Ο Σι κάμπτει τον κινεζικό νόμο στην θέληση του | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Σι κάμπτει τον κινεζικό νόμο στην θέληση του

Πώς ένα δημόσιο αγαθό έγινε εργαλείο προσωπικής ισχύος

Κατά την διάρκεια των τελευταίων τριών ετών, έχουν προκύψει αναφορές για κακοποίηση υπό την liuzhi. Τον Μάιο του 2018, ο οδηγός ενός αξιωματούχου του ΚΚΚ πέθανε [6] κατά την διάρκεια της liuzhi στην επαρχία Fujian. «Το πρόσωπό του παραμορφώθηκε, το στήθος του κατέρρευσε», σύμφωνα με ένα μέλος της οικογένειάς του που είδε το σώμα του και έδωσε συνέντευξη στην κινεζική εφημερίδα Caixin. Σε μια διαφορετική υπόθεση, ένας άλλος αξιωματούχος, ο Yang Meng, κατέθεσε στο δικαστήριο ότι οι ανακριτές της liuzhi τον κρατούσαν σε μια «καρέκλα τίγρη» [7] -που χρησιμοποιείται για να ακινητοποιεί υπόπτους κατά την διάρκεια των ανακρίσεων- 18 ώρες κάθε μέρα επί πέντε μήνες, έτριβαν καυτερό λάδι στα μάτια του, και τον είχαν υπό εκτυφλωτικό φως όλο το εικοσιτετράωρο. Ο Yang πάσχει τώρα από απώλεια ακοής, κακή όραση, και άλλες σωματικές βλάβες. Ωστόσο, σύμφωνα με τους δικηγόρους του, το δικαστήριο που εκδίκασε την υπόθεσή του, τον Σεπτέμβριο του 2020, έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να διατάξει ιατρική εξέταση για να αξιολογηθούν τα τραύματά του, να επιτρέψει στους δικηγόρους του πλήρη πρόσβαση στο βίντεο των ανακρίσεων, ή να απορρίψει τα στοιχεία που αποκτήθηκαν μέσω βασανιστηρίων.

Κατά την διάρκεια της τρέχουσας εκστρατείας διόρθωσης, η liuzhi έχει χρησιμοποιηθεί ως όπλο ενάντια σε άτομα των Αρχών επιβολής του νόμου και του ίδιου του δικαστικού συστήματος. Το ΚΚΚ έχει στρέψει το «κοφτερό μαχαίρι» του προς τα μέσα, σύμφωνα με την επίσημη προπαγάνδα [8], προκειμένου να ξύσει τις «τοξίνες από τα οστά». Σκοπός είναι να ενσταλάξει ένα αίσθημα φόβου και, μέσω αυτού, την απόλυτη πίστη και συναίνεση στις απαιτήσεις του κόμματος. Το ειρωνικό αποτέλεσμα ήταν η δίωξη αξιωματούχων όπως ο Sun και ο Fu, οι οποίοι είχαν εμπλακεί σε προηγούμενες καταστολές κατά δικηγόρων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, της κοινωνίας των πολιτών, και άλλων αντιληπτών εχθρών του ΚΚΚ. Ένα από τα θύματά τους ήταν ο Wang Quanzhang, ένας δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα που κρατήθηκε και βασανίστηκε επί τρία χρόνια πριν καταδικαστεί το 2019 για το κατασκευασμένο έγκλημα της «υπονόμευσης της κρατικής εξουσίας». Τον προηγούμενο χρόνο, ένας ξένος δημοσιογράφος ρώτησε τον Fu, ο οποίος ήταν τότε Υπουργός Δικαιοσύνης, για τον λόγο της μακροχρόνιας εξαφάνισης του Wang. Ο Φου απάντησε ότι «η Κίνα είναι μια χώρα με κράτος δικαίου. Η ελευθερία ενός ατόμου και τα δικαιώματά του αντιμετωπίζονται όλα σύμφωνα με το νόμο». Δεδομένου ότι το ποσοστό ποινικής καταδίκης στην Κίνα είναι πάνω από 99,9%, αναρωτιέται κανείς αν ο Fu θα έλεγε το ίδιο πράγμα τώρα.

ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΜΦΩΝΗ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

Το ΚΚΚ έχει συγκρίνει την τρέχουσα εκστρατεία διόρθωσης με εκείνη που o Μάο Τσε Τουνγκ είχε φέρει εις πέρας περισσότερο από 80 χρόνια πριν. Στο όνομα της «διάσωσης» όσων είχαν σφάλλει, συμπεριλαμβανομένων των κατασκόπων και των τροτσκιστών, ο Μάο κατέπνιξε τους αντιπάλους του με μια ωμή επίθεση [10] εκφοβισμού και καταστολής, μεταξύ του 1942 και του 1945. Η λεγόμενη Εκστρατεία Διόρθωσης της [περιοχής] Yan'an (Yan’an Rectification Campaign) έκανε ευρεία χρήση βασανιστηρίων, συμπεριλαμβανομένων ξυλοδαρμών και εικονικών εκτελέσεων˙ πόσοι χάθηκαν σε εκείνη την εκκαθάριση είναι άγνωστο. Παρά —ή ίσως λόγω— του τεράστιου ανθρώπινου πόνου, η εκστρατεία έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην καθιέρωση της λατρείας της προσωπικότητας του Μάο.

Η εκστρατεία διόρθωσης του Σι φαίνεται συγκριτικά λιγότερο αιμοδιψής. Αλλά η πονηριά της πηγάζει εν μέρει από την επίφαση νομιμότητας που επιδίωξε να της δώσει: σε αντίθεση με τον Μάο, ο οποίος καθόρισε σε μεγάλο βαθμό ο ίδιος την πορεία της Εκστρατείας Διόρθωσης της Yan’an, ο Σι έχει διοχετεύσει την εκστρατεία του διαμέσου των θεσμών του νομικού συστήματος, το οποίο έχει θέσει υπό κράτηση και τιμωρήσει αξιωματούχους σύμφωνα με δήθεν κανόνες και αποδεικτικά πρότυπα. (Ακόμη και οι «καρέκλες τίγρεις» που χρησιμοποιούνται στις σημερινές συνεδρίες liuzhi κατασκευάζονται σε γραμμές συναρμολόγησης από εταιρείες που ισχυρίζονται [11] ότι σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα).

Κατά βάθος, ωστόσο, η εκστρατεία του Σι [12] είναι μια μοχθηρή χειραγώγηση της ίδιας της έννοιας του νόμου. Μετά τον θάνατο του Μάο, η κινεζική κυβέρνηση ανοικοδόμησε το νομικό της σύστημα εν μέρει σύμφωνα με τις φιλελεύθερες πολιτικές ιδέες, όπως έχει τεκμηριώσει η νομική ακαδημαϊκός Eva Pils [13]. Μαζί με τις οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις του Deng Xiaoping ήρθε μια νομική προοπτική στην παράδοση των Friedrich Hayek και John Rawls που έθεσε τον νόμο ως περιορισμό της αυθαίρετης εξουσίας -μια ελκυστική πρόταση για όσους είχαν πρόσφατα τα τραύματα της εποχής του Μάο. Αυτή η προοπτική βρισκόταν πάντα σε ένταση με τον αυταρχισμό του κόμματος, αλλά απέκτησε επιρροή για κάποιο διάστημα, εν μέρει επειδή οι Κινέζοι νομικοί πίεσαν την κυβέρνηση να μετατρέψει τις υποσχέσεις της για φιλελεύθερο κράτος δικαίου σε πραγματικότητα.

Ο Σι έχει αλλάξει πορεία˙ οι νομικοί μελετητές με τη μεγαλύτερη επιρροή στην Κίνα είναι πλέον αντιφιλελεύθεροι. Μερικοί έχουν επηρεαστεί ακόμη και από τον Ναζί φιλόσοφο Carl Schmitt [14], του οποίου η σχολή σκέψης «υπερασπίζεται τις αυθαίρετες χρήσεις της εξουσίας», σύμφωνα με την Pils, και θεωρεί τους νόμους «αιτιολογημένους από την ύπαρξη εχθρών της πολιτικής τάξης».