Στη μέση μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν

Όμως, δεν πάνε όλα όπως τα θέλει το Ιράν. Σύμφωνα με τον Ιρανό υπουργό Πετρελαίου, Bijan Zanganeh, το Ιράκ δεν θα κάνει τίποτα για να βοηθήσει το Ιράν να παρακάμψει τις κυρώσεις των ΗΠΑ, αν αυτό σημάνει ότι θα υπάρξει κίνδυνος αμερικανικών αντιποίνων. Επί μήνες, οι Ιρακινοί αρνήθηκαν να πληρώσουν για φυσικό αέριο [που είχαν προμηθευτεί από] το Ιράν, αναφέροντας τις αμερικανικές κυρώσεις ως το εμπόδιο. Οι Ιρακινοί αρνούνται επίσης να προβούν σε οποιαδήποτε κοινή πετρελαϊκή έρευνα και ανάπτυξη σε παραμεθόριες περιοχές όπου η Τεχεράνη έχει προσφερθεί να δουλέψει σε κοινά πεδία. Ούτε είναι υπεράνω λίγου οπορτουνισμού όταν πρόκειται για τις εξαγωγές πετρελαίου: Καθώς οι ιρανικές πετρελαϊκές εξαγωγές έχουν μειωθεί από 2,5 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα πριν από ένα χρόνο σε περίπου ένα εκατομμύριο τώρα, η Βαγδάτη έχει αυξήσει τις πετρελαϊκές εξαγωγές της κατά 250.000 βαρέλια ημερησίως για να αντισταθμίσει –προς μεγάλη πικρία των Ιρανών.

Κι όμως, με βάση αναφορές των μέσων ενημέρωσης από την Τεχεράνη, οι Ιρανοί έμποροι βλέπουν όλο και περισσότερο το Ιράκ ως πιθανό κόμβο μέσω του οποίου θα κατευθύνουν το διεθνές εμπόριό τους -έναν ρόλο που συνήθιζε να παίζει το Ντουμπάι στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Από σεβασμό στις σχέσεις τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες και λόγω των δικών τους τεταμένων σχέσεων με το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα περιόρισαν το ιρανικό εμπόριο, έπαψαν την χορήγηση βίζας στους Ιρανούς και τους αρνήθηκαν την πρόσβαση σε τραπεζικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, μεταξύ άλλων μέτρων. Το διμερές εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών ως αποτέλεσμα έχει κατακρημνιστεί, και η Τεχεράνη τώρα κοιτάζει το Ιράκ και, σε μικρότερο βαθμό, το Ομάν ως εναλλακτικές λύσεις.

Η αντιστάθμιση των πιέσεων των ΗΠΑ ήταν κορυφαία προτεραιότητα για τον Ιρανό πρόεδρο, Hassan Rouhani, όταν επισκέφθηκε την Βαγδάτη τον Μάρτιο. Οι δύο χώρες υπέγραψαν συνολικά 22 συμφωνίες, αλλά το πιο σημαντικό, ο Ρουχανί έστειλε ένα μήνυμα στην Ουάσινγκτον και τους Άραβες συμμάχους του -ειδικότερα τους Σαουδάραβες και τους Εμιρατινούς- ότι το Ιράν βρίσκεται στο Ιράκ για να μείνει. Η προσωπική συνάντηση του Ρουχανί με την πιο σημαντική θρησκευτική προσωπικότητα του Ιράκ, τον Αγιατολάχ Αλί αλ Σιστανί, έναν άνδρα που συναντά σπάνια ανώτερους ηγέτες του εξωτερικού, υπογράμμισε και πάλι την έκταση της πολιτικής δύναμης της Τεχεράνης.

