Η ισραηλινή αριστερά στο σκοτάδι | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ισραηλινή αριστερά στο σκοτάδι

Γιατί η αντιπολίτευση στον Νετανιάχου είναι τόσο κατακερματισμένη
Περίληψη: 

Το φαβορί των σημερινών εκλογών της Τρίτης, ο Βενιαμίν Νετανιάχου, οδεύει προς άλλη μια θητεία ως πρωθυπουργός και οι μετριοπαθείς και οι φιλελεύθεροι του Ισραήλ το παλεύουν ελάχιστα. Βέβαια, οι δημογραφικές και πολιτικές τάσεις στρέφονται κατά της αριστεράς, αλλά μπορεί να ανακάμψει αν πραγματοποιήσει μια ηχηρή αντιπολίτευση.

Ο NOAM SHEIZAF είναι αρχισυντάκτης και ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στο ηλεκτρονικό περιοδικό +972 [1]. Ακολουθήστε τον στο Twitter @nsheizaf [2].

Ένα κρύο απόγευμα Παρασκευής πριν λίγες εβδομάδες, αρκετές δεκάδες βετεράνοι της Ισραηλινής αριστεράς συγκεντρώθηκαν στον κινηματογράφο Cinematheque του Τελ Αβίβ για την πρεμιέρα του «Στην αριστερή πλευρά», ενός ντοκιμαντέρ για την ιστορία του προοδευτικού Σιωνισμού. Με εξαίρεση μια λογομαχία μεταξύ λίγων επισκεπτών και ενός συνταξιούχου πολιτικού, η ατμόσφαιρα ήταν ευχάριστη, αν και μελαγχολική. Οι συμμετέχοντες θρήνησαν για την επικείμενη ήττα τους στις εκλογές του Ιανουαρίου, αλλά σε γενικές γραμμές απόλαυσαν ο ένας την παρέα του άλλου. «Ήταν κάτι σαν κηδεία», παρατήρησε κάποιος.

Η Ισραηλινή αριστερά φαίνεται όντως να είναι στα πρόθυρα μιας ακόμη συντριπτικής ήττας κατά την ψηφοφορία της Τρίτης. Το μπλοκ του πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου - το οποίο περιλαμβάνει το δικό του κόμμα, το «Λικούντ», το κόμμα της Ισραηλινής δεξιάς Yisrael Beiteinu με το οποίο ενώθηκε πρόσφατα το Λικούντ, τα υπέρ- ορθόδοξα κόμματα και τα λεγόμενα «εθνικά θρησκευτικά κόμματα», αναμένεται να κερδίσουν από 64 έως 70 από τις 120 έδρες της Κνεσέτ, ένα ποσοστό που εγγυάται στον Νετανιάχου μια Τρίτη θητεία στην κυβέρνηση.

Η δύναμη της δεξιάς συνδυάζεται με τον απόλυτο κατακερματισμό του κέντρου και της κύριας τάσης της σιωνιστικής αριστεράς. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση από την εφημερίδα Yedioth Ahromoth, έδειξε ότι οι Ισραηλινοί, που στις τελευταίες εκλογές ψήφισαν το «Καντίμα», το μεγαλύτερο κόμμα της απερχόμενης Κνεσέτ και βασικό κόμμα αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση του Νετανιάχου, θα μοιράζονταν σε τουλάχιστον 8 διαφορετικές παρατάξεις. Κανένα από τα κόμματα δεν έχει αρκετή δύναμη για να αμφισβητήσει σοβαρά τον συνασπισμό. Και τουλάχιστον κάποια από αυτά θα μπουν στον πειρασμό να ενταχθούν στο κόμμα του Νετανιάχου, παρά να τον πολεμήσουν, όπως έκανε ήδη ο πρώην πρωθυπουργός, Εχούντ Μπαράκ του Εργατικού Κόμματος [3] μετά τις εκλογές του 2009.

Εν μέρει, τα αριστερά και τα κεντρώα κόμματα δεν κατάφεραν να συνεργαστούν, διότι το καθένα από αυτά έχει την δική του ατζέντα. Το εργατικό κόμμα, το οποίο αποσπάστηκε από την κυβέρνηση συνασπισμού του 2011 και τώρα είναι υπό την ηγεσία του Σέλι Γιασίμοβιτς, προσπαθεί να αξιοποιήσει τις διαδηλώσεις υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, που συγκλόνισαν το Ισραήλ το 2011. Ο Γιασίμοβιτς εστιάζει στην κριτική της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής του Νετανιάχου, η οποία, όπως λέει, επιδείνωσε την ανισότητα και αγνόησε το Παλαιστινιακό ζήτημα. Ο πρώην εκφωνητής ειδήσεων, ο Γιαίρ Λαπίντ, σχημάτισε ένα νέο κόμμα, το Yesh Atid, το οποίο υπόσχεται να ανασχηματίσει το στρατιωτικό σχέδιο του Ισραήλ και να παρέχει φορολογικές ελαφρύνσεις στην μεσαία τάξη (σύνθημα της εκστρατείας του είναι: «Πού είναι τα λεφτά;») Η Τζίπι Λίβνι, η οποία ήταν ηγέτης του κεντρώου κόμματος Καντίμα, μέχρι που έχασε τις προκριματικές εκλογές τον προηγούμενο Μάρτιο, έχει δημιουργήσει επίσης ένα κόμμα, το Hatnuah και τονίζει την ανάγκη να ανανεωθούν οι διαπραγματεύσεις με την Παλαιστινιακή Αρχή. Εν τω μεταξύ, ο ελαφρώς πιο επιθετικός Σαούλ Μοφάζ έχει αναλάβει το διασπασμένο Καντίμα και υπολογίζει στην υποστήριξη του πρώην πρωθυπουργού και στελέχους του Καντίμα, Εχούντ Ολμέρτ, για να κερδίσει κάποιες ψήφους. Η λίστα συνεχίζεται: κάποιες δημοσκοπήσεις δείχνουν, ότι ακόμα και το κόμμα υπέρ της νομιμοποίησης της μαριχουάνας, τα πηγαίνει αρκετά καλά ώστε να κερδίσει έδρες στην Κνεσέτ.

Πέρα από τις διαφορετικές ατζέντες τους, αυτά τα κόμματα δεν ήταν σε θέση να ενωθούν, λόγω της γενικής αίσθησης ότι σε κάθε περίπτωση ο Νετανιάχου πρόκειται να κερδίσει. Οι διάφοροι επικεφαλής των κομμάτων υποθέτουν ότι θα έχουν καλύτερη διαπραγματευτική δύναμη στην Κνεσέτ (και μια βελτιωμένη θέση στην πορεία προς τις επόμενες εκλογές) ως ηγέτες των κομμάτων τους, ακόμη και των μικρότερων. Αλλά βαθύτερα από αυτούς τους υπολογισμούς υπάρχει η αίσθηση ότι ο αριστερισμός στο Ισραήλ είναι πολιτικά πιο βλαβερός από ποτέ. Παρότι οι ιδρυτές του Ισραήλ κάποτε σχετίζονταν περήφανα με την αριστερά και το Εργατικό Κόμμα κυριάρχησε στην πολιτική της χώρας κατά το ήμισυ της ισραηλινής ιστορίας, τα περισσότερα από τα προαναφερθέντα κόμματα επιμένουν να αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώα.

Η σιωνιστική αριστερά φαίνεται να μην επανήλθε ποτέ από τη δολοφονία του πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν, το 1995, και την διακοπή της ειρηνευτικής διαδικασίας κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας. Η αποτυχία της διπλωματίας έχει απογυμνώσει την αριστερά από κάθε σενάριο συνοχής και κανένας αριστερός πολιτικός δεν έχει προκαλέσει κανένα είδος εθνικής επίκλησης, από την πρωθυπουργία του Εχούντ Μπαράκ, την περίοδο 1999 – 2001. Ο διάφοροι κύκλοι ανεπιτυχών διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων ηγετών έχουν ενισχύσει στους πολίτες την αίσθηση ότι το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών παραμένει πάρα πολύ μεγάλο και ότι οι μεγαλύτερες παραχωρήσεις που θα μπορούσε να προσφέρει το Ισραήλ δεν πληρούν ακόμα ούτε το ελάχιστο αυτού με το οποίο θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν οι Παλαιστίνιοι.