Πόσο αδύναμη είναι η Κίνα;

Η οικονομία της Κίνας επιβραδύνεται. Εξακολουθεί όμως να αναπτύσσεται; Η Κίνα [1] λέει ναι [2], με έναν επίσημο ρυθμό ανάπτυξης 6,9% από το 2015 και έναν στόχο [3] τουλάχιστον 6,5% για το 2016. Μια δημοσκόπηση του CNN [4] σε οικονομολόγους της βιομηχανίας έδωσε επίσης μια συναίνεση για το 6,5% στο 2016, και το ΔΝΤ [5] έχει κολλήσει [6] στο 6,3%. Αλλά πολλοί σκεπτικιστές [7] δεν είναι τόσο βέβαιοι. Η Barclays λέει ότι δεν θα υπερβεί το 6%, η Citi το 5%, και το συνεχώς απαισιόδοξο Conference Board [8] περιμένει την ανάπτυξη μόλις στο 3,7% το 2016, κάτι που είναι ίσο με την χαμηλότερη εκτίμησή του για το 2015.

Οι δείκτες της πραγματικής οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα δείχνουν ότι ακόμα και το 3,7% μπορεί να είναι αισιόδοξο. Η κατανάλωση ηλεκτρισμού, χάλυβα και άνθρακα μειώθηκε [9] το 2015. Βεβαίως, υπάρχουν ειδικές συνθήκες για κάθε περίπτωση. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Ο χάλυβας χρησιμοποιείται κυρίως στις κατασκευές, οι οποίες είναι σε πτωτική πορεία καθώς τα καινούργια διαμερίσματα [10] μένουν απούλητα. Ο άνθρακας χρησιμοποιείται για να παράγει ηλεκτρική ενέργεια και να φτιαχτεί ο χάλυβας. Και η Κίνα πορεύεται στην μετάβασή της από μια μεταποιητική οικονομία σε μια οικονομία υπηρεσιών, οπότε χρειάζεται λιγότερα «πράγματα» για να δημιουργήσει το ίδιο ποσό οικονομικής δραστηριότητας.

Μεγάλα παραδοσιακά φανάρια και μια πινακίδα εορτασμού της επερχόμενης νέας χρονιάς του πιθήκου είναι εγκατεστημένα σε ένα εμπορικό κτίριο στο Πεκίνο, στις 26 Ιανουαρίου 2016. KIM KYUNG-HOON / REUTERS
-------------------------------

Αλλά υπάρχουν κι άλλοι κακοί αριθμοί. Η συνολική χωρητικότητα των φορτίων που μεταφέρονται σιδηροδρομικώς [11] στο εσωτερικό της χώρας μειώθηκε κατά 4,7% το 2014 και 10,5% το 2015. Τον Δεκέμβριο του 2015 παρατηρήθηκε 15% μείωση της χωρητικότητας έναντι του Δεκεμβρίου 2014, μια μείωση σε ετήσια βάση που διατηρήθηκε σταθερή για αρκετούς μήνες. Οι εξαγωγές της Κίνας μειώθηκαν επίσης [12] κατά 2,8% μεταξύ 2014 και 2015. Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (purchasing managers’ index, PMI) έχει κολλήσει κάτω από το 50 για δέκα συνεχόμενους μήνες [13], υποδεικνύοντας μια μακροπρόθεσμη συρρίκνωση της μεταποιητικής δραστηριότητας. Εν τω μεταξύ, οι χρηματιστηριακές αγορές και τα χρηματιστήρια συναλλάγματος είναι σε αναταραχή από τα μέσα του 2015.

Το μόνο φωτεινό σημείο στην οικονομία της Κίνας φαίνεται να είναι το Διαδίκτυο, αλλά στο 2,5% του συνόλου της οικονομίας, ο τομέας της πληροφορικής απλά δεν είναι αρκετά μεγάλος για να σώσει το σύνολο της οικονομίας. Εκτός αυτού, οι online πωλήσεις δεν κάνουν τίποτε περισσότερο από το να κανιβαλίζουν τις τοπικές λιανικές πωλήσεις. Η συνολική (online και offline) αύξηση των λιανικών πωλήσεων [14] το 2015 ήταν ένα μέτριο 10,7%. Συγκρίνετε αυτό με το 18% του 2010. Και υπάρχουν πολύ καλά επιχειρήματα [15] ότι μπορεί η αύξηση των λιανικών πωλήσεων είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο αργή, ίσως λιγότερο από 2%. Εν ολίγοις, οι αριθμοί απλά δεν καταδεικνύουν μια οικονομία που προχωρά ραγδαία μπροστά με ένα (παγκοσμίως) εντυπωσιακό ποσοστό υψηλότερο του 6%.

Ένας επενδυτής μπροστά από έναν ηλεκτρονικό πίνακα που δείχνει πληροφορίες διαθεσιμότητας σε έναν χρηματιστηριακό οίκο στην Fuyang, στην επαρχία Anhui, στις 29 Ιανουαρίου 2016. Οι κινεζικές μετοχές αυξήθηκαν περισσότερο από 3% την Παρασκευή, ανακτώντας τις απώλειες στο τέλος μιας ταραγμένης εβδομάδας. CHINA DAILY / REUTERS
---------------------------

Στην πραγματικότητα, η κινεζική οικονομία μπορεί να μην αναπτύσσεται καθόλου. Χαμένος μέσα στον σωρό όλων αυτών των στατιστικών είναι ένας κρίσιμος αριθμός από την εφορία. Τα έσοδα από τον φόρο προστιθέμενης αξίας στην Κίνα (ΦΠΑ) αυξήθηκαν κατά το πενιχρό ποσοστό [16] του 0,8% το 2015. Κατ’ αρχήν, ο ΦΠΑ είναι ένας αξιοπρεπής δείκτης για την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, δεδομένου ότι είναι εξ ορισμού ένας φόρος επί του συνόλου της προστιθέμενης αξίας στην οικονομία -με άλλα λόγια, του καινούργιου ΑΕΠ. Μόνο δύο σημαντικοί οικονομικοί τομείς εξαιρούνται από τον ΦΠΑ: Οι εξαγωγές και η δημόσια κατανάλωση. Και η Κίνα παραδέχεται ότι οι εξαγωγές της μειώθηκαν το 2015.

Το συμπέρασμα είναι ότι το μόνο πράγμα που διατηρεί την κινεζική οικονομία στη ζωή είναι οι κρατικές δαπάνες. Ως μέρος του τελευταίου προγράμματος [οικονομικής] τόνωσης στον κόσμο, οι δαπάνες του Πεκίνου αυξήθηκαν κατά ένα επίσημα αναγνωρισμένο [17] ποσοστό του 15,8% το 2015, φέρνοντας τον επίσημο έλλειμμα του προϋπολογισμού της κυβέρνησης [18] ως το 2,3% του ΑΕΠ. Η αύξηση των δαπανών ήταν ακόμη υψηλότερη [19] προς το τέλος του 2015, φθάνοντας το 36% από έτος σε έτος, τον Οκτώβριο του 2015. Το σύνολο περιλαμβάνει τόσο τις κεντρικές δαπάνες όσο και τις δαπάνες της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά όχι τα στοιχεία εκτός προϋπολογισμού, τις δαπάνες από κρατικές επιχειρήσεις, ή τα με ευνοϊκούς όρους δάνεια που πραγματοποιούνται από κρατικές τράπεζες. Το «έξυπνο χρήμα» λέει ότι όλα αυτά αυξάνονται επίσης.

Το κινεζικό Συμβούλιο του Κράτους –η κορυφαία διοικητική Αρχή της χώρας, η οποία θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζει- έχει δηλώσει ότι «οι ειδικοί πιστεύουν» ότι η Κίνα θα έχει [18] δημοσιονομικό έλλειμμα «3% ή υψηλότερο» το 2016. Η κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, λέει ότι το έλλειμμα του 2016 θα πρέπει να είναι [20] «3 % με 4%» του ΑΕΠ. Αλλά εάν η αύξηση των δαπανών φθάσει σε υψηλά διψήφια νούμερα ενώ τα φορολογικά έσοδα πέφτουν σε χαμηλά μονοψήφια, δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιοφυΐα για να καταλάβει ότι το πρόβλημα βράζει [21]. Καθώς η οικονομία της Κίνας συνεχίζει να επιβραδύνεται, τα δημοσιονομικά ελλείμματα της Κίνας αναμένεται να αυξηθούν.

Ένας άνδρας ντυμένος σαν Κινέζος θεός της τύχης προσπαθεί να φτάσει μια δέσμη τραπεζογραμματίων των 100 γιουάν κατά την διάρκεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε για τον εορτασμό του επερχόμενου Εαρινού Φεστιβάλ, σε ένα πάρκο στην Hangzhou, στην επαρχία Zhejiang, στις 26 Ιανουαρίου 2016. REUTERS
--------------------------------

Εν τω μεταξύ, η Κίνα έχει κολλήσει στην επίσημη γραμμή της ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 6,5% το 2016 και το δημοσιονομικό έλλειμμα θα ανέλθει στο 3% του ΑΕΠ, πράγμα που σημαίνει ότι σχεδόν το ήμισυ της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας το 2016 θα προέλθει από δαπάνες του ελλείμματος. Αλλά έμμεσοι δείκτες, όπως η χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας, οι μεταφορές εμπορευμάτων, η βιομηχανική παραγωγή, οι εξαγωγές εμπορευμάτων, τα φορολογικά έσοδα και ακόμη και οι λιανικές πωλήσεις δείχνουν ότι, στην πραγματικότητα, η οικονομία της Κίνας μπορεί να αναπτυχθεί κατά 3% ή λιγότερο. Και οι πραγματικές (όλες από τα ελλείμματα) δαπάνες είναι χωρίς αμφιβολία πολύ περισσότερες από 3%. Το προφανές συμπέρασμα είναι ότι η πραγματική οικονομία στην Κίνα κατά πάσα πιθανότητα δεν αναπτύσσεται καθόλου. Ίσως ακόμη και να συρρικνώνεται.

Αυξανόμενη ή συρρικνούμενη, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η μόνη πηγή οικονομικής ανάπτυξης στην Κίνα σήμερα είναι οι δαπάνες από το δημόσιο έλλειμμα. Πόσο καιρό η κινεζική κυβέρνηση μπορεί να κρατήσει αυτόν τον ρυθμό αποτελεί εικασία. Η μόνη σίγουρη απάντηση είναι: Όχι για πάντα [22]. Το 2013 η διοίκηση Xi ανακοίνωσε με τυμπανοκρουσίες [23] ότι στο εξής η αγορά θα παίξει έναν «αποφασιστικό» ρόλο στην οικονομία της Κίνας. Φαίνεται τώρα πιθανό ότι το φλερτ της Κίνας με τον αποφασιστικό ρόλο της αγοράς δεν θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από δύο χρόνια. Η κινεζική οικονομία της αγοράς μπορεί να επιβιώσει από ένα χρηματιστηριακό κραχ. Αλλά δεν μπορεί να επιβιώσει από μια δημοσιονομική κατάρρευση της κυβέρνησης.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2016-01-31/how-weak-china

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/regions/china
[2] http://www.stats.gov.cn/english/PressRelease/201601/t20160119_1306072.html
[3] http://www.cnbc.com/2016/01/29/reuters-america-china-set-to-adopt-65-7-p...
[4] http://money.cnn.com/2016/01/17/news/economy/china-2015-gdp-survey/
[5] https://www.foreignaffairs.com/topics/imf
[6] http://www.reuters.com/article/us-imf-growth-idUSKCN0UX11Y
[7] http://blogs.wsj.com/chinarealtime/2016/01/27/china-gdp-growth-could-be-...
[8] https://www.conference-board.org/press/pressdetail.cfm?pressid=5597
[9] http://uk.reuters.com/article/china-economy-output-power-idUKL3N1531DV
[10] http://www.ft.com/intl/cms/s/3/e011c302-976f-11e5-9228-87e603d47bdc.html...
[11] http://www.reuters.com/article/china-transportation-railway-freight-idUS...
[12] http://www.tradingeconomics.com/china/exports
[13] http://www.marketwatch.com/story/chinese-manufacturing-index-slips-as-de...
[14] http://www.tradingeconomics.com/china/retail-sales-annual
[15] http://www.baldingsworld.com/2015/09/14/digging-beneath-the-surface-of-c...
[16] http://news.xinhuanet.com/english/2016-01/29/c_135058186.htm
[17] http://www.businessspectator.com.au/news/2016/1/29/china/chinas-fiscal-s...
[18] http://english.gov.cn/news/top_news/2015/12/28/content_281475262345806.htm
[19] http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-11-12/china-speeds-up-fiscal...
[20] http://www.reuters.com/article/china-economy-policy-idUSL3N14C2QM20151229
[21] http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2016/01/china-economic-crisis-c...
[22] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2015-08-16/china-hits-wall
[23] https://policypress.wordpress.com/2013/11/27/chinas-third-plenum-endorse...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition