Η στρατιωτική διάσταση της ουκρανικής κρίσης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η στρατιωτική διάσταση της ουκρανικής κρίσης

Η στάση του ΝΑΤΟ και το στρατηγικό συμφέρον της Ρωσίας
Περίληψη: 

Μια επίθεση στην Ουκρανία η οποία θα σηματοδοτήσει περαιτέρω κυρώσεις και απομόνωση για το Κρεμλίνο, δεν είναι προς το συμφέρον της χώρας και αυτό το γνωρίζουν καλά οι Ρώσοι στρατηγιστές.

Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΟΥΝΗΣ είναι διδάσκων ΕΚΠΑ, υπ. Διδάκτορας ΠΔΜ.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης είναι στραμμένη στο πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, εξαιτίας των αποσχιστικών διαθέσεων που εκδηλώνονται στις ανατολικές επαρχίες της πρώτης (Luhansk, Donetsk, ανατολική Zaporizhzhia κ.α.).

16022022-1.jpg

Μέλη των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων σε στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή του Ντόνετσκ, στην Ουκρανία, στις 15 Φεβρουαρίου 2022. General Staff of the Ukrainian Armed Forces/Handout via REUTERS
----------------------------------------------

Πέραν της ενεργειακής και πολιτικής διάστασης της κρίσης, υπάρχει και η στρατιωτική, η οποία μπορεί να δώσει απαντήσεις για τις πραγματικές προθέσεις της εκάστοτε πλευράς.

Η Ρωσία από τις αρχές του έτους, μετακίνησε σιδηροδρομικώς μηχανοκίνητες δυνάμεις από την περιοχή του Ειρηνικού και τα ρωσοκινεζικά σύνορα, προς την Κριμαία και τη μεθόριο με τις αυτόνομες περιοχές (ανατολική Ουκρανία). Επιπλέον ειδικές δυνάμεις του ρωσικού στρατού και τεθωρακισμένοι σχηματισμοί από την περιοχή της Σκανδιναβίας και τις βαλτικές δημοκρατίες αναπτύχθηκαν στο έδαφος της Λευκορωσίας και στη μεθόριο.

Παραλλήλως, συνενώθηκαν οι στόλοι Βαλτικής και Ειρηνικού στον Εύξεινο Πόντο, και αφού συγκρότησαν ενιαία ναυτική δύναμη κρούσης κατευθύνθηκαν προς τις ουκρανικές ακτές, με στόχο να προκαλέσουν διάσπαση δυνάμεων (μετακίνηση Ουκρανών από τις ανατολικές περιοχές προς την ακτογραμμή).

Η προειρημένη συσσώρευση δυνάμεων, διαμόρφωσε το ισοζύγιο ισχύος ως προς τα κύρια οπλικά συστήματα στην ευρύτερη περιοχή ως εξής:

16022022-2.jpg

Η ρευστότητα της κατάστασης και οι διαρκείς μετακινήσεις δυνάμεων, δύναται να μεταβάλλουν τους παραπάνω αριθμούς σχεδόν σε ημερήσια βάση. Για αυτό και τα προαναφερθέντα νούμερα είναι μια στιγμιαία απεικόνιση της τρέχουσας περιόδου. Χονδρικά, αξίζει να αναφερθεί και το τεχνολογικό χάσμα μεταξύ των οπλικών συστημάτων που αντιπαρατάσσουν οι αντιμαχόμενες πλευρές.

Η Ρωσία αντιπαρατάσσει μερικά από τα πλέον σύγχρονα συμβατικά οπλικά συστήματα τα οποία διαθέτει το οπλοστάσιο της, όπως τα άρματα μάχης T-90/Shtora1, αμφίβια τεθωρακισμένα Rakushka, παρεμβολείς 1PL257 Krashukha-4, και πυραύλους SS-26 (9K720).

Η Ρωσία βρίσκεται στην φάση ανάπτυξης των περίφημων Μεταπυρηνικών όπλων, ενώ η Ουκρανία διαθέτει οπλικά συστήματα της τελευταίας περιόδου της σοβιετικής εποχής. Είναι πολύ πιθανό τις επόμενες εβδομάδες να διασταυρώσουν τα ξίφη τους στους ουκρανικούς αιθέρες ουκρανικά Su-27 κατασκευής του 1980 με τα «ομόσταυλα» ρωσικά Su-35, τα οποία αποτελούν το τελευταίο εξελικτικό μοντέλο της οικογένειας Flanker. Το αποτέλεσμα είναι, λίγο έως πολύ, προδιαγεγραμμένο.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ

Η Ουκρανία δεν αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ, συνεπώς δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν οι διατάξεις του άρθρου 5 σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης. Εξάλλου, η Γερμανία δηλώνει απρόθυμη να αποστείλει στρατιωτική βοήθεια στην περιοχή καθώς θεωρεί ότι έχει ήδη συνεισφέρει με οικονομικής φύσεως μέτρα στην ανόρθωση των δημοσιονομικών του Κιέβου, ενώ εξίσου απρόθυμη εμφανίζεται και η Γαλλία. Αν ελέγξουμε τις πηγές τροφοδοσίας της δυτικής Ευρώπης με φυσικό αέριο, μπορούμε να κατανοήσουμε και την σχετική απροθυμία συνδρομής προς την Ουκρανία. Χονδρικά το 40% των ενεργειακών αναγκών σε φυσικό αέριο καλύπτεται από την Ρωσική Ομοσπονδία (20% από τη Νορβηγία και το υπολειπόμενο 40% αφορά υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ και το Κατάρ). Για τους παραπάνω λόγους η Γερμανία απέστειλε στο Κίεβο 5.000 κράνη ως συμβολική βοήθεια. Η διακοπή της τροφοδοσίας των χωρών της Δ. Ευρώπης με φυσικό αέριο, δεν είναι ούτε προς το συμφέρον της Μόσχας καθότι κάτι τέτοιο θα σηματοδοτεί τεράστιες απώλειες εσόδων.

Το ΝΑΤΟ ανέπτυξε περίπου 3.000 αλεξιπτωτιστές στο έδαφος χωρών-μελών του (2.000 στην Πολωνία και 1.000 στην Ρουμανία), ως μια συμβολική κίνηση στήριξης των Ουκρανών.

ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΤΗ ΜΟΣΧΑ ΜΙΑ ΕΠΙΘΕΣΗ;

Παρά το γεγονός ότι τα στρατιωτικά δεδομένα ευνοούν την Ρωσία, και η ρωσική Δούμα αναγνώρισε την αυτονομία των αποσχισθεισών περιοχών, τούτο δεν συνεπάγεται ότι μια ρωσική επίθεση θα έλυνε το πρόβλημα. Η Ρωσία θα αναγκαστεί να πολεμήσει μόνο εφόσον προκληθεί από τις ουκρανικές δυνάμεις. Σε αυτή την περίπτωση ίσως έχουμε επανάληψη του σκηνικού της Οσσετίας (απόσπαση από την Γεωργία μετά από ολιγοήμερο πόλεμο το 2008).

Ένα ακόμη πιθανολογούμενο σενάριο, αφορά την προέλαση ρωσικών δυνάμεων προς την θάλασσα της Αζοφικής και την Κριμαία. Αλλά, πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα ολοκληρωτικής κατάληψης μιας χώρας. Σε κάθε περίπτωση, συνεπάγεται ότι το δυτικό κομμάτι της Ουκρανίας θα πολωθεί και θα αναπτύξει έντονα αντι-ρωσικά αισθήματα, δηλαδή η Μόσχα θα το απολέσει οριστικά από την σφαίρα επιρροής της, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Γεωργίας. Ακόμη και αν η Ουκρανία (πλην αποσχισθεισών επαρχιών) δεν ενταχθεί στους κόλπους της βορειοατλαντικής συμμαχίας, θα έχει χαθεί οριστικά για την Ρωσία.

Αλλά και η ενδεχόμενη (υποχρεωτική) εμβάθυνση της συνεργασίας με την Κίνα, προβληματίζει το Κρεμλίνο, διότι τα οικονομικά και τεχνολογικά μεγέθη της δεύτερης, σύντομα θα την καταστήσουν τον «αδύναμο» παίκτη της συγκεκριμένης συμμαχίας.

Συνεπώς, μια επίθεση στην Ουκρανία η οποία θα σηματοδοτήσει περαιτέρω κυρώσεις και απομόνωση για το Κρεμλίνο, δεν είναι προς το συμφέρον της χώρας και αυτό το γνωρίζουν καλά οι Ρώσοι στρατηγιστές.

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.