Οι εσωτερικοί εχθροί του ΝΑΤΟ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι εσωτερικοί εχθροί του ΝΑΤΟ

Πώς η παρακμή της δημοκρατίας θα μπορούσε να καταστρέψει την Συμμαχία*

Εν τω μεταξύ, σε άλλα βασικά μέλη του ΝΑΤΟ, υπάρχουν ανησυχητικά σημάδια, όπως η άνοδος του Εθνικού Μετώπου στην Γαλλία (αφότου το κόμμα ομολόγησε ότι αποδέχθηκε ρωσικό χρήμα) και η αδιανόητη εμφάνιση ενός ακροδεξιού εθνικιστικού κόμματος στην Γερμανία: Το Εναλλακτική για την Γερμανία [8]. Και το 2017, η Ολλανδία είχε μια συγκλονιστική εμπειρία με την αγωνιώδη ήττα του Geert Wilders, του ηγέτη του ριζοσπαστικού δεξιού Κόμματος για την Ελευθερία.

Στην συνέχεια, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αν υποτεθεί ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις περί του αντιθέτου, οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ του 2016 ήταν ένα παράδειγμα ελεύθερων και δίκαιων εκλογών που έφεραν στην εξουσία μια διοίκηση που έχει την πρόθεση να διακόψει τους θεσμούς και τις πρακτικές της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, τακτικά προωθεί ψεύδη και έχει επιτεθεί στον ρόλο του ανεξάρτητου Τύπου, υπονοώντας ότι οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να φυλακίζονται ή να αναγκάζονται να αποκαλύπτουν τις πηγές τους. Ο ίδιος και άλλα μέλη της διοίκησής του εξέφρασαν την υποστήριξή τους σε βίαιους ρατσιστικούς προβοκάτορες, προσέβαλλαν δημοσίως τις θρησκευτικές μειονότητες και υπερασπίστηκαν πράξεις σεξισμού και μισογυνισμού που διαπράττονται τόσο από εκλεγμένους αξιωματούχους όσο και από εκείνους που επιδιώκουν αιρετό αξίωμα. Ο Trump έχει επανειλημμένα επικρίνει μια ανεξάρτητη έρευνα του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την προεκλογική του εκστρατεία και μια πιθανή ξένη παρέμβαση στις εκλογές του 2016. Υπό το πρίσμα όλων αυτών, το 2018, το Freedom House υποβάθμισε τον δείκτη ελευθερίας των Ηνωμένων Πολιτειών σε 86 στα 100, μια βαθμολογία που μόλις προηγείται της Πολωνίας (στο 85).

Φυσικά, μερικά μέλη του ΝΑΤΟ βίωσαν επίσης αυταρχισμό ή στρατιωτική εξουσία κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η Ελλάδα κυβερνήθηκε από μια στρατιωτική χούντα από το 1967 έως το 1974 και η πορτογαλική κυβέρνηση ήταν ένα αυταρχικό καθεστώς μέχρι το 1974. Δεν θα ήταν παράλογο να επικρίνουμε ως ένα βολικό παραμύθι το αφήγημα του ΝΑΤΟ ως συμμαχία των φιλελεύθερων δημοκρατιών. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, έγιναν ανεκτές εξαιρέσεις για την ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ και την ικανότητά του να αποτρέψει την κομμουνιστική διείσδυση στην Δυτική Ευρώπη. Αλλά οι αποκλίσεις αποδεικνύουν το αληθές: Υπό αυταρχική εξουσία, η Ελλάδα και η Τουρκία πολέμησαν σε μια στενή, ρεβανσιστική, καταστροφική σύγκρουση για την Κύπρο που αποδυνάμωσε την συμμαχία. Εντούτοις, οι διχαστικές επιδράσεις μετριάστηκαν επαρκώς από την ισχυρή συνεκτική δύναμη της σοβιετικής απειλής. Οι αυταρχικές αποτυχίες ορισμένων συμμάχων του ΝΑΤΟ, τους έθεσαν σε αντίθεση με τα βασικά μέλη της συμμαχίας, αλλά δεν δημιούργησαν μια ρωγμή που θα αποδυνάμωνε την αποτρεπτική στάση του ΝΑΤΟ έναντι της κύριας απειλής εξωτερικής ασφαλείας του.

Η κατάσταση σήμερα είναι διαφορετική. Καθώς η Ρωσία αναδεικνύεται σε μια νέα απειλή στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν, υπάρχει ένας πρόσθετος λόγος που οι θεσμοί της φιλελεύθερης δημοκρατίας είναι σημαντικοί για την διατλαντική ασφάλεια: Οι αντιφιλελεύθερες και μη-δημοκρατικές χώρες είναι πιο ευάλωτες στην υπονόμευση. Ο αυταρχισμός ενεργοποιεί την διαφθορά, και στην Ευρώπη η διαφθορά επιτρέπει την ρωσική πρόσβαση και επιρροή. Μετά την παρέμβαση της Ρωσίας το 2014 στην Ουκρανία, τα μέλη του ΝΑΤΟ που είχαν επηρεαστεί περισσότερο από την διαφθορά, τον δημαγωγικό λαϊκισμό και την επιρροή των ρωσικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, περιέπλεξαν τις προσπάθειες της συμμαχίας να διαμορφώσει μια ενιαία απάντηση. Κάθε φορά που οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας έφθαναν στο σημείο της ανανέωσής τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι βασικοί σύμμαχοι έπρεπε να αγωνιστούν για να εμποδίσουν αυτές τις χώρες να τα σπάσουν με το ΝΑΤΟ και να ενδώσουν στην πίεση ή στους πειρασμούς από το Κρεμλίνο.

Η σοβιετική απειλή ήταν κυρίως στρατιωτική, και η πολιτική διείσδυση στο εξωτερικό προωθήθηκε μέσω της κομμουνιστικής ιδεολογίας και των αριστερών πολιτικών κομμάτων. Η ρωσική επιρροή σήμερα, από την άλλη πλευρά, λειτουργεί μέσα από σκιώδεις οικονομικές ροές, διεφθαρμένες σχέσεις, δωροδοκίες, τραμπουκισμούς και εκβιασμούς. Στον βαθμό που η Ρωσία προωθεί μια ιδεολογία, πρόκειται για τον ίδιο συνδυασμό μη ανεκτικού εθνικισμού, ξενοφοβίας και αντιφιλελευθερισμού που είναι σε άνοδο στην Ουγγαρία, την Πολωνία, την Τουρκία και αλλού στην Ευρώπη. Ακόμη και όταν ο Όρμπαν και ο Ερντογάν έχουν επιτιμηθεί από τους συμμάχους τους, έχουν βρει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να αποτελεί μια πηγή κατανόησης και υποστήριξης. Σε αντίθεση με την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, οι αντιφιλελεύθεροι αδύναμοι κρίκοι του ΝΑΤΟ ευθυγραμμίζονται τώρα με τις τακτικές του Κρεμλίνου. Είναι η αχίλλειος πτέρνα της συμμαχίας. Εκφράζεται η ελπίδα ότι αυτές οι χώρες θα μπορέσουν ακόμα να αντέξουν τυχόν πιέσεις για να σπάσουν την συναίνεση σε περίπτωση ρωσικού χτυπήματος σε μέλος του ΝΑΤΟ. Αλλά η πεποίθηση ότι οι σύμμαχοι αυτοί δεν έχουν υπονομευθεί θα ήταν πολύ καλύτερη από όσο η αγχωμένη ελπίδα.

Πολλά έχουν γραφτεί για το πώς το ΝΑΤΟ χρειάζεται να ενισχύσει τις στρατιωτικές ικανότητές του για την αντιμετώπιση της Ρωσίας. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά ακόμη σημαντικότερο, η συμμαχία πρέπει να αποκαταστήσει τα φιλελεύθερα δημοκρατικά θεμέλιά της για να μειώσει την ευπάθειά της στην υπονόμευση από τη Μόσχα μέσω της διαφθοράς, του πολέμου των πληροφοριών και του εκβιασμού.

ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΣΥΜΜΑΧΙΑ