Μη μποϊκοτάρετε τη Χαμάς | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μη μποϊκοτάρετε τη Χαμάς

Πώς θα επιτευχθεί μια πολιτική συμφωνία πριν έναν επόμενο πόλεμο

Εμείς, ως Χαμάς και ως Παλαιστίνιοι δεν μιλάμε για την αναγνώριση του Ισραήλ ή την αποδοχή αυτού ως πραγματικότητα. Ως Παλαιστίνιος σήμερα μιλάω για μία παλαιστινιακή και αραβική απαίτηση για ένα κράτος με τα σύνορα του 1967. Είναι αλήθεια ότι στην πραγματικότητα, θα υπάρχει μια οντότητα ή ένα κράτος που ονομάζεται Ισραήλ στο υπόλοιπο της παλαιστινιακής γης. Αυτή είναι η πραγματικότητα, αλλά εγώ δεν μπορώ να την αποδεχθώ από την άποψη της αναγνώρισης ή της παραδοχής. Πρόκειται για ένα γεγονός που ήταν αποτέλεσμα των ιστορικών παραγόντων».

Η δήλωση του Μεσάλ υπολείπεται της πλήρους αναγνώρισης της νομιμότητας του Ισραήλ, που ζητήθηκε από το Κουαρτέτο (το σώμα που εκπροσωπεί τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα Ηνωμένα Έθνη, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρωσία). Το αποτέλεσμα ήταν η απόλυτη άρνηση αυτών των δυνάμεων να διαπραγματευτούν με τη Χαμάς ή να ενθαρρύνουν το Ισραήλ να κάνει το ίδιο - μια στάση που βοήθησε να επιφέρει τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ της Φατάχ και της Χαμάς και το υπάρχον χάσμα μεταξύ της Γάζας και της Δυτικής Όχθης που κυριαρχείται από τη Φατάχ.
Η απόκλιση μεταξύ των προϋποθέσεων του Κουαρτέτου και της θέσης της Χαμάς μπορεί να είναι μεγάλη όσον αφορά την ιδεολογία και τη σημασιολογία, αλλά μια τέτοια διαφορά δεν αποκλείει τη συνεργασία σε πρακτικά ζητήματα. Οι ηγέτες της Χαμάς είναι οι πρώτοι που θα το παραδεχτούν: ο Οσάμα Χαμντάν, εκπρόσωπός της στη Βηρυτό, προσπάθησε να συμφωνήσει με τους όρους του Κουαρτέτου μετά τη νίκη της Χαμάς, εξηγώντας ότι η άρνηση αναγνώρισης του Ισραήλ είναι απλά ένα «θέμα λεξιλογίου».

Η άρνηση να αναγνωριστεί το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει, είναι μια ευρέως διαδεδομένη θέση μεταξύ των Αράβων και των Παλαιστινίων, είτε την υποστηρίζουν ανοιχτά είτε όχι. Μερικές παλαιστινιακές οργανώσεις και ηγέτες μπορούν - και το κάνουν - να χειρίζοντα τη διεθνή κοινότητα, παραδεχόμενοι σημασιολογικά τη νομιμότητα του Ισραήλ, αλλά αυτές οι θέσεις παραμένουν άγνωστες στις μάζες. Για τους περισσότερους Παλαιστίνιους, η δημιουργία του Ισραήλ αντιπροσωπεύει την εποχή της στέρησης των πολιτικών τους δικαιωμάτων - τη Νάκμπα (καταστροφή) του 1948. Έτσι, σήμερα, το Ισραήλ θεωρείται απλά ως η τρέχουσα έκφανση μιας ιστορικής αδικίας, όχι ως ένα νόμιμο κράτος. Η Χαμάς το κατανοεί αυτό πολύ καλά. Αν ήταν να αποδεχθεί τις προϋποθέσεις που της ζητούνται από το Κουαρτέτο και το Ισραήλ, η Χαμάς θα έθετε σε κίνδυνο τη λαϊκή υποστήριξή της. (Η Φατάχ και η Παλαιστινιακή Αρχή έχουν θέσει ακριβώς αυτό το προηγούμενο).

Δεδομένου ότι η Χαμάς έχει δείξει μια προθυμία να υιοθετήσει πρακτικές λύσεις, οι περιφερειακές και διεθνείς δυνάμεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στην επίτευξη ρεαλιστικών συμφωνιών αντί να προσπαθούν να γεφυρώσουν ιδεολογικά κενά. Με το να συνεργαστεί με τη Χαμάς αντί να την μποϊκοτάρει, η διεθνής κοινότητα θα μπορούσε να δοκιμάσει τα όρια της οργάνωσης σε μια σειρά από βασικά ζητήματα που πρέπει να διαμορφώσουν οποιαδήποτε τελική συμφωνία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, συμπεριλαμβανομένων και των μελλοντικών συνόρων του παλαιστινιακού κράτους.

Η Χαμάς είναι ένα παλαιστινιακό κίνημα αντίστασης και θα προσπαθεί πάντα να προωθήσει την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και τον τερματισμό της κατοχής. Αυτός ο αγώνας δεν περιορίζεται στον έλεγχο των συνόρων της Γάζας, αλλά μάλλον από την ευρύτερη τροχιά του παλαιστινιακού εθνικισμού. Δεδομένης αυτής της θέσης, η δέσμευση με τη Χαμάς μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που θα επιδιώκει τον τερματισμό της σύγκρουσης με έναν δίκαιο τρόπο.

Αρχικά, για να βρεθεί μια πρακτική πολιτική λύση με τη Χαμάς θα απαιτηθεί από το Ισραήλ και τη διεθνή κοινότητα να ενθαρρύνουν τη συμφιλίωση της Χαμάς με την Φατάχ. Μόνο μια κυβέρνηση που περιλαμβάνει και τις δύο παρατάξεις θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ με τους Παλαιστίνιους που θα διαρκέσει. Για να επιτευχθεί αυτό, το Ισραήλ και το Κουαρτέτο πρέπει να άρουν την απειλή του μποϊκοτάζ σε κάθε παλαιστινιακή κυβέρνηση που περιλαμβάνει τη Χαμάς. Στο παρελθόν, η Χαμάς έχει δείξει σημαντική ευελιξία όσον αφορά το ζήτημα του ρόλου της μέσα σε μια ενιαία παλαιστινιακή κυβέρνηση. Το 2007, το εκλεγμένο νομοθετικό της συμβούλιο προχώρησε τόσο πολύ ώστε να προτείνει ότι το κόμμα μπορεί να είναι πρόθυμο να παραχωρήσει τη θέση του πρωθυπουργού, εάν το Κουαρτέτο άρει το μποϊκοτάζ και δεσμευθεί με μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Από τότε, πολλές προσπάθειες συμφιλίωσης έχουν αποτύχει, αλλά οι ευρύτερες αλλαγές στον αραβικό κόσμο έχουν αναβιώσει τις πιθανότητες ότι θα μπορούσαν να πετύχουν.

Μόλις σχηματιστεί μία τέτοια κυβέρνηση, οι διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ θα μπορούσαν να προχωρήσουν με καλή πίστη. Το Ισραήλ, η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Αρχή έχουν όλοι κάποια στιγμή παρουσιαστεί έτοιμοι να ανεχθούν τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967, έτσι ώστε να μπορεί να είναι ένα βιώσιμο σημείο εκκίνησης για διαπραγματεύσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τις επιτόπου αλλαγές, θα μπορούσε εύκολα να επιδιωχθούν άλλα εναλλακτικά πλαίσια αντ' αυτού. Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι συνομιλίες δεν θα αντιμετώπιζαν και δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν αμέσως τις ιστορικές αδικίες και στις δύο πλευρές – την απαίτηση του Ισραήλ να αναγνωριστεί πλήρως και το Παλαιστινιακό αίτημα για το δικαίωμα της επιστροφής είναι ίσως τα πλέον προβεβλημένα. Παρ' όλα αυτά, θα μπορούσαν να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν τα μη ιδεολογικά βασικά θέματα της έριδος στη σύγκρουση, όπως το καθεστώς των Παλαιστινίων κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές, την παρουσία των Εβραίων εποίκων στη Δυτική Όχθη και τα σύνορα της Γάζας.