Οι αβέβαιες εκλογές στην Λιβύη

Τον Σεπτέμβριο, το House of Representatives (HoR), η Βουλή των Αντιπροσώπων με έδρα το Tobruk, υιοθέτησε Νόμο για την διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών. Ο Νόμος αυτός κατακρίθηκε ως προσαρμοσμένος για να επιτρέψει τις υπό ευνοϊκές προϋποθέσεις υποψηφιότητες των δύο ισχυρών προσωπικοτήτων της Ανατολικής Λιβύης, του στρατηγού Khalifa Haftar, και του εκπροσώπου του HoR, Aguila Saleh. Ο Νόμος αυτός επιστράφηκε στο HoR ως ανεπαρκής από την High National Election Commission (HNEC). Αντίστοιχα απορρίφθηκε και από το High Council of State (HCS) [22]. Ακολούθησε η άρση της εμπιστοσύνης του HoR από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Al-Dabaiba (Dbeibah), με πρόφαση την οικονομική κακοδιαχείριση και τις ανισοβαρείς συμφωνίες με τρίτες χώρες [23]. Η κίνηση αυτή, κυρίως συμβολικής σημασίας, δυναμιτίζει το προεκλογικό σκηνικό και δημιουργεί υπόβαθρο μη αποδοχής των εκλογικών αποτελεσμάτων. Οι αμφιβολίες για την διενέργεια των εκλογών ενισχύθηκαν μετά τις δηλώσεις εκπροσώπου του HoR, Abdullah Bliheg, στις 04 Οκτωβρίου, περί αναβολής των κοινοβουλευτικών εκλογών για έναν μήνα ώστε να ολοκληρωθούν απρόσκοπτα και την προβλεπόμενη ημερομηνία -24 Δεκεμβρίου- οι βαρύνουσας σημασίας προεδρικές εκλογές [24]. Την ίδια ημέρα, ο ίδιος εκπρόσωπος ανακοίνωσε ότι το HoR υιοθέτησε σχέδιο Νόμου για τη διεξαγωγή των κοινοβουλευτικών εκλογών [25]. Το σχέδιο Νόμου φαίνεται ότι συνάντησε αντιρρήσεις από αρκετά μέλη του HoR και επικρίθηκε ακόμη εκ των έσω για τη μη τήρηση των προβλεπομένων διαδικασιών. Και αυτό το Νομοσχέδιο απορρίφθηκε από το ευρισκόμενο στην Τρίπολη High Council of State (HCS) [26]. Η αδυναμία επίτευξης συμφωνίας καθιστά αβέβαιη την εμπρόθεσμη διεξαγωγή των διπλών εκλογών θέτοντας σε κίνδυνο την όλη ειρηνευτική διαδικασία.

Παραδόξως, ο επικεφαλής της High National Election Commission (HNEC), Imed al-Sayeh, στις 7 Οκτωβρίου δήλωνε στο AFP news agency ετοιμότητα 80%-90% για την διεξαγωγή προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών τον Δεκέμβριο και Ιανουάριο [27]. Μάλιστα, στις 24 Οκτωβρίου δήλωσε ότι στα μέσα Νοεμβρίου θα ξεκινήσει η διαδικασία καταγραφής των υποψηφίων για τις διπλές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 24 Δεκεμβρίου οι προεδρικές (πρώτος γύρος) και έναν μήνα αργότερα οι κοινοβουλευτικές μαζί με το δεύτερο γύρο των προεδρικών [28]. Εντύπωση προκαλεί η βεβαιότητα του επικεφαλής της HNEC καθώς δεκάδες ζητήματα περί των εκλογών και αντίστοιχες συνταγματικές ρυθμίσεις βρίσκονται σε εκκρεμότητα και οι απαιτούμενες συμφωνίες μεταξύ HoR και HCS φαίνονται ανέφικτες ειδικά σε ένα τόσο μικρό διάστημα μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου [29].

Όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και εκπρόσωποί τους συνεχώς τονίζουν την πρόθεση διεξαγωγής αμφοτέρων των εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου και πιέζουν όλες τις πλευρές για την επίτευξη και εφαρμογή των αναγκαίων συμφωνιών.

Διαφαίνεται ότι οι εκπρόσωποι της Ανατολικής Λιβύης είναι υπέρ της διεξαγωγής αρχικά των προεδρικών εκλογών και εν συνεχεία των κοινοβουλευτικών, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με την ακριβώς αντίθετη στόχευση των εκπροσώπων της δυτικής Λιβύης. Οι τελευταίοι θεωρούν ότι ένας ισχυρός Πρόεδρος θα περιορίσει την ισχύ των πολλαπλών ομάδων που εκπροσωπούν την Τριπολιτάνια, επηρεάζοντας ανάλογα και τα αποτελέσματα των κοινοβουλευτικών εκλογών. Επί του παρόντος, θεωρείται βέβαιο ότι υποψήφιοι για την Προεδρία θα κατέλθουν οι δύο ισχυροί άνδρες της Ανατολικής Λιβύης, Khalifa Haftar και Aguila Saleh, καίτοι υπάρχουν αμφιβολίες αν θα είναι ικανοί να συγκεντρώσουν τις απαιτούμενες ψήφους από το πολυπληθέστερο δυτικό τμήμα της χώρας. Πιθανή εμφανίζεται και η υποψηφιότητα του υιού του εκλιπόντος δικτάτορα Kaddafi, Saif al-Islam Gaddafi, υποψηφιότητα που πιθανολογείται ότι θα τύχει και της τουρκικής υποστήριξης.

Εικάζεται ότι οι εκλεγέντες από το LPDF σημερινοί ηγέτες, Menfi και Dbeibah, επιδιώκουν να παρεμποδίζουν την επίτευξη συμφωνίας για τις εκλογικές διαδικασίες με σκοπό να επιμηκύνουν την παραμονή τους στην εξουσία ενισχύοντας και τις πιθανότητες επικράτησης τους σε μεταγενέστερες εκλογές [30]. Ένα τέτοιο σενάριο φαίνεται ότι διευκολύνει τις αντικρουόμενες -αλλά μέχρι ενός σημείου συμβατές- τουρκικές και ρωσικές επιδιώξεις που εξασφαλίζουν αμφότεροι την παραμονή των δυνάμεων τους άρα και τον έλεγχο επί των «πελατών» τους [31].

Πέραν των διαφορετικών στοχεύσεων των διαφόρων περιοχών της Λιβύης, η ανυπαρξία ενός εκλεγμένου ή αποδεκτού και νομιμοποιημένου πολιτικού θεσμού, λόγω των εμφυλίων συγκρούσεων της τελευταίας δεκαετίας, δημιουργεί ένα κενό το οποίο εκμεταλλεύονται οι διάφορες ομάδες και elites -που διεκδικούν και διαμοιράζονται τις εξουσίες- και κωλυσιεργούν κάθε προσπάθεια μιας επιστροφής στην κανονικότητα που ενδέχεται να καταργήσει ή να μειώσει τα προνόμιά τους. Στις ενέργειές τους αυτές έχουν την υποστήριξη εξωτερικών δυνάμεων -με αντικρουόμενα επιδιώξεις- αλλά επιπλέον καθημερινά αυξάνονται και τα ακραία στοιχεία που επιβάλλουν με την δύναμη των όπλων τα συμφέροντα ή τις ιδεολογίες τους στους απελπισμένους πολίτες της Λιβύης.