Brexit και οικονομικός ανταγωνισμός

Ένας πιο επίπεδος κόσμος πρέπει να κάνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εθνικών κυβερνήσεων όλο και περισσότερο σαν τον ανταγωνισμό μεταξύ των μικρότερων κοινοτήτων. Ένας τέτοιος ανταγωνισμός μπορεί να παρέχει στους πολίτες του κόσμου μια ασφαλιστική δικλείδα απέναντι στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των μαζικών και αναποτελεσματικών γραφειοκρατιών. Σε αυτόν τον κόσμο, υπερεθνικοί οργανισμοί όπως η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο. Ακριβώς όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι τόσο πολύ καλύτερα σήμερα επειδή εκείνοι που υπέστησαν διακρίσεις στον νότο μπορούσαν να μετακινηθούν, οι Ευρωπαίοι που έρχονται αντιμέτωποι με ανεπιθύμητες οικονομικές ή κοινωνικές πολιτικές μπορούν, λόγω της κοινής αγοράς εργασίας, απλά να μετακινηθούν σε μια καλύτερη χώρα. Με τον καιρό, ακόμη και η απειλή μιας τέτοιας μετακίνησης θα πρέπει να παρέχει μια θετική δύναμη που θα περιορίζει την ανάπτυξη ευρωπαϊκών «Λεβιάθαν»: Οι χώρες που θα ανησυχούν ότι θα χάσουν πολίτες θα πρέπει να μεταρρυθμιστούν.

Αυτή είναι η θεωρία. Αλλά, όπως δείχνει το Brexit, η ΕΕ δεν έχει επικεντρωθεί με επιτυχία μόνο στον δυνητικά θετικό ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει. Πράγματι, αρκετά συχνά, μπορεί κανείς να δει τις ενέργειες της διοίκησης της ΕΕ ως μια προσπάθεια να σχηματίσει ένα καρτέλ για την εναρμόνιση των πολιτικών μεταξύ των κρατών-μελών, και στέκεται εμπόδιο στον ανταγωνισμό, αντί να τον προωθεί. Η ΕΕ έχει μια απλή δουλειά να κάνει: Να βοηθήσει τον ανταγωνισμό του Tiebout. Αντ’ αυτού, χρησιμοποιεί την ρυθμιστική ισχύ της σχεδόν χωρίς όριο, φορτώνοντας τα κράτη με μεγάλο ρυθμιστικό κόστος με -μερικές φορές- αμφισβητήσιμα οφέλη. Αυτά εκτείνονται από τον τομέα της ενέργειας μέχρι τις αγορές εργασίας μέχρι το οτιδήποτε τρελό. Η ΕΕ μέχρι που πέρασε πρόσφατα και κανονισμούς που μειώνουν σημαντικά την ισχύ των ηλεκτρικών σκουπών, ξεκινώντας έναν αγώνα για τις συσκευές. Βάλτε τα όλα μαζί, και παίρνετε ένα Brexit.

Με δεδομένη την περίπλοκη ιστορία των εθνικών κρατών της Ευρώπης, φαίνεται πιθανό ότι μια ΕΕ που λειτουργεί ως καρτέλ που πνίγει τον ανταγωνισμό, θα γίνει όλο και πιο αντιδημοφιλής και θα την εγκαταλείψουν περισσότερες χώρες. Οι αρχικές σκληρές -ακόμα και απειλητικές- αντιδράσεις για το Brexit από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jean-Claude Juncker και την Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, υπονόησαν μια ανεξέλεγκτη κεντρική Αρχή που προστατεύει τις σαρωτικές εξουσίες της. Ωστόσο, θα πρέπει να είναι σχετικά εύκολο να διαχειριστεί το ελεύθερο και ανοικτό εμπόριο με το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως κάνουν και τα μέλη της ΕΕ με πολλές άλλες χώρες. Προς τι λοιπόν οι απειλές; Οι πολίτες των ευρωπαϊκών δημοκρατιών θα έχουν όλο και περισσότερο (και, στην περίπτωση αυτή, δικαίως) την αίσθηση ότι έχουν χάσει την αυτονομία τους, αν κρατιούνται μαζί αναγκαστικά. Εάν αντί γι’ αυτό η ΕΕ επικεντρωθεί στην μεγιστοποίηση της κινητικότητας και την ενίσχυση του ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών, επιτρέποντας στις χώρες να ανταγωνίζονται για τις ρυθμίσεις, την φορολογία και άλλους τομείς πολιτικής, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνει το όνειρο κάθε λαϊκιστή και η καλύτερη οικονομική φίλη των πολιτών της.

Εν τω μεταξύ, το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να εξυπηρετήσει τόσο τους δικούς του στόχους όσο και να προωθήσει την μακροπρόθεσμη υγεία της παγκόσμιας οικονομίας, αν ανταγωνιστεί επιθετικά με την ΕΕ. Οι Βρετανοί πολιτικοί μπορούν να μελετήσουν τις πολιτικές της ΕΕ, να εντοπίσουν εκείνες που είναι πιο εχθρικές προς την οικονομική δραστηριότητα, και να προσελκύσουν επενδυτές και εργαζόμενους με την υπόσχεση ανώτερων πολιτικών: Μεταρρυθμισμένους φόρους, καλύτερες υποδομές και πιο λογικούς κυβερνητικούς κανονισμούς. Τέτοιες πολιτικές θα αναγκάσουν την ΕΕ να μειώσει τους δικούς της κανόνες που εμποδίζουν τον ανταγωνισμό και να γίνει η θετική δύναμη που θα μπορούσε να είναι. Όταν αυτή η πολιτική «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» συμβεί, ο Tiebout, ο οποίος πέθανε το 1968, θα είναι κάπου και θα χαμογελά, όπως θα κάνουν και οι επενδυτές παντού.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2016-07-26/brexit...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition