Η πλάνη για το Ιράν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η πλάνη για το Ιράν

Με το βλέμμα στην Δαμασκό, με την σκέψη στην Τεχεράνη

Ως αποτέλεσμα αυτής της ιστορίας, η αμερικανική συζήτηση περί στρατιωτικών επιθέσεων εναντίον του Άσαντ δεν παίζει ρόλο στο πόσο αξιόπιστες είναι οι ΗΠΑ για τους ιρανούς ηγέτες σχετικά με τη μη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής. Απλώς επιβεβαιώνει την μακροχρόνια παράνοιά τους ότι η Ουάσιγκτον είναι αποφασισμένη να υπονομεύσει το Ιράν και θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να αποσταθεροποιήσει την ευρύτερη Μέση Ανατολή για τους δικούς της φαύλους σκοπούς. Αναλογιστείτε, για παράδειγμα, τα σχόλια του Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ σε μια ομιλία του την περασμένη εβδομάδα, όπου υποστήριξε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «θέλουν η περιοχή αυτή να ανήκει σε αυτούς για να εγκαθιδρύσουν την εξουσία τους εδώ. Αυτό είναι που κυνηγούν. Στα πρόσφατα χτυπήματα στη Συρία, μπορούμε να δούμε τη νέα δικαιολογία που έχουν προβάλει, την χρήση χημικών όπλων. Εξαπατώντας, προσποιούνται ότι το κίνητρό τους είναι ανθρωπιστικό. Ποιος σε αυτό τον κόσμο δεν γνωρίζει ότι ο ισχυρισμός αυτός είναι ψευδής; Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτό που δεν μετρά για τους Αμερικανούς πολιτικούς είναι αυτές ακριβώς οι ανθρωπιστικές πτυχές .... αυτοί, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που είδαν την τεράστια επίθεση με χημικά από τον Σαντάμ στην περιοχή αυτή, είτε στην Halabja είτε εκείνη στις πόλεις μας όπως στην Sardasht, και δεν είπαν ούτε μια λέξη».

Μια τέτοια δυσπιστία δύσκολα περιορίζεται στους σκληροπυρηνικούς τού Ιράν. Ο τρόμος των επιθέσεων με χημικά όπλα που υπέμειναν οι Ιρανοί στρατιώτες κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Ιράκ, είναι βαθιά ριζωμένος στη μνήμη τής κοινής γνώμης. Τα σημάδια εκείνου του επεισοδίου συμβάλλουν σημαντικά στην αντιπάθεια προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακόμα και οι πραγματιστές του Ιράν, που πρόσφατα επέστρεψαν στην εξουσία με τις εκλογές του Ιουνίου του 2013 όπου ανεδείχθη πρόεδρος ο Χασάν Ρουχανί, βλέπουν την συζήτηση γύρω από την αμερικανική επέμβαση στην Συρία ως επικίνδυνα προκλητική. Ο υπουργός Εξωτερικών Mohammad Javad Zarif, ένας διπλωμάτης που χαίρει υψηλής εκτίμησης, και του οποίου η προηγούμενη υπηρεσία ως εκπρόσωπος του Ιράν στον ΟΗΕ τού έχει δώσει απαράμιλλη πρόσβαση στην δομή τής Ουάσιγκτον (συμπεριλαμβανομένων των πολλών ανώτερων αξιωματούχων τής κυβέρνησης Ομπάμα), αντέδρασε στην ομιλία τού Ομπάμα την Τρίτη με ένα άμεσο Tweet [3], όπου αμφισβήτησε την δέσμευση της Ουάσινγκτον στο διεθνές δίκαιο.

Αντίθετα από το συμπέρασμα του Ross ότι ο Ρουχανί, ο Ζαρίφ και οι άλλοι Ιρανοί που αναζητούν μια συμφωνία σχετικά με το πυρηνικό ζήτημα θα κερδίσουν έδαφος από το χτύπημα των ΗΠΑ στη Συρία, οι μπαρουτοκαπνισμένοι μετριοπαθείς τού Ιράν έχουν καταστήσει σαφές ότι η ενδυνάμωση της περιφερειακής αναταραχής ωφελεί πάντα τους σκληροπυρηνικούς τού καθεστώτος. Αρκεί μόνο να δούμε τις πολιτικές τάσεις εντός τού Ιράν στον απόηχο της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ για να εκτιμηθεί το πόσο επιβλαβής θα είναι μια νέα στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή για τις εκκολαπτόμενες ελπίδες μιας διπλωματικής προσέγγισης με την Τεχεράνη σήμερα: όταν ένας μεταρρυθμιστής πρόεδρος περιγελάστηκε για τις προσπάθειές του να προωθήσει την ύφεση, ένα σκληροπυρηνικός, ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, κατόρθωσε να κυριαρχήσει στην πολιτική φαντασία και την προεδρία.

Το γεγονός ότι η Ουάσινγκτον τώρα φαίνεται να προτιμά την προοπτική μιας διπλωματικής επίλυσης, που μηχανεύτηκε ένας άλλος σύμμαχος της Συρίας, η Ρωσία, περιπλέκει την σκακιέρα τού Ιράν - αλλά με τρόπους που είναι επωφελείς για τα αμερικανικά συμφέροντα.

Από την έναρξη της σύγκρουσης το 2011, το Ιράν κάνει αντιστάθμιση κινδύνου στη Συρία. Αυτός είναι ως επί το πλείστον ο πόλεμος του Άσαντ, και το Ιράν έχει αργήσει να επεκτείνει τη βοήθειά του προς το εμπόλεμο καθεστώς. Τις τελευταίες εβδομάδες, η ιρανική συζήτηση για τη Συρία έχει παράξει ως και δημόσια αναγνώριση ότι η Δαμασκός δεν είναι πλέον ο σύμμαχος που ήταν κάποτε. Πράγματι, καθώς ο Άσαντ ελέγχει όλο και λιγότερο έδαφος, και δεδομένου ότι καθίσταται σαφές ότι είναι μικρή η προοπτική μιας σταθερής, ενωμένης Συρίας στο εγγύς μέλλον υπό οποιαδήποτε ηγεσία, οι Ιρανοί έχουν ασχοληθεί με το τι θα επακολουθήσει και έχουν προσπαθήσει να διασφαλίσουν την θέση τους ώστε να μπορούν να διατηρήσουν την επιρροή τους και να έχουν πρόσβαση σε οργανώσεις που ορίζουν, όπως η Χεζμπολάχ. Ένα χτύπημα των ΗΠΑ θα εδραιώσει απλώς την δέσμευσή τους να παραμείνει ο Άσαντ και να περικόψουν τις δυνατότητες της διπλωματίας σε άλλους τομείς.

Στο κάτω - κάτω, ο Ρουχανί εξελέγη για να διασώσει το Ιράν από την καταστροφική κόντρα με τις Ηνωμένες Πολιτείες για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του. Ο ίδιος και οι γύρω του είναι αρκετά ικανοί για να εκτιμήσουν ότι ο στόχος αυτός θα ήταν πολύ πιο μακριά από την επίτευξή του, αν όλα τα μέρη μπερδευτούν σε μια αμερικανο-συριακή στρατιωτική εμπλοκή. Θα ήταν δύσκολο για την Τεχεράνη, αν όχι αδύνατο, να απομονώσει τον εξοπλισμό και το προσωπικό της στην Συρία από οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση κατά του καθεστώτος, και θα είναι ακόμη πιο δύσκολο για τον πρόεδρο του Ιράν εμποδίσει τους σκληροπυρηνικούς στις εγκαταστάσεις ασφαλείας του Ιράν από το να απαντήσουν με βία. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη ότι, με την ελπίδα τής προώθησης της εντολής που έχει πάρει για να αποκαταστήσει την θέση τού Ιράν στον κόσμο, ο ρεαλιστής Ιρανός πρόεδρος προσπαθεί να διαμορφώσει την δημόσια στάση του Ιράν στη Συρία.

Η διπλωματική πρόταση της Ρωσίας μπορεί να σώσει προσωρινά τις επενδύσεις τής Τεχεράνης στον Άσαντ και την Συρία. Και ίσως αυτό να απογοητεύσει εκείνους που ελπίζουν να χρησιμοποιήσουν την παρέμβαση στη Συρία για να ξαφνιάσουν την Τεχεράνη. Παρ’ όλα αυτά, το συμπέρασμα ότι μόνο μια ισχυρή επίδειξη δύναμης των ΗΠΑ στην Συρία μπορεί να αποτρέψει το Ιράν από τα όπλα μαζικής καταστροφής είναι ψευδές. Η χρήση τής διπλωματίας για να ξεδοντιαστεί ο Άσαντ, θα ενισχύσει την ετοιμότητα του Ιράν να συνεργαστεί με τη διεθνή κοινότητα για το πυρηνικό ζήτημα.