Η επίσκεψη του Ρουχανί ήρθε σε μια εποχή που οι Άραβες σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών διευρύνουν τις προσπάθειές τους για να τραβήξουν την Βαγδάτη μακριά από την Τεχεράνη. Η άποψη στο Ιράν είναι ότι η Σαουδική Αραβία αποφάσισε ότι ο καλύτερος τρόπος να ανταγωνιστεί κανείς στο Ιράκ δεν εμπίπτει στον τομέα της ασφάλειας ή της πολιτικής, αλλά στον οικονομικό τομέα στον οποίο οι Σαουδάραβες έχουν να προσφέρουν τα περισσότερα και έχουν μεγαλύτερη άνεση κινήσεων σε σύγκριση με το Ιράν. Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης έχουν προχωρήσει σε μια σταθερή ροή ιστοριών σχετικά με τις οικονομικές πρωτοβουλίες της Σαουδικής Αραβίας στο Ιράκ, επισημαίνοντας, για παράδειγμα, μια εμπορική έκθεση του Απριλίου στην Erbil που προσέλκυσε 400 εταιρείες από 30 χώρες, συμπεριλαμβανομένων 22 επιχειρήσεων από την Σαουδική Αραβία. Οι Ιρανοί αισθάνονται ότι οι Σαουδάραβες ακολουθούν μια νέα αντι-Ιρανική ατζέντα στο Ιράκ -μια ατζέντα που είναι σχετικά αφανής, αλλά περιπλέκει τους υπολογισμούς της Τεχεράνης σε μια εποχή που το Ιράν χρειάζεται το Ιράκ περισσότερο από ποτέ.

ΤΟ ΙΡΑΝ, Ο ΑΡΑΒΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, ΚΑΙ Ο ΤΡΑΜΠ

Όσο καλές κι αν είναι οι σχέσεις της με το Ιράκ, η Τεχεράνη διατρέχει πάντοτε τον κίνδυνο να το παρακάνει. Όταν ο Ιρακινός πρωθυπουργός, Adel Abdul-Mahdi, επισκέφθηκε την Τεχεράνη τον Απρίλιο, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, του έβαλε τις φωνές, κατά πληροφορίες παροτρύνοντας την Βαγδάτη να εκδιώξει τον αμερικανικό στρατό και να προσέχει τις προθέσεις της Σαουδικής Αραβίας.

Οποιοσδήποτε ηγέτης του Ιράκ θα έβρισκε ανεπιθύμητη μια τέτοια ξένη παρέμβαση, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η Βαγδάτη προσπαθεί να βελτιώσει τις σχέσεις της με τις αραβικές χώρες διατηρώντας στενή συνεργασία με την Ουάσινγκτον. Αμέσως πριν φτάσει στην Τεχεράνη, ο Abdul-Mahdi είχε χωριστές συναντήσεις στο Κάιρο και στο Αμμάν με τον πρόεδρο Abdel Fattah el-Sisi της Αιγύπτου και τον βασιλιά Αμπντάλα Β’ της Ιορδανίας. Οι Ιρακινοί σκοπεύουν να ομαλοποιήσουν τους δεσμούς της χώρας τους με τον αραβικό κόσμο και γι’ αυτό, μεταξύ άλλων, η Τεχεράνη πρέπει να προσέξει τι ζητά από το Ιράκ. Αν το Ιράκ φανεί να εξυπηρετεί μια ιρανική ατζέντα -ας πούμε, με τη μείωση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στα σύνορά του κατ’ εντολήν της Τεχεράνης- κινδυνεύει να χάσει την εμπιστοσύνη των νέων αραβικών εταίρων που παλεύει να αποκτήσει.

Η εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» της διοίκησης του Τραμπ ενάντια στο Ιράν έχει ήδη επιφέρει κόστος σε τρίτες χώρες, πολλές από τις οποίες είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ. Ωστόσο, καμία χώρα δεν επηρεάστηκε περισσότερο από όσο το Ιράκ, και η δυσχέρειά του αξίζει την πλήρη προσοχή της Ουάσιγκτον, κυρίως επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συνεχιζόμενα συμφέροντα στο Ιράκ. Η Ουάσινγκτον πρέπει να είναι πολύ ρεαλιστική σχετικά με την ισορροπία της πολιτικής ισχύος στην Βαγδάτη και δεν πρέπει να υποτιμά τον αριθμό των συμμάχων που η Τεχεράνη έχει καλλιεργήσει μεταξύ των ιρακινών πολιτικών ομάδων από το 2003. Το να αναγκαστεί η ιρακινή κυβέρνηση σε μια ξεκάθαρη επιλογή μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν θα μπορούσε να γυρίσει στα σοβαρά εναντίον της Ουάσινγκτον.