Η πετρελαϊκή στρατηγική της Σ. Αραβίας σε μια εποχή κορεσμού

Με το να πιέσει τις τιμές προς τα κάτω, η Aramco θα μπορούσε να καθυστερήσει την έναρξη της περιόδου κορύφωσης της ζήτησης, παρατείνοντας την κυριαρχία του πετρελαίου στον τομέα των μεταφορών, ενώ θα εξωθεί τους παραγωγούς υψηλότερου κόστους [να βγουν] από την αγορά. Οι χαμηλές τιμές ενδέχεται επίσης να ωθήσουν τις αναδυόμενες οικονομίες να αυξήσουν την εξάρτησή τους από το πετρέλαιο με την πραγματοποίηση επενδύσεων που «κλειδώνουν» σε υψηλότερα επίπεδα μακροχρόνιας ζήτησης. Αυτό συμβαίνει επειδή το φθηνό πετρέλαιο ενθαρρύνει επίσης την αστική εξάπλωση. Όταν οι πόλεις γίνονται λιγότερο πυκνές, απαιτούν περισσότερη ενέργεια: Οι διαδρομές επιμηκύνονται, τα σπίτια είναι πιο ευρύχωρα, και η ιδιοκτησία ιδιωτικών αυτοκινήτων αυξάνεται.

Σε πολιτικό επίπεδο, η Σαουδική Αραβία ίσως επίσης να βλέπει έναν πιο κυρίαρχο ρόλο στις παγκόσμιες αγορές αργού πετρελαίου ως ευεργετικό για την γεωπολιτική κατάστασή της. Θα μπορούσε να αντισταθμιστεί καλύτερα έναντι του Ιράν καθώς ο αντίπαλός της απέναντι από τον Κόλπο αναδύεται μετά από δεκαετίες οικονομικής απομόνωσης. Και το περισσότερο πετρέλαιο θα μπορούσε ακόμα και να αναβιώσει την εμβληματική σχέση «πετρέλαιο για την ασφάλεια» του Ριάντ με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αντίθετα, ο μειούμενος ρόλος στις αγορές αργού μπορεί να μειώσει την στρατηγική σημασία του βασιλείου [11].

ΜΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΗ ΕΓΧΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗ

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Σαουδική Αραβία ίσως να αυξήσει την παραγωγή οφείλεται στην επικίνδυνη αύξηση της εγχώριας ζήτησης πετρελαίου. Αν αυτή η τάση συνεχιστεί, μπορεί να αναγκάσει την Σαουδική Αραβία να χάσει την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητά της και να εκτρέψει πετρέλαιο από τις εξαγωγές στην εγχώρια αγορά μέσα σε μια ή δύο δεκαετίες. Η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να αποφύγει το αποτέλεσμα αυτό είτε σταματώντας την αύξηση της εγχώριας ζήτησης είτε αυξάνοντας την προσφορά. Οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις των ενεργειακών επιδοτήσεων στο βασίλειο [12] έχουν στόχο την μείωση της ζήτησης. Αλλά σε περίπτωση που δεν τα καταφέρουν, η Aramco έχει προετοιμαστεί για μεγάλες αναπτυξιακές επενδύσεις. Το 2015, η Aramco προέβλεψε στην ιστοσελίδα της [13] ότι θα κάνει επενδύσεις κεφαλαίου ύψους περίπου 334 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2015 και 2025, με το μεγαλύτερο μέρος τους να διατίθεται για γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Το κοίτασμα Khurais κοντά στο Riyadh, στις 23 Ιουνίου 2008. ALI JAREKJI / REUTERS
------------------------------------

Επιπλέον, οι πρόσφατες πολιτικές μεταρρύθμισης των επιδοτήσεων από την κυβέρνηση [14] αναμένεται να αυξήσουν τα εγχώρια έσοδα από το πετρέλαιο, τα οποία θα μπορούσαν να επανεπενδύονται στην αύξηση της παραγωγικής ικανότητας. Τον Ιανουάριο, η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας έκανε το εξαιρετικό βήμα της αύξησης των τιμών για το φυσικό αέριο, το νερό, το ηλεκτρικό ρεύμα, την βενζίνη και το ντίζελ, κάτι που πιθανότατα αντιπροσωπεύει την μεγαλύτερη μείωση σε επιδόματα πρόνοιας του πολίτη από τότε που καθιερώθηκε το ισχύον σύστημα το 1970. Παρά το γεγονός ότι οι τιμές της ενέργειας στο βασίλειο παραμένουν ουσιαστικά κάτω από τα επίπεδα της παγκόσμιας αγοράς, η αύξηση αναμένεται να αποφέρει 7 δισεκατομμύρια δολάρια επιβραδύνοντας παράλληλα την άνοδο της εγχώριας ζήτησης ενέργειας. Μια άλλη πηγή κεφαλαίων θα μπορούσε να προέλθει από την εντυπωσιακότερη πρωτοβουλία όλων -την πρωτοφανή πώληση ενός μέρους της Saudi Aramco με μια αρχική δημόσια προσφορά [15] το επόμενο έτος.

ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΜΕ ΡΙΣΚΟ

Παρά τα προφανή οφέλη, η αύξηση της σαουδαραβικής παραγωγικής ικανότητας είναι ένα επικίνδυνο εγχείρημα. Κατ’ αρχάς, εάν ένα πλεόνασμα πετρελαίου αναγκάσει τις τιμές να πέσουν πολύ χαμηλά για πάρα πολύ καιρό, η αύξηση της παραγωγής μπορεί να μην είναι σε θέση να αντισταθμίσει την απώλεια εσόδων. Η αύξηση του μεριδίου αγοράς θα μπορούσε να αφήσει την Σαουδική Αραβία σε χειρότερη οικονομική κατάσταση. Δεύτερον, η μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου τώρα, σημαίνει λιγότερο πετρέλαιο στο μέλλον. Η εδρεύουσα στο Λονδίνο πετρελαϊκή εταιρεία ΒΡ εκτιμά ότι, με τους σημερινούς ρυθμούς παραγωγής, τα αποθέματα του βασιλείου σε αργό πετρέλαιο θα διαρκέσουν άλλα 64 χρόνια. Μια υψηλότερη παραγωγή θα μπορούσε να συντομεύσει το χρονικό περιθώριο.

Τρίτον, και πιο ανησυχητικό, μια αύξηση στην σαουδαραβική παραγωγή θα μπορούσε να προκαλέσει μια περίοδο παγκόσμιας υπερπροσφοράς που θα επιδεινώσει την ζημιά στο κλίμα. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με μια σειρά από τρόπους. Από την μια πλευρά, θα μπορούσε να λειτουργήσει με ορθολογικό τρόπο, αποτρέποντας τους ανταγωνιστές από επενδύσεις σε πόρους υψηλότερου κόστους και διώχνοντας από την αγορά το πετρέλαιο υψηλού κόστους. Από την άλλη, θα μπορούσε να προκαλέσει άλλους παραγωγούς να πανικοβληθούν σχετικά με τα λιμνάζοντα περιουσιακά στοιχεία [10], προκαλώντας ένα πλεόνασμα φθηνού πετρελαίου που θα δελεάσει τους καταναλωτές να απομακρυνθούν από την αυτοσυγκράτηση και τις πράσινες τεχνολογίες. Ένα άλλο σενάριο θα μπορούσε να δει τα πράγματα να πηγαίνουν προς την αντίθετη πλευρά. Με την αύξηση της παραγωγής, η Saudi Aramco θα μπορούσε να δημοσιοποιήσει τους φόβους του βασιλείου ότι ο κόσμος ετοιμάζεται να προχωρήσει πέρα από το πετρέλαιο και κατά λάθος να ενθαρρύνει επενδύσεις σε εναλλακτικές τεχνολογίες, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα. Άλλα σενάρια είναι επίσης πιθανά.