Η Ρωσία δεν θα δει ποτέ ξανά τις ΗΠΑ με τον ίδιο τρόπο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Ρωσία δεν θα δει ποτέ ξανά τις ΗΠΑ με τον ίδιο τρόπο

Μετά τον Τραμπ, η Ουάσιγκτον πρέπει να εργαστεί μέσω συμμάχων για να επηρεάσει τη Μόσχα

Ακόμη και η ρωσική αντιπολίτευση ήταν σκεπτικιστική για τις προσπάθειες να αποδοθεί η ευθύνη για τα πάντα στον Τραμπ και στον Τραμπισμό. Ο Ναβάλνι αποκήρυξε [6] τον αποκλεισμό του πρώην προέδρου των ΗΠΑ από το Twitter και άλλα μέλη της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης της Ρωσίας [7] έχουν επικρίνει το κίνημα Black Lives Matter. Ο όρος «φιλοδυτική αντιπολίτευση» είναι παραπλανητικός όταν εφαρμόζεται σε αντικυβερνητικά κινήματα στην Λευκορωσία και την Ουκρανία και δεν έχει νόημα όταν εφαρμόζεται σε τέτοια κινήματα στη Ρωσία. Οι αντίπαλοι του Κρεμλίνου δεν μοιράζονται πλέον μια καθολική πίστη προς την Δύση. Και αυτοί που είναι φιλοδυτικοί δεν είναι πλέον απαραίτητα φιλοαμερικανοί.

Καθώς η κυβέρνηση του Μπάιντεν επιδιώκει να υποστηρίξει τους αντιπάλους του Κρεμλίνου, μπορεί να ανακαλύψει ότι βλάπτει περισσότερο από όσο βοηθά. Η ρωσική κυβέρνηση εδώ και καιρό έχει κατηγορήσει τους πολιτικούς της αντιπάλους ότι συνωμοτούν με εχθρικές δυνάμεις -μια άσχημη και αποτελεσματική τακτική που διαρκώς εξαπλώνεται [8] και στις Ηνωμένες Πολιτείες, επίσης. Το Κρεμλίνο θα κυκλοφορήσει οποιαδήποτε αμερικανική υποστήριξη προς τον Ναβάλνι, τους υποστηρικτές του και άλλα πρόσωπα της αντιπολίτευσης, ως απόδειξη ότι είναι φυτευτοί των ΗΠΑ και θα το χρησιμοποιήσει για να δικαιολογήσει περαιτέρω καταστολή.

ΠΟΙΑ ΙΣΧΥΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ;

Μια πιο υποσχόμενη πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας θα βασίζεται σε συμφέροντα και όχι σε ιδανικά. Για πολλά χρόνια, η λέξη-κλειδί ανάμεσα στους διπλωμάτες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στη Μόσχα ήταν η «πολυπολικότητα»: μια διεθνής τάξη στην οποία δεν υπάρχει πλέον μια και μοναδική μεγάλη δύναμη. Το Κρεμλίνο επιδιώκει να πλοηγηθεί και να κεφαλαιοποιήσει σε έναν αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο, κάνοντας δουλειές όχι με ιδεολογικούς συμμάχους αλλά με εφήμερους, πραγματιστές εταίρους. Αντί να αναζητά κοινές αξίες, η Μόσχα αναζητά κοινά συμφέροντα, είτε στο εμπόριο, στην ασφάλεια είτε σε οτιδήποτε άλλο.

Όταν το Κρεμλίνο αισθάνεται ότι απειλείται η εκκολαπτόμενη πολυπολική τάξη -ή η περιφερειακή σφαίρα επιρροής της Μόσχας-, ενεργεί επιθετικά (και μερικές φορές παράνομα) για να αποδείξει ότι η Ουάσινγκτον δεν είναι πλέον η μόνη δύναμη που ατιμώρητα μπορεί να ρίξει το βάρος της τριγύρω. Αλλά σε αντίθεση με την Σοβιετική Ένωση κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Ρωσία δεν θέλει να αντικαταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως πολιτικός ή ηθικός ηγεμόνας. Θέλει απλώς να μειώσει το μέγεθος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Όταν η Ρωσία παρεμβαίνει ή μπερδεύεται έξω από τα σύνορά της, δεν επιδιώκει να επιβάλει το όραμά της στον κόσμο, αλλά μάλλον να προωθήσει τα εθνικά της συμφέροντα. Ίσως ως αποτέλεσμα αυτής της ιδιοτελούς κοσμοθεωρίας του, το Κρεμλίνο βλέπει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως ότι έχει παρόμοια κίνητρα. Η Ουάσιγκτον μπορεί να ντύσει τις προθέσεις της με το ένδυμα της ελευθερίας, των οικουμενικών δικαιωμάτων και της δημοκρατίας, αλλά στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, το Κρεμλίνο εξακολουθεί να βλέπει να καθρεφτίζεται η δική του εικόνα.

Στην ομιλία της ορκωμοσίας του, ο Μπάιντεν είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα ηγηθούν «με το παράδειγμα της ισχύος μας, αλλά με την ισχύ του παραδείγματός μας». Αλλά ποια παραδείγματα μπορεί αξιόπιστα να καταδείξει ο Μπάιντεν; Στην Συρία, για παράδειγμα, η Ρωσία είδε μια πεπλανημένη αμερικανική επέμβαση διατυπωμένη με ηθικούς όρους να επωάζει το Ισλαμικό Κράτος, επίσης γνωστό ως ISIS. Αντίθετα, η Μόσχα πιστεύει ότι εφάρμοσε ένα δικαιολογημένο και πρακτικό σκεπτικό για την στήριξη του προέδρου της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ: υποστήριξε τον αυταρχικό άνδρα όχι επειδή ήταν καλός τύπος που έκανε καλά πράγματα για τον λαό του αλλά επειδή ήταν ο καθιερωμένος ηγέτης και ένας σύμμαχος της Ρωσίας ο οποίος εγγυήθηκε την πρόσβαση σε μια σημαντική ναυτική βάση.

Η φιλοδοξία του Μπάιντεν να ηγηθεί δια του παραδείγματος αμφισβητείται επίσης στο εσωτερικό. Η Ρωσία μπορεί να εισβάλει στους γείτονές της και να δηλητηριάζει τους πολιτικούς αντιπάλους της, αλλά από την σκοπιά της Μόσχας οι αμερικανικές καταγγελίες καθίστανται άνευ σημασίας λόγω της βιαιότητας των ΗΠΑ προς τους Μαύρους Αμερικανούς. Το Κρεμλίνο δεν πιστεύει ότι η Ουάσινγκτον έχει δικαίωμα να κάνει κήρυγμα, ούτε νομίζει ότι οι Αμερικανοί ηγέτες πιστεύουν πραγματικά αυτά που λένε.

Μια καλύτερη προσέγγιση για την Ουάσινγκτον θα ήταν να αποδεχθεί έναν μεγαλύτερο βαθμό πολυπολικότητας και να μειώσει τις δημόσιες επικρίσεις για τον Πούτιν υπέρ της ιδιωτικής διπλωματίας. Η Ρωσία μπορεί να μην έχει διάθεση να ακούσει τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά υπάρχουν και άλλοι –σύμμαχοι της Αμερικής– των οποίων οι επικοινωνίες με το Κρεμλίνο είναι λιγότερο βεβαρυμμένες. Η Γερμανία, ένας μεγάλος ενεργειακός εταίρος της Ρωσίας και ένας σημαντικός μεσολαβητής στην σύγκρουση στην Ουκρανία, μπορεί να αποδειχθεί πιο αποτελεσματικός συνομιλητής με τη Μόσχα. Θα μπορούσε λοιπόν ο Καναδάς, η Δανία ή η Νορβηγία, που είναι όλες χώρες-μέλη του Αρκτικού Συμβουλίου, να τους δώσουν επιρροή στη Μόσχα καθώς επιδιώκει να αναπτύξει τον «Υψηλό Βορρά». Εν ολίγοις, υπάρχουν πολλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ που θα έχουν μια πιο συμπαθητική φωνή στην Ρωσία. Αντί να επιμένει ότι πρέπει να ηγηθεί, η Ουάσιγκτον μπορεί να συνεργαστεί και ακόμη και να υποστηρίξει αυτούς τους συμμάχους, καθώς επιδιώκουν να επηρεάσουν τη Μόσχα σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος.