Επίδειξη κινεζικής ισχύος | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Επίδειξη κινεζικής ισχύος

Μετά την οικονομία και την άμυνα, η πανδημία δίνει νέα ευκαιρία στην Κίνα να στραφεί στην ήπια ισχύ

Στο σημείο αυτό, όμως, θα πρέπει να τονιστεί μια θεμελιώδης διαφορά. Η Μόσχα στηρίζει το πλεονέκτημά της σε ένα τεχνολογικό status quo. Η μετακίνηση του φυσικού αερίου παραμένει δύσκολη και δαπανηρή υπόθεση, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολο να καλυφθεί η ζήτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την προσφορά απομακρυσμένων κρατών. Το συμβατικό φυσικό αέριο της Ρωσίας παραμένει η εύκολη λύση. Αντίθετα, η Κίνα είναι μια τεχνολογικά αναθεωρητική δύναμη. Πέραν των συμβατικών δομών της πρωτοβουλίας «Ζώνη και Οδός», επισφραγίζει την οικονομική της παρουσία επαναπροσδιορίζοντας τον κυβερνοχώρο, μεταμορφώνοντας αστικούς σχηματισμούς σε «έξυπνες πόλεις». Χαράσσει έναν «ψηφιακό δρόμο του μεταξιού».

Αυτό, φυσικά, δεν αναιρεί την ανάγκη ανάπτυξης αμυντικών δυνατοτήτων για την προάσπιση των κινεζικών επενδύσεων και προσωπικού εκτός της κινεζικής επικράτειας. Όπως έχει υποστηρίξει και ο Βρετανός ιστορικός, Paul Kennedy, όταν ένα κράτος δημιουργήσει υπολογίσιμο πλούτο, επενδύει μέρος του στις αμυντικές του δυνατότητες ώστε να προστατεύσει τον υπόλοιπο πλούτο.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Η Κίνα έχει έκταση 9.596.961 τετραγωνικά χλμ. και πληθυσμό 1,38 δισ. ανθρώπων, ως εκ τούτου θεωρείται η πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο (18,32% του παγκόσμιου πληθυσμού). Δημογραφικά, η Κίνα αναμένεται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού και της συνεπαγόμενης αδυναμίας χρηματοδότησης του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Η κλιματική αλλαγή φαίνεται πως είναι μια εκ των μεγαλυτέρων προκλήσεων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει στο μέλλον η χώρα. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας απειλεί παράκτιες πυκνοκατοικημένες περιοχές, ενώ το λιώσιμο των πάγων στον Αρκτικό κύκλο, φέρνει τον «κινεζικό δράκο» σε ευθεία αντιπαράθεση με τα λεγόμενα «αρκτικά έθνη» (ΗΠΑ, Ρωσία, Καναδάς, Νορβηγία), τα οποία ήδη ερίζουν για τα ενεργειακά κοιτάσματα στην περιοχή και τα νέα περάσματα τα οποία θα προκύψουν μετά το λιώσιμο των πάγων.

Η Κίνα στην κυριολεξία μονοπωλεί ένα σημαντικό ποσοστό της παραγωγής «σπάνιων γαιών», δηλαδή φυσικών πόρων άκρως απαραίτητων για την αυτοκινητοβιομηχανία, την πολεμική βιομηχανία, και άλλους κρίσιμους βιομηχανικούς κλάδους όπως η Πληροφορική. Η κατανομή σπάνιων γαιών ανά την υφήλιο παρουσιάζει μια σχετική ισορροπία, ωστόσο μεταβάλλεται ο βαθμός εκμετάλλευσης και τεχνογνωσίας εξόρυξης και διαχωρισμού. Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο Έλληνας καθηγητής Γεωπολιτικής, Κωνσταντίνος Γρίβας, οι ΗΠΑ εισάγουν σε ποσοστό 100% σπάνιες γαίες για να τροφοδοτήσουν με πρώτες ύλες τους προαναφερόμενους βιομηχανικούς κλάδους, συνεπώς τίθεται ευθέως ζήτημα ασφάλειας για την Ουάσιγκτον, αν το Πεκίνο αποφασίσει να μειώσει το ποσότητες εξόρυξης-παραγωγής. Η Κίνα προηγείται των λοιπών χωρών στην εκμετάλλευση και τον διαχωρισμό σπανίων γαιών σε βαθμό μονοπωλιακό, γεγονός το οποίο εκτινάσσει την γεωστρατηγική της αξία. Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν μια διαδικασία εκμετάλλευσης των «εθνικών σπάνιων γαιών», ώστε να αποκτήσουν την πολυπόθητη αυτοτέλεια.

Η διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων της περιοχής (πιθανή εκτροπή ποταμού Βραχμαπούτρα), η «αναβίωση» του νέου δρόμου του μεταξιού (η πρωτοβουλία BRI, όπως αναλύθηκε ανωτέρω), η επάρκεια τροφίμων και εφοδίων, το status quo της Ταϊβάν, ο έλεγχος του Nepal και της περιοχής Sikkim (διάβαση Nathu La), το καθεστώς των νησιών Senkaku/Diayudao, όλα πυροδοτούν εντάσεις με τις γειτονικές χώρες και δη με σημαίνουσες γεωπολιτικές δυνάμεις όπως η Ινδία και η Ιαπωνία.

Η τεχνολογική ανάπτυξη, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου και η υπερσυγκέντρωση σημαντικού μεριδίου της εμπορικής παραγωγής, αύξησε το γόητρο και ενίσχυσε τον διεθνή ρόλο της χώρας, κατ’ επέκταση προκάλεσε την προσοχή των ΗΠΑ και την μετατόπιση του πλανητικού καταμερισμού ισχύος προς ανατολάς.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ

Ο αμυντικός προϋπολογισμός για το τρέχον έτος διαμορφώνεται στα 237 δισ. δολάρια. Το προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων (μόνιμο και εφεδρικό), στην ειρηνική του σύνθεση ανέρχεται στα 2.690.000 άτομα. Η Κίνα κινείται στην κατεύθυνση υλοποίησης του Σχεδίου «Κίνα 2025». Η αντικατάσταση των πάσης φύσεως εισαγόμενων προϊόντων από τα εγχώριας παραγωγής, και ο εκσυγχρονισμός των ενόπλων δυνάμεων, είναι μερικοί από τους στόχους του φιλόδοξου σχεδίου.

Από τις αρχές του 2010 τονιζόταν η ανάγκη για την ανάπτυξη εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας η οποία θα οδηγούσε την χώρα στην απεξάρτηση από τον εξωτερικό παράγοντα (κατά βάση την Ρωσία). Το έτος 2020, τέσσερις βιομηχανικοί κολοσσοί της Κίνας φιγουράρουν στους κύριους κατασκευαστές-εξαγωγείς οπλικών συστημάτων παγκοσμίως. Πρώτη η εταιρεία AVIC με εξαγωγές ύψους 20 δισ. δολαρίων ετησίως, έπεται η NORINCO group με 17,2 δισ. ετησίως, ακολουθεί η CETC με 12,2 δισ., και η CSGC με 4,6 δισ. Η εταιρεία AVIC η οποία -μεταξύ άλλων- κατασκευάζει τα αεροσκάφη της κινεζικής αεροπορίας και, φυσικά, ανέπτυξε και τα μαχητικά νέας γενιάς τύπου J-20 Mighty Dragon & J-31 Gyrfalcon, κατέχει την 6η θέση παγκοσμίως όσον αφορά τις εξαγωγές οπλικών συστημάτων. Η Κίνα συνεργάζεται και συμπαράγει οπλικά συστήματα με χώρες του Τρίτου Κόσμου, όπως για παράδειγμα το μαχητικό FC-1/JF-17 Thunder, με το Πακιστάν.