Η επικίνδυνη παρακμή της Κίνας

Καθώς προσπαθεί να το κάνει αυτό, ο Σι θα αντιμετωπίσει επίσης εξωτερικά προβλήματα σχεδόν σε όλα τα μέτωπα -και πάλι ως επί το πλείστον δικά του. Έχοντας εγκαταλείψει την ρήση του Ντενγκ ότι η Κίνα «κρύβει την δύναμή της και παίρνει τον χρόνο της», έχει αντ' αυτού επιδιώξει την αντιπαράθεση. Αυτό σήμαινε την επιτάχυνση της αρπαγής γης στη Νότια και Ανατολική Κινεζική Θάλασσα, την απειλή της Ταϊβάν, την χρήση τοκογλυφικών δανείων που προσφέρθηκαν στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Belt and Road (Ζώνη και Δρόμος) για να αποκτήσει τον έλεγχο ξένων υποδομών, την ενθάρρυνση των απεσταλμένων της Κίνας να εμπλακούν σε μια εκφοβιστική διπλωματία «πολεμιστή λύκου» και, πιο πρόσφατα, την υποστήριξη της Ρωσίας στον παράνομο και αντιδημοφιλή της πόλεμο στην Ουκρανία [11]. Οι συνέπειες ήταν προβλέψιμες: σε όλο τον κόσμο, το δημόσιο κύρος του Πεκίνου έχει πέσει σε χαμηλά σχεδόν ή όλων των εποχών, ενώ τα κράτη στην περιφέρεια της Κίνας έριξαν χρήματα στους στρατούς τους, συνωστίστηκαν κάτω από την ομπρέλα ασφαλείας της Ουάσινγκτον, και αγκάλιασαν νέα σύμφωνα ασφαλείας, όπως ο τετραμερής διάλογος για την ασφάλεια (που συνδέει την Αυστραλία, την Ινδία, την Ιαπωνία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες) και το AUKUS (τριμερές σύμφωνο ασφαλείας μεταξύ της Αυστραλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, και των Ηνωμένων Πολιτειών).

Τα επόμενα χρόνια, τα προβλήματα της Κίνας θα συνεχίσουν να αυξάνονται -και για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, πιθανώς θα αιφνιδιάσουν τον Σι, καθώς, στο πλαίσιο του ολοκληρωτικού του συστήματος, οι χαμηλόβαθμοι αξιωματούχοι τιμωρούνται πλέον για την αποστολή κακών ειδήσεων στην αλυσίδα. Όπως το θέτει ο Shirk, πρώην αναπληρωτής βοηθός υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Overreach: How China Derailed Its Peaceful Rise, «Οι άνθρωποι δεν θα τολμήσουν να πουν [στον Σι] τα πραγματικά μειονεκτήματα και το κόστος των πολιτικών του και τα προβλήματα που δημιουργούν». Ακόμη και ζωτικής σημασίας επικοινωνίες μεταξύ κυβερνήσεων δεν περνούν πλέον, γεγονός που αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο μιας τυχαίας σύγκρουσης. Όπως εξήγησε πρόσφατα ο Matthew Pottinger, ο οποίος ήταν κορυφαίος σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για την Κίνα, «καταλήξαμε στην διαπίστωση κατά την διάρκεια της κυβέρνησης Τραμπ ότι τα μηνύματα που στέλναμε μέσω των διπλωματικών διαύλων δεν έφταναν στον Σι. Η κυβέρνηση Μπάιντεν κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα».

ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΙ ΕΥΧΕΣΑΙ

Τα αμερικανικά «γεράκια» θα μπουν στον πειρασμό να πανηγυρίσουν τις δυσκολίες της Κίνας. Αλλά θα πρέπει να αναβάλουν το πάρτι, γιατί μια Κίνα που παρακμάζει θα μπορούσε να είναι πολύ πιο επικίνδυνη από μια Κίνα που ανθεί. Δεδομένης της αλληλεξάρτησης ΗΠΑ-Κίνας, μια ασθενέστερη κινεζική οικονομία -ειδικά μια οικονομία που επιβαρύνεται από το αναπόφευκτο τσουνάμι λοιμώξεων που θα έρθει καθώς το Πεκίνο χαλαρώνει τους κανόνες για την COVID [12]- θα σημαίνει μια ασθενέστερη αμερικανική οικονομία. (Σκεφτείτε μόνο τα παγκόσμια προβλήματα που υπέστη πρόσφατα η Apple όταν στο σύμπλεγμα Zhengzhou της Foxconn ξέσπασαν εργατικές διαμάχες). Αν και ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι η Κίνα τείνει να γίνεται εσωστρεφής όταν παλεύει με προβλήματα στο εσωτερικό της, η παρακμή μπορεί να έχει και είχε το αντίθετο αποτέλεσμα σε άλλες χώρες, κάνοντάς τες πιο απρόβλεπτες και πολεμοχαρείς. Ο Μπραντς, για παράδειγμα, έχει επισημάνει την Γερμανία στην πορεία προς τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και την απόφαση της Ιαπωνίας να επιτεθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο για να υποστηρίξει ότι «κίνδυνος μπορεί να προκύψει όταν μια χώρα που ανεβαίνει, περιμένοντας με ανυπομονησία την στιγμή της στον ήλιο, κορυφώνεται και αρχίζει να παρακμάζει πριν εκπληρωθούν τα συμφέροντά της».

Οι κίνδυνοι είναι ιδιαίτερα μεγάλοι όταν ο ηγέτης της χώρας αυτής έχει στηρίξει το κύρος του σε μεγάλες υποσχέσεις που θεωρεί ότι πρέπει να τηρήσει, όπως ακριβώς έκανε ο Σι. Όλο και περισσότερο αγχωμένος να ενισχύσει την αξιοπιστία του -ιδιαίτερα μετά την πολύ δημόσια αποτυχία και την αμήχανη ανατροπή της πολιτικής της μηδενικής COVID- και μη μπορώντας να βασιστεί στην οικονομική ανάπτυξη για τη νομιμοποίησή του (όπως έκαναν οι προηγούμενοι Κινέζοι ηγέτες), ίσως να στραφεί στο άλλο βέλος στην φαρέτρα του δικτάτορα: τον εθνικισμό. Αν το κάνει, το αποτέλεσμα θα είναι μια Κίνα που θα μοιάζει και θα ενεργεί περισσότερο με μια υπερμεγέθη Βόρεια Κορέα: ένα ταμειακά ταλαιπωρημένο, καταπιεστικό καθεστώς που προκαλεί και απειλεί τους αντιπάλους του προκειμένου να αποσπάσει παραχωρήσεις, να λαμπρύνει την υπερηφάνειά του, και να αποσπάσει την προσοχή του κοινού του.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, φυσικά, θα ήταν μια στρατιωτική κίνηση στην Ταϊβάν. Οι παραλληλισμοί εδώ με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, και τον ολέθριο πόλεμό του στην Ουκρανία είναι ανατριχιαστικοί. Όπως έχει γράψει [13] ο Blanchette, «ένα περιβάλλον στο οποίο ένας παντοδύναμος ηγέτης με μονοσήμαντη εστίαση δεν μπορεί να ακούσει δυσάρεστες αλήθειες, είναι μια συνταγή για καταστροφή». Ωστόσο, αυτό είναι ακριβώς το είδος του συστήματος που δημιούργησε ο Σι.

ΜΕΙΝΕΤΕ ΤΑΠΕΙΝΟΙ

Μια αμερικανο-κινεζική πολιτική που θα λαμβάνει υπόψη της όλους αυτούς τους κινδύνους θα απαιτούσε μια σειρά από αλλαγές στην τρέχουσα προσέγγιση της Ουάσιγκτον. Πρώτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες [14] θα πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να διασφαλίσουν ότι το δικό τους μοντέλο είναι όσο το δυνατόν πιο ελκυστικό. Καθώς μια αποτυχημένη Κίνα γίνεται όλο και λιγότερο δελεαστική για άλλες χώρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να βελτιώσουν την δική τους ελκυστικότητα. Ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσουν θα ήταν να αντιμετωπίσουν την πολιτική δυσλειτουργία των ΗΠΑ. Αλλά προς το παρόν, οι προοπτικές να γίνει αυτό και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στους αμερικανικούς θεσμούς, φαίνονται αμυδρές.