Η κλιματική αλλαγή δεν είναι απαραίτητο να προκαλεί συγκρούσεις

Στο Μάλι και τη Μπουρκίνα Φάσο, η σύγκρουση δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιου ανταγωνισμού για τη μείωση των πόρων. Αντίθετα, οι ομάδες αγωνίστηκαν για τα λάφυρα των ανθρώπινων αντιδράσεων στην κλιματική αλλαγή. Νέες πηγές νερού και αυξημένη γεωργική παραγωγή έφεραν σε συγκρούσεις τους εγκατεστημένους και τους νομαδικούς πληθυσμούς για την αρόσιμη γη που οι Αρχές αποδείχθηκαν ανίκανες να διαχειριστούν. Μερικοί βοσκοί, που αισθάνονται περιθωριοποιημένοι και παραμελημένοι από τις κεντρικές Αρχές, στράφηκαν σε τζιχαντιστικές ομάδες και σε ομάδες αυτοάμυνας για προστασία που δεν μπορούσαν να βρουν από το κράτος. Και στα δύο κράτη, η άνοδος της βίας προκλήθηκε όχι από τη μείωση των πόρων, αλλά από τη νέα, αλλά άσχημα ρυθμισμένη αφθονία των πόρων.

ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ

Σωστά και λάθος μαθήματα μπορούν να αντληθούν από αυτά τα παραδείγματα. Το λάθος μάθημα θα ήταν ότι η κλιματική αλλαγή φέρει ελάχιστη ή καθόλου ευθύνη για τις θανατηφόρες συγκρούσεις. Όπως δείχνουν οι παραπάνω περιπτώσεις, η κλιματική αλλαγή σαφώς βάζει υπό πίεση τις κυβερνήσεις και τους πληθυσμούς τους και η πρόληψη των συγκρούσεων θα γίνει πιο επείγουσα πριν μπορέσει να αντιστραφεί η κλιματική αλλαγή. Αλλά αν δεν πρέπει να υποτιμηθεί η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στις συγκρούσεις, δεν πρέπει ούτε να υπερτιμηθεί ή να εκτιμηθεί λανθασμένα.

Το σωστό μάθημα είναι ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν περισσότερα από το να μετριάσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να δημιουργήσουν μηχανισμούς που να μπορούν να ρυθμίσουν ειρηνικά την πρόσβαση σε πόρους -είτε είναι λιγοστοί είτε άφθονοι, εντός ή μεταξύ κρατών. Όταν οι κυβερνήσεις αποτυγχάνουν να ρυθμίσουν ειρηνικά την πρόσβαση σε πόρους, τότε ένοπλες ομάδες -που κυμαίνονται από πολιτοφυλακές αυτοπροστασίας έως εγκληματικές συμμορίες και μέχρι και τζιχαντιστικές οργανώσεις- μπορούν να εκμεταλλευτούν την έλλειψη εμπιστοσύνης των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων προς την κυβέρνηση και να καλύψουν το κενό.

Τα αναπτυσσόμενα έθνη που κινδυνεύουν από μελλοντικές συγκρούσεις δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζουν μόνα τους τις πιέσεις από ένα μεταβαλλόμενο κλίμα. Αυτές οι χώρες πληρώνουν δύο φορές περισσότερο [16] για τις αποφάσεις των πιο ανεπτυγμένων χωρών -όχι μόνο υποφέροντας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που σε μεγάλο βαθμό δεν προκάλεσαν, αλλά επίσης επειδή τους ζητείται να περιορίσουν τις δικές τους εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα λόγω των υπερβολών των άλλων. Αξίζουν αυξημένη υποστήριξη από εκείνους των οποίων η έλλειψη εγκράτειας σχετικά με τα ορυκτά καύσιμα προκάλεσε την κλιματική κρίση. Τα πλούσια έθνη μπορούν να ξεκινήσουν τηρώντας την δέσμευσή τους στην σύνοδο κορυφής του 2011 στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής, ώστε να παράσχουν στις αναπτυσσόμενες χώρες 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για προσπάθειες προσαρμογής και μετριασμού της κλιματικής αλλαγής από το 2020. Οι επιστήμονες του ΟΗΕ για το κλίμα μπορούν να βοηθήσουν παρέχοντας πιο τοπικές κλιματικές προβολές με συντομότερα χρονοδιαγράμματα για να καθοδηγήσουν την λήψη αποφάσεων από τις κυβερνήσεις και τους εταίρους τους.

Καθώς θα υποστηρίζουν τις αναπτυσσόμενες χώρες που αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή, οι Δυτικοί δωρητές πρέπει επίσης να λάβουν υπόψη τα μαθήματα του Μάλι και της Μπουρκίνα Φάσο και να διασφαλίσουν ότι τα αναπτυξιακά έργα που σχετίζονται με το κλίμα μειώνουν και δεν επιδεινώνουν τις τοπικές διαιρέσεις. Αυτοί και οι συνεργάτες τους πρέπει να είναι προσεκτικοί με προσεγγίσεις τείνουσες υπερβολικά προς την κατεύθυνση της ασφάλειας για συγκρούσεις που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή. Μπορεί να είναι απαραίτητη η χρήση βίας εναντίον ένοπλων μη κρατικών παραγόντων, αλλά τα στρατιωτικά μέτρα πρέπει να συνοδεύονται από πολιτικά μέτρα (όπως διάλογος με ένοπλες ομάδες), οικονομικά μέτρα (όπως μεταρρυθμίσεις για την τυποποίηση ή ρύθμιση της γκρίζας οικονομίας και, συνεπώς, την αποτροπή της κυρίευσής της από εγκληματικές ομάδες) και ανθρωπιστικά μέτρα για εκείνους που πλήττονται περισσότερο από τις περιβαλλοντικές αλλαγές.

Εάν τα αναπτυσσόμενα έθνη δεν μπορέσουν να ταιριάξουν τις προσπάθειες προσαρμογής του κλίματος με τις προσπάθειες αντιμετώπισης των τοπικών διχασμών και να κάνουν την πολιτική τους πιο συμμετοχική, θα παραμείνουν, μεταφορικά και κυριολεκτικά, στο μάτι της καταιγίδας που έρχεται.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/ethiopia/2020-09-28/climate-chan...