη την Ευρώπη. Η σημερινή αρχιτεκτονική και πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδηγεί μακριά από την δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, μακριά από τους Ευρωπαίους πολίτες και τις κοινωνίες τους. Κυριαρχούν ο νεοφιλελεύθερος αυταρχισμός και η επιδίωξη Γερμανικής ηγεμονίας, με τρόπο προκλητικά ανιστόρητο. Είναι ώρα κρίσης για την Ευρώπη και πρόκλησης για την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Ένα μεγάλο πρόγραμμα για την Ευρώπη, τους δημοκρατικούς και κοινωνικούς θεσμούς της, την στήριξη και πρόοδο των λαών της, πέρα και πάνω από εθνικούς διαχωρισμούς και ενδοευρωπαϊκούς ανταγωνισμούς διευθυντηρίων, είναι το ζητούμενο της ιστορικής και πολιτικής ευθύνης, για τον 21ο αιώνα.

Η Αριστερά δεν έχει σήμερα την παρεμβατική παρουσία που θα έπρεπε να έχει. Σήμερα θα πρέπει να απευθυνθεί με ευθύτητα κι ευθύνη στην κοινωνία, χωρίς στρογγυλεμένα λόγια, αλλά και χωρίς αφορισμούς. Να προβάλει, με αξιώσεις κοινωνίας, και όχι με εσωκομματικές συνταγές, την εθνική στρατηγική για πολιτική σωτηρία της χώρας και για την προοπτική της επόμενης μέρας. Το πρόβλημα της Αριστεράς στην Ελλάδα και την Ευρώπη του 2011 δεν είναι ούτε η διαιώνιση του στερεότυπου κομματικού μοντέλου ούτε η ανακύκλωση του νεοεκσυγχρονιστικού κατεστημένου, που λέει ναι σε όλα για να αρέσει, ούτε στείρος κυβερνητισμός για αντικοινωνικές πολιτικές. Το πρόβλημα δεν είναι τα πρόσωπα και τα σχήματα της στιγμής και της ανάγκης. Η κυβερνητική λύση σημαίνει συγκεκριμένες επιλογές και διαθεσιμότητες, πολιτικές επιλογές και στρατηγικές στοχεύσεις, ήθος ζωής και προσφορά για τη Δημοκρατία και την κοινωνία. Σε συνθήκες αναγκαστικών μνημονιακών μονόδρομων το δίλημμα για την Αριστερά δεν είναι ρόλος εντολοδόχου κι εφαρμοστή. Η Αριστερά να διατυπώσει εναλλακτική πρόταση στο όνομα της οποίας να αξιώνει εθνική στρατηγική.

Όταν μιλάμε για ανανέωση, εξυγίανση, ανασύνθεση του πολιτικομματικού συστήματος, προφανώς δεν εννοούμε αμοιβαδοποιήσεις και προσωποκεντρικές διασπάσεις, αναδιάταξη γνωστών παραγοντισμών και ανακύκλωση του πολιτικαντισμού. Θέλει άλλο πολιτικό περιεχόμενο ζωής και αξιών η νέα, άκρως τραυματική, περίοδος της ιστορίας μας.

Όταν λέμε αναδιάρθρωση του πολιτικού σκηνικού, σημαίνει πολλά και συγκεκριμένα πράγματα, που θα αλλάξουν τη βάση τις δομές και τις λειτουργίες της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής εξουσίας. Από τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των κομμάτων μέχρι το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο. Από διοίκηση, μέχρι τους ελεγκτικούς μηχανισμούς δαπανών, συμβάσεων, προμηθειών και προγραμμάτων. Από το εκλογικό σύστημα, τον αριθμό των βουλευτών και τη λειτουργία της Βουλής, χωρίς την κομματική πειθαρχία μέχρι την αξιοποίηση των λαϊκών δημοψηφισμάτων, την πραγματική ανεξαρτησία της νομοθετικής λειτουργίας και της Δικαιοσύνης. Από την αλλαγή της εκλογικής περιόδου σε υποχρεωτική τριετία μέχρι την κατάργηση των προνομίων ασυλίας και βουλευτοκρατίας, μέχρι τον τρόπο επιλογής υποψηφίων από τα κόμματα και τον τρόπο διαχείρισης των οικονομικών τους. Από τον ουσιαστικό εκδημοκρατισμό των κομμάτων έναντι του σημερινού αρχηγισμού και παραταξιακού παραγοντισμού μέχρι την αναθεώρηση του Συντάγματος, την κατάργηση της νομοθεσίας περί ευθύνης υπουργών και την εξασφάλιση πολιτικής λογοδοσίας και κυρώσεων. Πρώτιστη αναγκαιότητα είναι πλέον ο προοδευτικός εκσυγχρονισμός των κομμάτων, κυβέρνησης, κράτους, θεσμών.