Οι ρίζες της καταλανικής κρίσης για την ανεξαρτησία

Εξετάζοντας την παρούσα κατάσταση, η απομάκρυνση της ηγεσίας ενός αυτονομιστικού κινήματος τόσο βαθιά ριζωμένου όσο της Καταλονίας, θα αποτελούσε πιθανώς μόνο προσωρινή αναστολή. Η κρίση της εκπροσώπησης θα παραμείνει και το κίνημα εθνικής ταυτότητας θα επιμείνει. Επομένως, η δεύτερη επιλογή για τη Μαδρίτη είναι να απομακρυνθεί από το μαστίγιο και [να προσεγγίσει] το καρότο, με την επέκταση των ωφελημάτων που δεν θα αντισταθμιστούν από μια ανεξάρτητη καταλανική κυβέρνηση και με την παροχή σαφέστερων διαύλων για την αντιμετώπιση των παραπόνων και την επίλυση κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων. Αυτή ήταν η επιτυχημένη προσέγγιση της ισπανικής κυβέρνησης μέχρι την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου το 2010 να ανατρέψει την επέκταση του Καθεστώτος της Αυτονομίας της Καταλονίας το 2006, η οποία αναφερόταν στην Καταλονία ως «έθνος» και επεξέτεινε ορισμένα προνόμια -ιδίως φορολογικές αρμοδιότητες και δικαστική ανεξαρτησία. Το ψήφισμα αυτό εγκρίθηκε τόσο από το δημοψήφισμα των Καταλανών όσο και από την ισπανική κοινοβουλευτική ψηφοφορία, και η ανατροπή του ήταν ένα δώρο για τους εθνικιστές, που αναζητούσαν ένα ελκυστικό επιχείρημα ότι οι Καταλανοί είναι συλλογικά στερημένοι ως τμήμα του ισπανικού κράτους.

Καθώς η ισπανική κυβέρνηση προχωρά με την επιβολή της άμεσης, πιο απομακρυσμένης κυριαρχίας και της αναγκαστικής αποδυνάμωσης ενός τοπικού, δημοκρατικού θεσμού, βαδίζει σε μια πολύ λεπτή γραμμή. Η Μαδρίτη χρειάζεται το κύριο επιχείρημα κατά της απόσχισης να συνεχίσει να είναι αυτό που ήταν πιο δημοφιλές μεταξύ των υπέρ της ενότητας και των ουδέτερων Καταλανών στα τελευταία χρόνια: Είναι κακή ιδέα λόγω των οικονομικών προβλημάτων, λόγω των δυσκολιών οικοδόμησης κράτους, και επειδή η ευημερία της καταλανικής περιφέρειας ήταν σχετικά καλή σε σύγκριση με παρόμοιες περιφέρειες σε άλλες χώρες και με την δυνητικά δύσκολη μετάβαση σε μια ανεξάρτητη Καταλονία. Αν και αυτό το επιχείρημα δεν έχει ούτε και πρόκειται να πείσει κανέναν να μην αυτοπροσδιοριστεί ως Καταλανός, έχει ήδη και μπορεί να τους πείσει ότι είναι σεβαστοί ως αναπόσπαστο κομμάτι της ισπανικής κοινωνίας. Η ισπανική κυβέρνηση θα είχε πιθανώς κερδίσει αυτό το επιχείρημα σε μια οποιαδήποτε δημοκρατικά ανταγωνιστική συζήτηση πριν από την 1η Οκτωβρίου.

Η Μαδρίτη πρέπει να προσπαθήσει να αποφύγει να δημιουργήσει την αντίληψη ότι η εξ ορισμού απάντησή της σε μια δημοκρατική έκφραση που δεν της αρέσει (αντισυνταγματική ή μη) είναι να ανασταλεί η τοπική κυβέρνηση, να αγνοηθεί η δημόσια βούληση και να επιβληθεί πιο απομακρυσμένη εξουσία. Αυτό ήταν το πικρό επιχείρημα που διατύπωσαν οι αυτονομιστές το 2010 και η πιθανή ρίζα [7] της τρέχουσας κρίσης. Εάν η Ισπανία πρόκειται να απεικονίσει με επιτυχία την αναστολή της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας ως κάτι που εξυπηρετεί την ισπανική δημοκρατία, πρέπει να εφαρμοστεί ελαφρά και να διορθωθεί γρήγορα. Η πίεση του Rajoy για ταχείες και διαφανείς εκλογές, ανοιχτές σε όλους τους υποψήφιους αξιωματούχους, αποτελεί πιθανώς την τελευταία καλύτερη διέξοδο από αυτή την κρίση χωρίς βία. Θα προσφέρει επίσης έναν λαϊκό έλεγχο στην συμπεριφορά των ισπανικών δυνάμεων στο μεταξύ. Οι Ισπανοί αξιωματούχοι γνωρίζουν καλά ότι οι περιφερειακοί σύμμαχοί τους θα τιμωρηθούν στις εκλογές στις 21 Δεκεμβρίου για αδεξιότητα καθώς η Μαδρίτη προχωράει με την εφαρμογή του άρθρου 155, το οποίο παρέχει στην κεντρική κυβέρνηση το δικαίωμα να επιβάλει τον άμεση κυριαρχία με τον τρόπο που το έχει κάνει. Εάν τα υπέρ της ανεξαρτησίας κόμματα κερδίσουν το επιχείρημα, αυτό επίσης θα φανεί και στις εκλογές.

Οι περισσότεροι Καταλανοί ευνοούν την περιφερειακή αυτονομία, γεγονός που καθιστά την άμεση κυριαρχία της Μαδρίτης ένα πολύ πικρό χάπι για να το καταπιούν. Οι πρόσφατες ενέργειες της Μαδρίτης ακολούθησαν μια μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας βασισμένη σε ένα ειρηνικά διεξαγόμενο αλλά ελαττωματικό δημοψήφισμα, το οποίο δεν μπορεί να θεωρηθεί ρεαλιστικά ως μια ακριβής αντανάκλαση της θέλησης όλων των Καταλανών. Η Μαδρίτη αντιμετώπισε το δημοψήφισμα με βία και η κρίση της εκπροσώπησης έφτασε πλέον σε σημείο βρασμού. Η τοποθέτηση αυτής της κατάστασης πάλι στα χέρια των Καταλανών ψηφοφόρων, όλων τους, είναι ίσως η μόνη εφικτή λύση που θα μπορούσε να αρχίσει να αντιμετωπίζει την ρίζα αυτής της κρίσης και να ελέγχει τις απερίσκεπτες εξάρσεις όλων των πλευρών.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/spain/2017-10-30/roots-catalan-i...