Η Νότιος Κορέα χρειάζεται να βγει μπροστά | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Νότιος Κορέα χρειάζεται να βγει μπροστά

Η Σεούλ πρέπει να ενστερνιστεί έναν πιο διασταλτικό ρόλο στην Ασία και πέρα από αυτήν

Σε λίγο περισσότερο από μισό αιώνα, η Νότιος Κορέα έχει υποστεί μια δραματική μεταμόρφωση, από μια φτωχή, αυταρχική χώρα, κατεστραμμένη από τον πόλεμο, σε μια οικονομικά δυναμική, πολιτιστικά πλούσια, και ανθεκτική δημοκρατία. Είναι ένας μεγάλος εμπορικός κόμβος και μια τεχνολογική υπερδύναμη. Και η ποπ κουλτούρα της έχει γίνει παγκόσμια τα τελευταία χρόνια, καθώς το [μουσικό] συγκρότημα αγοριών BTS και η επιτυχημένη σειρά του Netflix Το Παιχνίδι του Καλαμαριού (Squid Game) έχουν γίνει γνωστά σε κάθε σπίτι.

09022022-1.jpg

Ο προεδρικός υποψήφιος της Νοτίου Κορέας, Yoon Suk-yeol, ανακοινώνοντας την υποψηφιότητα του, στην Σεούλ, τον Ιούνιο του 2021. Pool / Reuters
------------------------------------------------

Η χώρα έχει προχωρήσει πολύ, αλλά μπορεί να γίνει ένα ακόμα πιο υπεύθυνο και σεβαστό μέλος της διεθνούς κοινότητας. Η εν ενεργεία νοτιοκορεατική κυβέρνηση έχει καθοδηγηθεί από μια στενή και κοντόφθαλμη αντίληψη του εθνικού συμφέροντος. Μια εξωτερική πολιτική προσαρμοσμένη περισσότερο στην βελτίωση των σχέσεων με την Βόρειο Κορέα, επέτρεψε να συρρικνωθεί ο ρόλος της Σεούλ στην παγκόσμια κοινότητα. Το πιο σημαντικό, η συμμαχία ΗΠΑ-Νοτίου Κορέας έχει διολισθήσει λόγω των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών σχετικά με την πολιτική για την Βόρειο Κορέα: η Σεούλ έχει εστιάσει στην συνεργασία με την Πιονγκγιάνγκ, ενώ η Ουάσιγκτον έχει προτεραιοποιήσει την αντιμετώπιση της Βόρειας Κορέας για τις πυρηνικές απειλές της και τις παραβιάσεις της επί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η ενασχόληση με την Βόρειο Κορέα είναι ένα σημαντικό καθήκον για οποιαδήποτε κυβέρνηση της Νοτίου Κορέας. Αλλά δεν πρέπει να αντιπροσωπεύει το σύνολο της διπλωματίας της Σεούλ. Ο διάλογος με τον Βορρά ήταν κάποτε ένα συγκεκριμένο μέσο για έναν συγκεκριμένο σκοπό: την πλήρη αποπυρηνικοποίηση της Βορείου Κορέας. Υπό τον πρόεδρο Moon Jae-in, ωστόσο, ο διάλογος με τον Βορρά έχει γίνει αυτοσκοπός. Εν τω μεταξύ, καθώς οι σινοαμερικανικές εντάσεις έχουν αυξηθεί, η Νότιος Κορέα δεν έχει προσαρμοστεί, διατηρώντας μια προσέγγιση στρατηγικής ασάφειας, χωρίς να δηλώνει μια θέση αρχών. Η απροθυμία της Σεούλ να πάρει μια σταθερή θέση σε μια σειρά ζητημάτων που έχουν ταράξει την σχέση μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Πεκίνου, έχει δημιουργήσει την εντύπωση ότι η Νότιος Κορέα έχει κλίνει προς την Κίνα και μακριά από τον μακροχρόνιο σύμμαχό της, τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτή η συστολή έχει επεκταθεί πέρα από την προσέγγιση της Νοτίου Κορέας στην δική της γειτονιά. Η Νότιος Κορέα άντεξε μια μακρά, σκοτεινή περίοδο δικτατορίας, αλλά έχει παραμείνει εμφανώς σιωπηλή απέναντι στις παραβιάσεις των φιλελεύθερων δημοκρατικών κανόνων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προκάλεσαν οργή σε άλλες δημοκρατίες. Η Νότιος Κορέα φιλοξενεί το, υποστηριζόμενο από τον ΟΗΕ, Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα (Green Climate Fund) και το Διεθνές Ινστιτούτο Εμβολίων (International Vaccine Institute) και είναι σε καλή θέση για να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην κλιματική αλλαγή και στην απάντηση στην πανδημία. Ωστόσο, η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει εκμεταλλευτεί αυτά τα εργαλεία και δεν έχει βγει μπροστά στις πιο σημαντικές παγκόσμιες προκλήσεις της εποχής μας.

Αυτή είναι μια στιγμή αλλαγής και ρευστότητας στην διεθνή πολιτική. Απαιτεί σαφήνεια και τόλμη, και μια δέσμευση αρχών. Η Νότιος Κορέα δεν θα πρέπει πλέον να περιοριστεί στην Κορεατική Χερσόνησο, αλλά να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων του να είναι αυτό που έχω περιγράψει ως «παγκόσμιο καθοριστικό κράτος» (“global pivotal state”), ένα [κράτος] που προωθεί την ελευθερία, την ειρήνη, και την ευημερία μέσω των φιλελεύθερων δημοκρατικών αξιών και της ουσιαστικής συνεργασίας.

ΜΙΑ ΒΑΘΥΤΕΡΗ, ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

Ο εντεινόμενος ανταγωνισμός [1] μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας θέτει ένα στρατηγικό δίλημμα για τη Νότιο Κορέα και πολλές άλλες χώρες της Ανατολικής Ασίας. Δεν μπορούν να παραμελήσουν τη μακροχρόνια συνεργατική σχέση τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά οι αυξανόμενοι οικονομικοί δεσμοί τους με την Κίνα τις καθιστούν απρόθυμες να ενταχθούν σε πολυμερείς πρωτοβουλίες στις οποίες αντιτίθεται το Πεκίνο. Έχοντας βιώσει την οργή του Πεκίνου στο παρελθόν, οι τρεις εταίροι της Ουάσιγκτον στον Τετραμερή Διάλογο για την Ασφάλεια (Quadrilateral Security Dialogue) —η Αυστραλία, η Ινδία, και η Ιαπωνία— είναι επιφυλακτικοί στο να συνεργαστούν με τρόπους που θα ανταγωνίζονταν απερίφραστα την Κίνα. Το 2010, όταν η Ιαπωνία κατέλαβε ένα κινεζικό αλιευτικό σκάφος κοντά στην αλυσίδα νησιών [που είναι] γνωστή ως Diaoyu στην Κίνα και Senkaku στην Ιαπωνία, η Κίνα ανταπέδωσε αναστέλλοντας τις εξαγωγές σπάνιων γαιών στην Ιαπωνία, ένα απαραίτητο υλικό για ημιαγωγούς. Μετά την έκκληση της Αυστραλίας για μια εκτενή έρευνα σχετικά με την ακριβή πηγή του νέου κορωνοϊού που προκαλεί την COVID-19, το Πεκίνο ανέστειλε τις εισαγωγές άνθρακα, του κύριου εξαγωγικού προϊόντος της Αυστραλίας.

Όπως αυτές οι χώρες, η Νότιος Κορέα έχει αντιμετωπίσει κινεζικά οικονομικά αντίποινα [2]. Σε αντίθεση με αυτές, ωστόσο, η Νότιος Κορέα έχει υποκύψει στα κινεζικά οικονομικά αντίποινα σε βάρος των δικών της συμφερόντων ασφάλειας. Στον απόηχο της απόφασης της Σεούλ, το 2016, να αναπτύξει το αμερικανικό σύστημα Terminal High Altitude Area Defense (THAAD) για να αμυνθεί έναντι των βορειοκορεατικών πυραύλων, η Κίνα αύξησε την οικονομική πίεση από κάθε σκοπιά. Αυτή περιελάμβανε την ενθάρρυνση του μποϊκοτάζ των προϊόντων της Νοτίου Κορέας και την επιβολή περιορισμών στις νοτιοκορεάτικες εισαγωγές και τον τουρισμό. Η κυβέρνηση του Moon απάντησε με υπερβολικά εξυπηρετικές χειρονομίες που είχαν σκοπό να εξευμενίσουν την Κίνα, κηρύσσοντας την πολιτική των «τριών όχι»: όχι επιπρόσθετες αναπτύξεις THAAD, όχι συμμετοχή σε ένα δίκτυο πυραυλικής άμυνας των ΗΠΑ, και όχι θέσπιση τριμερούς στρατιωτικής συμμαχίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία. Αυτές οι δεσμεύσεις υπονόμευσαν το κυριαρχικό δικαίωμα της Νοτίου Κορέας να προστατεύει τον λαό της. Η Νότιος Κορέα δεν πρέπει ποτέ να αισθανθεί υποχρεωμένη να επιλέξει μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας˙ αντίθετα, πρέπει πάντα να διατηρεί την θέση αρχών ότι δεν θα συμβιβαστεί στα βασικά συμφέροντα ασφάλειας της. Η εξασφάλιση της αποτροπής έναντι της βορειοκορεατικής απειλής είναι θέμα κυριαρχίας και η Σεούλ πρέπει να παραμείνει ανοιχτή σε επιπρόσθετες αναπτύξεις THAAD, σε αναλογία με την αυξανόμενη πυραυλική απειλή της Βορείου Κορέας.

Μια βαθύτερη συμμαχία με την Ουάσιγκτον πρέπει να είναι ο κεντρικός άξονας της εξωτερικής πολιτικής της Σεούλ. Η Νότιος Κορέα έχει επωφεληθεί από την παγκόσμια και περιφερειακή τάξη πραγμάτων υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Σεούλ πρέπει να αναζητήσει μια συνολική στρατηγική συμμαχία με την Ουάσιγκτον, και η φύση της διμερούς συνεργασίας ΗΠΑ-Νοτίου Κορέας πρέπει να προσαρμοστεί στις ανάγκες του 21ου αιώνα. Οι συμμαχίες που εξισορροπούν αποκλειστικά έναντι συγκεκριμένων στρατιωτικών απειλών ανήκουν στο παρελθόν, ειδικά επειδή έχει γίνει κοινή πρακτική η πρόκληση βλαβών στους αντιπάλους μέσω οικονομικών αντιποίνων ή τεχνολογικών επιθέσεων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι σημερινές συμμαχίες περιλαμβάνουν πολύπλοκα δίκτυα συνεργασίας σε μια ευρεία σειρά ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένων της ιδιωτικότητας, των αλυσίδων εφοδιασμού, και της δημόσιας υγείας.

Μέσω ενός συνολικού διαλόγου για την οικονομία και την ασφάλεια, η Νότιος Κορέα και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να συνεργαστούν στην ανάπτυξη ημιαγωγών αιχμής, μπαταριών, κυβερνο-εργαλείων, διαστημικών ταξιδιών, πυρηνικής ενέργειας, φαρμακευτικών προϊόντων, και πράσινων τεχνολογιών. Οι κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Νοτίου Κορέας πρέπει να επικαιροποιήσουν και να συγχρονίσουν τις ρυθμιστικές προσεγγίσεις τους σε αυτούς τους τομείς, προκειμένου να ωθήσουν την ανάπτυξη και τις επενδύσεις.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΕΚΙΝΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙΟΝΓΚΓΙΑΝΓΚ

Η Σεούλ πρέπει επίσης να αναδιαμορφώσει την περίπλοκη σχέση της με το Πεκίνο. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Νοτίου Κορέας και η Νότιος Κορέα είναι μια μεγάλη αγορά για κινεζικά προϊόντα. Παρά αυτούς τους οικονομικούς δεσμούς, οι χώρες διαφέρουν έντονα όσον αφορά τις ανησυχίες για την ασφάλεια, ειδικά όταν πρόκειται για την Βόρειο Κορέα. Η κινεζική κυβέρνηση φαίνεται να υποστηρίζει την αποπυρηνικοποίηση ολόκληρης της Κορεατικής Χερσονήσου και όχι μόνο της Βορείου Κορέας, και ο κύριος στόχος της είναι να διατηρήσει την σταθερότητα του καθεστώτος του Κιμ.

Μια νέα εποχή συνεργασίας Σεούλ-Πεκίνου πρέπει να βασίζεται στην αρχή ότι τέτοιες διαφορές δεν πρέπει να παρεμποδίζουν τα οικονομικά ζητήματα. Οι δύο χώρες πρέπει να διεξάγουν τακτικά στρατηγικούς διαλόγους υψηλού επιπέδου για να αντιμετωπίσουν όχι μόνο το ζήτημα της Βορείου Κορέας, αλλά επίσης την κλιματική αλλαγή, την δημόσια υγεία, και τις πολιτιστικές ανταλλαγές. Οι σχέσεις πρέπει να βασίζονται στον αλληλοσεβασμό των συμφερόντων και των πολιτικών θέσεων. Ακριβώς όπως η Νότιος Κορέα δεν αντιτίθεται στην Πρωτοβουλία Ζώνη και Οδός (Belt and Road Initiative) της Κίνας [3] και εργάζεται με το Πεκίνο στις συναλλαγές και στο εμπόριο, η Κίνα, από την πλευρά της, πρέπει να αποδεχθεί, αντί να αντιταχθεί, το συνεργατικό σύστημα της Νοτίου Κορέας με τους συμμάχους της.

Μια πιο συνεργατική σχέση με το Πεκίνο θα βοηθούσε επίσης την Σεούλ να αντιμετωπίσει το τέλμα της Βορείου Κορέας. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο Κορέων έχουν στρεβλώσει από τις προκλήσεις της Πιονγκγιάνγκ και τις δουλικές αντιδράσεις της Σεούλ. Το 2020, η Βόρεια Κορέα ανατίναξε το κοινό γραφείο του διακορεατικού συνδέσμου στην Kaesong, λιγότερο από δύο χρόνια αφότου κατασκευάστηκε από την κυβέρνηση του Moon. Και μόνο τον τελευταίο μήνα, η Βόρειος Κορέα έχει εκτοξεύσει 11 πυραύλους. Όμως η κυβέρνηση του Moon δεν έχει υψώσει την φωνή της. Ακόμα χειρότερα, τα τελευταία χρόνια η Νότιος Κορέα έχει αφήσει την στρατιωτική της ετοιμότητα να επιδεινωθεί σημαντικά, ενόψει μιας αυξανόμενης απειλής από τον Βορρά. Για την κυβέρνηση της Νοτίου Κορέας, η προστασία της ζωής και της περιουσίας των ανθρώπων της πρέπει να είναι η κύρια προτεραιότητα. Η Σεούλ πρέπει να εξουδετερώσει τις πυρηνικές και πυραυλικές ικανότητες της Βορείου Κορέας [4], ενδυναμώνοντας την αεροπορική και πυραυλική άμυνα της Νοτίου Κορέας και ενισχύοντας την εκτεταμένη αποτροπή της Ουάσιγκτον κατά της Βορείου Κορέας. Η Νότιος Κορέα μπορεί να το επιτύχει πραγματοποιώντας τακτικά τις ασκήσεις επί χάρτου με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες διεξήχθησαν μόνο δύο φορές κατά την διάρκεια της κυβέρνησης του Moon, και καθιερώνοντας μια πιο συγκεκριμένη ατζέντα για την Ομάδα Εκτεταμένης Στρατηγικής Αποτροπής και Διαβούλευσης (Extended Deterrence Strategy and Consultation Group) που ίδρυσαν η Ουάσιγκτον και η Σεούλ το 2016.

Η Νότιος Κορέα πρέπει να παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη για την αποπυρηνικοποίηση του Βορρά, που θα θέτει σαφώς τις παραμέτρους για τις διαπραγματεύσεις και θα καθορίζει τα αντίστοιχα μέτρα για κάθε βήμα που θα κάνει η Πιονγκγιάνγκ προς τον στόχο. Η ειλικρινής και πλήρης δήλωση της Πιονγκγιάνγκ για τα υπάρχοντα πυρηνικά προγράμματά της θα ήταν το πρώτο ορόσημο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Οι κυρώσεις κατά της Βορείου Κορέας ενδέχεται τότε να χαλαρώσουν, συμβαδίζοντας με τα επαληθεύσιμα και μη αναστρέψιμα βήματα που πρέπει να κάνει η Πιονγκγιάνγκ προς την αποπυρηνικοποίηση.

Οι διαπραγματεύσεις πρέπει να βασίζονται στην ιδέα ότι εάν η ηγεσία της Βορείου Κορέας λάβει την τολμηρή απόφαση για αποπυρηνικοποίηση, ο Νότος θα προσφέρει οικονομική υποστήριξη και θα συζητήσει έργα συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένου ενός διακορεατικού κοινού σχεδίου ανάπτυξης για να οδηγήσει τις οικονομικές σχέσεις στην μετα-αποπυρηνικοποιημένη εποχή. Η Σεούλ πρέπει επίσης να παράσχει ανθρωπιστική υποστήριξη που θα βοηθήσει τον λαό της Βορείου Κορέας με πρακτικό τρόπο και να προωθήσει τις ανταλλαγές ανθρώπων και την διαπολιτισμική επικοινωνία μεταξύ των δύο Κορέων.

ΠΑΙΡΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ

Ακριβώς όπως η Νότιος Κορέα πρέπει να διαδραματίσει έναν πιο ενεργό ρόλο σε θέματα που βρίσκονται στην περιοχή της, πρέπει επίσης να αναλάβει την πρωτοβουλία στην ευρύτερη περιοχή. Αντί να προσαρμόζεται παθητικά και να αντιδρά στο μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, η Νότιος Κορέα πρέπει να προωθήσει ενεργά μια ελεύθερη, ανοιχτή και χωρίς αποκλεισμούς τάξη [πραγμάτων] στον Ινδο-Ειρηνικό. Η Σεούλ πρέπει να συμμετάσχει οικειοθελώς στις ομάδες εργασίας του Τετραμερούς Διαλόγου για την Ασφάλεια, να εξετάσει την σταδιακή συμμετοχή σε πολυμερείς, συνεργατικές περιφερειακές πρωτοβουλίες, και να λάβει μέρος στον τριμερή συντονισμό για την ασφάλεια, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία.

Οι διμερείς σχέσεις με την Ιαπωνία [5] απαιτούν επίσης μια αναθεώρηση και η Σεούλ πρέπει να αναγνωρίσει την στρατηγική σημασία της εξομάλυνσης των σχέσεων με το Τόκιο. Αναβιώνοντας το συνεργατικό πνεύμα της κοινής διακήρυξης που εκδόθηκε το 1998 από τον πρόεδρο της Νοτίου Κορέας, Kim Dae-jung, και τον Ιάπωνα πρωθυπουργό, Keizo Obuchi, οι δύο χώρες πρέπει να αναζητήσουν συνολικές λύσεις στις διαφορές τους για την ιστορία, το εμπόριο, και την συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας. Πάνω από όλα, η Νότιος Κορέα πρέπει να συνεχίσει την διαμεσολαβητική διπλωματία κορυφής και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο χωρών. Η Σεούλ πρέπει επίσης να δημιουργήσει μια διαπραγματευτική ομάδα υψηλού επιπέδου για να εμπλακεί σε περιεκτικές συνομιλίες με το Τόκιο για θέματα συνεργασίας καθώς και συγκρούσεων. Για να επαναφέρουν την εμπιστοσύνη και την σιγουριά, οι δύο χώρες πρέπει να διευρύνουν το εύρος των ανταλλαγών ανθρώπων με την άλλη πλευρά των συνόρων, ιδίως μεταξύ των νέων της Νοτίου Κορέας και της Ιαπωνίας.

Στην δεκαετία του 1950, η Νότια Κορέα έγινε στάχτη λόγω του πολέμου και ήταν πλήρως εξαρτημένη από την ξένη βοήθεια. Μόλις 50 χρόνια αργότερα, έγινε μια οικονομική υπερδύναμη που παρέχει βοήθεια σε άλλους. Σήμερα, η χώρα θέλει να ανταποδώσει στο διεθνές αναπτυξιακό σύστημα, μοιράζοντας την σημαντική τεχνογνωσία της για την οικονομική ανάπτυξη. Για να βοηθήσει τον κόσμο να επιτύχει ταχύτερα τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals) του ΟΗΕ, ιδίως τη μείωση της ανισότητας εντός και μεταξύ των χωρών, η Νότιος Κορέα πρέπει να επεκτείνει τα προγράμματα αναπτυξιακής βοήθειάς της στο εξωτερικό. Ως τόσο μια προηγμένη δημοκρατία όσο και μια οικονομική δύναμη, η Νότιος Κορέα πρέπει να παίξει ηγετικό ρόλο στα έργα αναπτυξιακής συνεργασίας με τις αναδυόμενες χώρες που επιδιώκουν να ενισχύσουν την δημοκρατία.

Για να διασφαλίσει την ασφάλεια και την προστασία του κυβερνοχώρου, η Νότιος Κορέα πρέπει να δημιουργήσει ένα διεθνές δίκτυο κυβερνο-συνεργασίας για να υποστηρίξει τις προσπάθειες της Ομάδας Κυβερνητικών Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ (UN Group of Governmental Experts) και της Ανοιχτής Ομάδας Εργασίας (Open-Ended Working Group), δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών. Ως υπερδύναμη στην υψηλή τεχνολογία, με ισχυρά δημοκρατικά θεμέλια, η Νότιος Κορέα θα συνεχίσει να υπερασπίζεται έναν ανοιχτό και ασφαλή κυβερνοχώρο. Στο εσωτερικό, η Σεούλ πρέπει να ενισχύσει τα δικά της συστήματα απόκτησης, διαχείρισης, και προστασίας προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο και να αυξήσει την εποπτεία της στις διασυνοριακές ροές δεδομένων.

Η Νότιος Κορέα, όπως κι άλλες χώρες, πλήττεται από έναν ανεμοστρόβιλο αλλαγών που έχει ενταθεί από την πανδημία. Το μέλλον της χώρας θα διαμορφωθεί από την κλιματική αλλαγή, τις ταχείες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, και τις μεταβαλλόμενες σχέσεις ισχύος στο διεθνές σύστημα. Σε αυτήν την εποχή ακραίας αβεβαιότητας, η παθητική, συμβατική ηγεσία, στην οποία έχουν συνηθίσει οι Νοτιοκορεάτες, δεν μπορεί να οδηγήσει την χώρα στο μέλλον. Η Νότιος Κορέα μπορεί να γίνει μια ζωηρή, καινοτόμος και ελκυστική χώρα, αλλά μόνο εάν η κυβέρνησή της ασκήσει δημιουργική σκέψη και κάνει σαφείς επιλογές.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/competition-with-china-wit...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-04-20/how-not-win-all...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2019-05-22/demystifying-be...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2021-09-22/last-chan...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2021-10-28/japans-hard-cho...

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/south-korea/2022-02-08/south-kor...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition