Πώς οι ΗΠΑ προωθούν τον εξτρεμισμό στο όνομα της θρησκευτικής ελευθερίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς οι ΗΠΑ προωθούν τον εξτρεμισμό στο όνομα της θρησκευτικής ελευθερίας

Επανεξετάζοντας τον ρόλο της επιτροπής USCIRF
Περίληψη: 

Την ώρα που οι δυνάμεις των ΗΠΑ βομβαρδίζουν τις βάσεις των Ισλαμιστών ανταρτών στο Ιράκ και την Συρία, η επιτροπή USCIRF επιτίθεται σε συμμάχους στον μουσουλμανικό κόσμο που έχουν κοσμικές κυβερνήσεις, κοσμικούς νόμους και δικαστήρια και κοσμικά συστήματα εκπαίδευσης. Η αμαρτία τους; Προσπάθησαν να κρατήσουν αυτούς τους ίδιους εξτρεμιστές σε απόσταση.

Ο S. FREDERICK STARR είναι πρόεδρος και ο SVANTE CORNELL είναι διευθυντής του Προγράμματος Σπουδών του Ινστιτούτου Κεντρικής Ασίας-Καυκάσου και του Δρόμου του Μεταξιού, ένα Κοινό Κέντρο που συνδέεται με το American Foreign Policy Council και το Institute for Security and Development Policy.
Η BRENDA SHAFFER είναι επισκέπτρια ερευνήτρια στο Κέντρο Ευρασιατικών, Ρωσικών και Ανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών (CERES)του Πανεπιστημίου Georgetown.

Στις 26 Ιουλίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ [1] ανακοίνωσε τον διορισμό του κυβερνήτη του Κάνσας, Σαμ Μπράουνμπακ, ως πρεσβευτή των ΗΠΑ για την διεθνή θρησκευτική ελευθερία. Η θέση δημιουργήθηκε από τον Διεθνή Νόμο περί Θρησκευτικής Ελευθερίας του 1998, ο οποίος ίδρυσε επίσης την Επιτροπή των ΗΠΑ για την Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία (U.S. Commission on International Religious Freedom, USCIRF), με την οποία συνεργάζεται στενά το γραφείο του πρεσβευτή. Ο πρόεδρος Trump και μέλη του Κογκρέσου θα διορίσουν νέους επιτρόπους στην USCIRF το 2018. Η επιτροπή αναφέρει τις παγκόσμιες παραβιάσεις της θρησκευτικής ελευθερίας [2] και κάνει συστάσεις προς τον πρόεδρο και το Υπουργείο Εξωτερικών για δράση, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων.

29082017-1.jpg

Προσευχή στο Μεγάλο Τζαμί στο Στρασβούργο της Γαλλίας, τον Νοέμβριο του 2015. VINCENT KESSLER / REUTERS
-----------------------------------------------------------

Παρά τις καλύτερες προθέσεις του Κογκρέσου, η USCIRF έχει απομακρυνθεί από την εντολή της. Στην έκθεσή της για το 2017 [3], η Επιτροπή υποστηρίζει ουσιαστικά το δικαίωμα των Ισλαμιστών εξτρεμιστών να επιχειρούν σε πολλές χώρες μουσουλμανικής πλειοψηφίας, των Ιρανών μουλάδων να διαδίδουν τον ριζοσπαστισμό στο εξωτερικό, και των ισλαμιστικών σκληροπυρηνικών οργανώσεων να λαμβάνουν ξένες χρηματοδοτήσεις. Στηλιτεύει επίσης πολιτικές που προωθούν τον κοσμικό χαρακτήρα, όπως οι απαγορεύσεις της μαντίλας για τα κορίτσια στα δημόσια σχολεία. Στην προσπάθειά της να προστατεύσει την θρησκευτική ελευθερία, η USCIRF υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ομάδων που επιδιώκουν να επιβάλουν θρησκευτικούς εξαναγκασμούς σε άλλους.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ

Παρ' όλο που επιχειρεί σε όλο τον κόσμο, τα τελευταία χρόνια η USCIRF ήταν ιδιαίτερα σκληρή στην καταδίκη των μουσουλμανικής πλειοψηφίας, πρώην σοβιετικών κρατών του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας -το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το Κιργιζιστάν, το Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Η επιτροπή τα έχει επικρίνει για υπερβολικούς περιορισμούς στην θρησκευτική ελευθερία και για την καταστολή των μη παραδοσιακών θρησκευτικών ομάδων. Όλες αυτές οι χώρες τηρούν τον αυστηρό διαχωρισμό της εκκλησίας και του κράτους [4], αρνήθηκαν να ορίσουν το Ισλάμ ως επίσημη κρατική θρησκεία και διατηρούν κοσμικούς νόμους και δικαστήρια. Και σε έντονη αντίθεση με την μεταχείρισή τους στο μεγαλύτερο τμήμα της Μέσης Ανατολής, οι μη Μουσουλμάνοι σε αυτές τις χώρες μπορούν να ζήσουν ως ίσοι πολίτες.

Αυτά τα κράτη, με την σοβιετική τους κληρονομιά [5], μερικές φορές χρησιμοποίησαν βαρύ χέρι στον χειρισμό θρησκευτικών ζητημάτων. Για παράδειγμα, οι αρχές του Τατζικιστάν ξυρίζουν βιαίως τις γενειάδες των ανδρών και δίνουν οδηγίες στις γυναίκες να φορούν το κάλυμμα της κεφαλής τους μόνο με τον παραδοσιακό τρόπο των Τατζίκων. Δεν είναι μυστικό, εξάλλου, ότι καμία από τις εν λόγω χώρες δεν είναι ομαλά λειτουργούσες δημοκρατίες. Αλλά πρέπει επίσης να αναγνωριστεί ότι οι κανόνες τους βοηθούν στην προστασία των κοσμικών Μουσουλμάνων, των γυναικών και των μειονοτήτων από τον θρησκευτικό εξαναγκασμό. Στους Ισλαμιστές που θα ήθελαν να ανατρέψουν αυτήν την κοσμική τάξη και να επιβάλουν ένα θρησκευτικό κράτος, δεν τους επιτρέπεται να το κάνουν. Ωστόσο, η USCIRF δεν αποδίδει καμία προσοχή σε αυτές τις αποχρώσεις και απλώς δηλώνει ότι τα κράτη παραβιάζουν την θρησκευτική ελευθερία των πολιτών τους.

Στην έκθεση του 2017, για παράδειγμα, η USCIRF, ως μέρος της αιτιολόγησής της για την κατηγοριοποίηση του Τατζικιστάν ως κορυφαίο παραβάτη της θρησκευτικής ελευθερίας, παραθέτει τη νομοθεσία της χώρας που απαιτεί την αδειοδότηση από το κράτος των θρησκευτικών ιδρυμάτων και σπουδών. Ωστόσο, το Τατζικιστάν, το οποίο μοιράζεται μακρά και πορώδη σύνορα με το Αφγανιστάν, αναφέρει ότι ο σκοπός του νόμου είναι να αποτρέψει τις επιχειρήσεις των τρομοκρατών στην χώρα υπό το πρόσχημα της νόμιμης θρησκευτικής δραστηριότητας -μια κατανοητή ανησυχία. Η έκθεση της USCIRF επίσης επικρίνει το Τατζικιστάν για έναν νόμο που απαιτεί την συγκατάθεση των γονέων προτού να μπορέσει ο ανήλικος να λάβει θρησκευτική διδασκαλία. Ωστόσο, ο εν λόγω νόμος θεσπίστηκε για να προστατεύσει τους ευάλωτους νέους από το να πέσουν στα χέρια των εξτρεμιστών, οι οποίοι συχνά προσπαθούν να τους στρατολογήσουν σε δημόσιους χώρους όπως τα γήπεδα ποδοσφαίρου και οι αγορές. Τέλος, η έκθεση της USCIRF αντιτίθεται στην απαγόρευση από το Τατζικιστάν του διεθνούς ισλαμιστικού οργανισμού Hizb ut-Tahrir. Ωστόσο, αυτή η οργάνωση υποστηρίζει την χρήση βίας για την ίδρυση ενός ισλαμικού χαλιφάτου και είναι κατάφωρα αντισημιτική. Έχει απαγορευτεί στην Γερμανία καθώς και στις περισσότερες αραβικές χώρες.