Μην φοβάστε τους πρόσφυγες | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μην φοβάστε τους πρόσφυγες

Γιατί δεν αποτελούν μεγάλη απειλή για την εθνική ασφάλεια
Περίληψη: 

Ο υψηλόφρων ανθρωπισμός δεν πρέπει να υπερισχύσει των συμφερόντων ασφαλείας. Αλλά ακόμα και από την σκοπιά της στενής αντίληψης της εθνικής ασφάλειας, οι πρόσφυγες είναι συνήθως μη απειλητικοί πληθυσμοί στα χρόνια που ακολουθούν την άφιξή τους.

Ο ALEX BOLLFRASS είναι υποψήφιος διδάκτωρ στην Σχολή Δημόσιων και Διεθνών Υποθέσεων Woodrow Wilson στο Πανεπιστήμιο Princeton και υπότροφος στο Stimson Center.
Ο ANDREW SHAVER είναι υποψήφιος διδάκτωρ στην Σχολή Δημόσιων και Διεθνών Υποθέσεων Woodrow Wilson στο Πανεπιστήμιο Princeton. Προηγουμένων υπηρέτησε ως αναλυτής στο Πεντάγωνο και ως υπότροφος για Διεθνείς Υποθέσεις στην Γερουσία των ΗΠΑ.
Η YANG-YANG ZHOU είναι διδακτορική υποψήφια στο Τμήμα Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Princeton και υπότροφος στο National Science Foundation. Προηγουμένως είχε εργαστεί με πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στο Bellevue/NYU Program for Survivors of Torture.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές των συγγραφέων και δεν εκφράζουν την επίσημη πολιτική ή την θέση του Υπουργείου Άμυνας ή της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Μετά τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, η εχθρότητα προς τους πρόσφυγες σε πολλές Δυτικές χώρες έχει αυξηθεί. Πριν λίγες εβδομάδες, το αντι-μεταναστευτικό «Εθνικό Μέτωπο» στην Γαλλία, ήδη δημοφιλές πριν από τις επιθέσεις στο Παρίσι, πέτυχε τα καλύτερα από ποτέ αποτελέσματά του [1] κατά τον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών, κερδίζοντας σχεδόν το ένα τρίτο των ψήφων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, εν τω μεταξύ, 31 κυβερνήτες και σχεδόν όλοι οι Ρεπουμπλικανοί προεδρικοί υποψήφιοι αντιτάχθηκαν στην περαιτέρω εγκατάσταση [2] προσφύγων στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο φόβος των προσφύγων μετά από μια τρομοκρατική επίθεση είναι μια φυσική αντίδραση [3] και κάποια σύγχυση όσον αφορά την σχέση μεταξύ των προσφύγων και της βίας είναι κατανοητή. Ακόμη και η ακαδημαϊκή κοινότητα, η οποία έχει μελετήσει το θέμα επί χρόνια, δεν έχει ακόμη αποφανθεί για την νοητή σχέση μεταξύ των δύο.

Αλλά οι προσπάθειες για να εμποδιστούν οι άνθρωποι που φεύγουν από εμπόλεμες ζώνες προς την Δύση είναι η λάθος απάντηση στην φρίκη του Παρισιού. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η σύνδεση μεταξύ των προσφύγων και της τρομοκρατίας είναι αδύναμη. Η Δύση μπορεί να δεχθεί πρόσφυγες χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλειά της [4].

ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΜΕΝΟΙ ΦΟΒΟΙ;

Οι δύο βασικοί λόγοι για την προσοχή στην υποδοχή ατόμων από περιοχές που μαστίζονται από συγκρούσεις είναι ενστικτώδεις και ευρέως αποδεκτοί. Ο πρώτος είναι ότι τα άτομα που αναζητούν καταφύγιο έξω από τα διεθνή σύνορα απειλούν να αποσταθεροποιήσουν τις χώρες που τους υποδέχονται.

Κάποια έρευνα υποστηρίζει αυτή την άποψη. Ειδικοί [5] έχουν υποθέσει ότι οι κοινότητες των προσφύγων μπορεί να περιλαμβάνουν πολιτικούς ακτιβιστές και αντάρτες οι οποίοι κινητοποιούν και στρατολογούν στην χώρα υποδοχής, δίνοντας αφορμή για το υποτιθέμενο φαινόμενο του «πρόσφυγα-πολεμιστή». Οι προσφυγικοί καταυλισμοί χρησιμεύουν ως πιθανές στρατιωτικές βάσεις από τις οποίες οι πρόσφυγες-πολεμιστές μπορούν να διεξάγουν εξεγέρσεις. Άλλοι [6], συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών επιστημόνων Idean Salehyan και Kristian Skrede Gleditsch, ισχυρίστηκαν [7] ότι οι πρόσφυγες, καθώς από μόνοι τους εγκαταλείπουν την βία, είναι ένας μηχανισμός με τον οποίο η εσωτερική σύγκρουση σε ένα κράτος μπορεί να διαχυθεί πέρα από τα σύνορα. Οι άνθρωποι που αφήνουν τις εμπόλεμες ζώνες μπορεί να φέρνουν μαζί τους όπλα, τρομοκρατία [8] και μαχητικές ιδεολογίες.

04012016-1.jpg

Άνθρωποι μαζεύονται για να διαμαρτυρηθούν κατά της αποδοχής προσφύγων από την Συρία στην Olympia, στην Ουάσιγκτον, τον Νοέμβριο του 2015. DAVID RYDER / REUTERS
----------------------------------------

Το δεύτερο επιχείρημα κατά της υποδοχής των προσφύγων είναι ότι αν και η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων μπορεί να είναι ειρηνική, ίσως άθελά τους φιλοξενούν μια βίαιη μειοψηφία. Ο Markus Söder, ένας συντηρητικός πολιτικός στην Βαυαρία, η οποία αρχικά υποδέχθηκε πρόσφυγες που αφέθηκαν από την Ουγγαρία, εξέφρασε λακωνικά την προοπτική αυτή [9]: «Δεν είναι κάθε πρόσφυγας ένας τρομοκράτης του Ισλαμικού Κράτους. Αλλά το να πιστεύουν ότι δεν υπάρχει ούτε ένας μαχητής ανάμεσα στους πρόσφυγες είναι αφελές».

Και τα δύο αυτά επιχειρήματα, ενστικτώδη ως φαίνονται, είναι εσφαλμένα. Το πιο σημαντικό, η διαδικασία ελέγχων από τις ΗΠΑ που έχει σχεδιαστεί για την προστασία από την διείσδυση τρομοκρατών, είναι εκτεταμένη [10]. Οι τρομοκράτες που επιθυμούν να εισέλθουν στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να βρουν πολύ πιο προσιτές διαδρομές από το να παριστάνουν τους πρόσφυγες. Στην Ευρώπη, τα διάτρητα σύνορα και η αδυναμία συμφωνίας σε μια κοινή πολιτική για τους πρόσφυγες [11] σημαίνει ότι η διαδρομή των προσφύγων αποτελεί μια πιο εφικτή επιλογή για τους τρομοκράτες, αλλά παραμένει δύσκολη [ως επιλογή] για μια εξελιγμένη [τρομοκρατική] επιχείρηση.

Αλλά ο έλεγχος δεν είναι ο μόνος λόγος που οι περισσότεροι πρόσφυγες είναι απίθανο να συμμετάσχουν σε ένα βίαιο έγκλημα ή σε τρομοκρατία. Από τα 18 εκατομμύρια πρόσφυγες στον κόσμο σήμερα, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες εκτιμά ότι περισσότεροι από τους μισούς είναι παιδιά [12]. Μεταξύ των ενηλίκων, η συντριπτική πλειοψηφία είναι άμαχοι που δεν έχουν εμπλακεί σε μάχη. Αντ’ αυτού, είναι ως επί το πλείστον ανίκανοι -ή αντίθετοι στο- να πολεμήσουν. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τις εκτιμήσεις [13] ότι «ένας στους πέντε [Σύριους] πρόσφυγες έχει πληγεί από φυσικές, αισθητηριακές ή διανοητικές αναπηρίες [ενώ] ένας στους επτά πάσχει από χρόνια ασθένεια».

Μια έρευνα του 2008 [14] για τους πρόσφυγες του Νταρφούρ στο Τσαντ παρέχει περαιτέρω στοιχεία για την ψυχολογική αποστροφή των προσφύγων προς την σύγκρουση. Όσοι βίωσαν προσωπικά την βία κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου εξέφρασαν λιγότερο ενδιαφέρον για αντίποινα και μεγαλύτερη επιθυμία για ειρήνη από εκείνους που δεν την είχαν βιώσει.

Όσο για τα ακαδημαϊκά στοιχεία για τους πρόσφυγες-πολεμιστές, οι μελετητές έχουν βρεί στο παρελθόν ότι η εμφάνιση των προσφύγων και το ξέσπασμα των συγκρούσεων τείνουν να συμβαίνουν στον ίδιο τόπο και χρόνο. Αλλά αυτός ο συσχετισμός δεν αποτελεί έκπληξη: Οι επαρχιακές συγκρούσεις παράγουν περισσότερους πρόσφυγες από οποιαδήποτε άλλη πηγή, αναγκάζοντας τους πολίτες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και συχνά αποτρέποντάς τους από το να επιστρέψουν.

Μια πολύ πιο δύσκολη ερώτηση για να απαντηθεί είναι αν η εξάπλωση των προσφύγων τείνει επίσης να παράγει η βία η ίδια.