Μια εμπορική πολιτική για όλους

Αυτό το εμπόριο δύο βημάτων είναι μια απάτη. Το εμπόριο συμβάλλει σε σοβαρά προβλήματα διανομής, και η πολιτική διαδικασία δεν έχει ποτέ αποζημιώσει επαρκώς τους χαμένους από το εμπόριο. Πρώτον, οι αγορές δεν κατανέμουν τα κέρδη από το εμπόριο ομοιόμορφα ή δίκαια. Όπως έδειξαν πρόσφατα οι οικονομολόγοι David Autor, David Dorn και Gordon Hanson, η απελευθέρωση έχει οδηγήσει σε σοβαρές απώλειες θέσεων εργασίας και συμπίεση μισθών στις κοινότητες των ΗΠΑ που εκτίθενται στον ανταγωνισμό από τις κινεζικές εισαγωγές που παράγονται με χαμηλό κόστος εργασίας. Παρά την εμπορική συναίνεση ότι οι εργαζόμενοι θα προσαρμοστούν ή θα αποζημιωθούν, οι Autor, Dorn και Hanson διαπίστωσαν ότι ακόμα και μια δεκαετία μετά από αυτό που ονομάζουν «σοκ της Κίνας», αυτές οι κοινότητες δεν είχαν ανακάμψει. Βεβαίως, η απελευθέρωση του εμπορίου θα μπορούσε επίσης να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς της οικονομίας. Αλλά μια θέση εργασίας προγραμματισμού υπολογιστών στην Αριζόνα δεν βοηθά έναν άνεργο εργάτη της αυτοκινητοβιομηχανίας στο Μίσιγκαν. Σε μια χώρα που εκτείνεται σε μια ήπειρο και σε μια οικονομία που είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, οι τοπικές επιδράσεις δεν εξαφανίζονται με το πλύσιμο.

Το Κογκρέσο έκανε λίγα πράγματα για να αποζημιώσει αυτές τις πληγωμένες κοινότητες. Το 1962, δημιούργησε το πρόγραμμα Βοήθειας για την Προσαρμογή στο Εμπόριο (Trade Adjustment Assistance, ΤΑΑ) για την επανεκπαίδευση και την διευκόλυνση της μετεγκατάστασης των εκτοπισθέντων εργαζομένων. Ωστόσο, το ΤΑΑ δεν έλαβε ποτέ την χρηματοδότηση ή την πολιτική στήριξη για να καταστεί αποτελεσματικό. Αντ’ αυτού, αποτέλεσε ένα πολιτικό πινγκ-πονγκ, με την χρηματοδότησή του να μειώνεται επανειλημμένα και ακόμη και να παραγράφεται, μόνο για να ανανεωθεί για μερικά σύντομα χρόνια όποτε το Κογκρέσο έπρεπε να συγκεντρώσει υποστήριξη για να εγκρίνει μια νέα εμπορική συμφωνία. Ήδη από το 1974, τα εργατικά συνδικάτα δήλωσαν ότι το ΤΑΑ ήταν μια «ασφάλιση κηδείας», και μια έκθεση του 2012 που ετοιμάστηκε για το Υπουργείο Εργασίας καταδίκασε το πρόγραμμα ως αναποτελεσματικό.

Η αποτυχία του ΤΑΑ προκάλεσε τους υπερασπιστές της ελευθέρωσης του εμπορίου να χρησιμοποιήσουν άλλα πολιτικά εργαλεία για να μετριάσουν τις ζημίες. Η κυβέρνηση Κλίντον είχε την ιδέα να συμπεριληφθούν κεφάλαια στις εμπορικές συμφωνίες των ΗΠΑ που να απαιτούν από τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ να τηρούν τα εργασιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα. Οι πρόεδροι των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους και Μπαράκ Ομπάμα αμφότεροι χρησιμοποίησαν βελτιώσεις σε αυτά τα κεφάλαια για να καθησυχάσουν τους επικριτές. Αλλά και αυτά τα κεφάλαια απέτυχαν. Υπάρχουν λίγες, αν υπάρχουν καν, αποδείξεις ότι αυτές οι διατάξεις έχουν επιβραδύνει την εξωτερική ανάθεση (outsourcing) των αμερικανικών θέσεων εργασίας σε χώρες με χαλαρά εργασιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα. Η πολιτική βούληση και η νομική ικανότητα για την επιβολή τους επίσης λείπουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χάσει τη μόνη εμπορική υπόθεση που έφεραν υπό αυτά τα κεφάλαια (ενάντια στην Γουατεμάλα).

Η λύση είναι η δέσμευση στην αναδιανομή στο πλαίσιο της εμπορικής πολιτικής -δηλαδή, οι ίδιες οι εμπορικές συμφωνίες πρέπει να αντιμετωπίσουν την κατανομή των κερδών μεταξύ των νικητών και των ηττημένων, αντί να το αφήσουν σε μια ξεχωριστή διαδικασία φορολογίας και μεταβιβάσεων. Μπορούμε να σκεφτούμε τουλάχιστον τρεις τρόπους για να ενσωματώσουμε την κατανομή στον σχεδιασμό της εμπορικής πολιτικής. Πρώτον, οι εγχώριες εμπορικές νομοθεσίες έχουν προστατεύσει από καιρό τις έννοιες του «δίκαιου εμπορίου». Οι αμερικανικές εταιρείες που ανταγωνίζονται ξένες εταιρείες οι οποίες επιδοτούνται από την κυβέρνησή τους ή πωλούν τα προϊόντα τους στις Ηνωμένες Πολιτείες σε αδικαιολόγητα χαμηλές τιμές (μια πρακτική που ονομάζεται «ντάμπινγκ» [dumping]) μπορούν να αιτηθούν στην κυβέρνηση να αυξήσει τους δασμούς για τα ξένα προϊόντα. Επί του παρόντος, αυτοί οι λεγόμενοι νόμοι διόρθωσης του εμπορίου επικεντρώνονται σε οικονομικούς παράγοντες για να εκτιμήσουν αν ο ανταγωνισμός είναι άδικος. Ωστόσο, οι νόμοι διόρθωσης του εμπορίου θα μπορούσαν να τροποποιηθούν ώστε να επιτρέψουν σε εργατικές ομάδες, για παράδειγμα, να υποβάλουν αίτηση στην κυβέρνηση να αυξήσει τους δασμούς για αγαθά που παράγονται σε χώρες με υπερβολικά χαμηλές αμοιβές. Πράγματι, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη τροποποιήσει τους νόμους διόρθωσης του εμπορίου, προκειμένου να λαμβάνουν υπόψη περισσότερους παράγοντες από τους καθαρά οικονομικούς [παράγοντες].

Δεύτερον, η δέσμευση για την ανακατανομή και την προστασία των αξιών πέραν της απλής οικονομικής ανάπτυξης, πρέπει να ενσωματωθεί στις ίδιες τις εμπορικές συμφωνίες. Οι εμπορικές συμφωνίες περιέχουν συνήθως κανόνες που περιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο τα έθνη διεξάγουν έρευνες για την διόρθωση του εμπορίου. Οι εν λόγω κανόνες θα πρέπει να τροποποιηθούν ώστε να επιτρέπουν τις έρευνες «κοινωνικού ντάμπινγκ» όπως αυτές που περιγράφονται παραπάνω. Οι εμπορικές συμφωνίες θα μπορούσαν επίσης να υιοθετήσουν αναπτυξιακή προσέγγιση ακόμη και εντός των ανεπτυγμένων χωρών. Η TPP (τώρα η Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership, ή CPTPP) περιέχει ένα αναπτυξιακό κεφάλαιο που ενθαρρύνει τα κράτη να επενδύουν σε προγράμματα υποδομών και εκπαίδευσης και να λάβουν άλλα μέτρα που προωθούν μια «συμπεριληπτική οικονομική ανάπτυξη που να συμπεριλαμβάνει μια ευρείας βάσης κατανομή των ωφελημάτων της οικονομικής ανάπτυξης». Ένα τέτοιο κεφάλαιο θα μπορούσε εύκολα να επιβάλει αυστηρές υποχρεώσεις στις χώρες να παρακολουθούν και να αντιμετωπίζουν τις εγχώριες ανισότητες που προκύπτουν από την απελευθέρωση του εμπορίου. Αυτές οι δεσμεύσεις θα μπορούσαν να υπόκεινται σε απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων, όπως είναι σήμερα οι υποχρεώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και η αποτυχία να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των οικονομικών βλαβών που προκαλούνται από το εμπόριο θα μπορούσε να οδηγεί σε μια υπόθεση διεθνούς εμπορίου [προς επίλυση στον ΠΟΕ], όπως και η μη τήρηση των κανόνων για την οικονομική απελευθέρωση.