Το σημείο καμπής της Τουρκίας

Φυσικά, όπως καθιστά σαφές η δίωξη κατά του Ιμάμογλου, το πιο σημαντικό εργαλείο του Ερντογάν παραμένει το δικαστικό σώμα. Ξεκινώντας το 2013 αλλά επιταχύνοντας μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα το 2016, χιλιάδες δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί, και μέλη της αντιπολίτευσης που τόλμησαν να πουν οτιδήποτε επικριτικό για την κυβέρνηση έχουν φυλακιστεί. Οι διώξεις είναι αυθαίρετες. οποιοσδήποτε μπορεί να φυλακιστεί επειδή εργάστηκε σε ένα περιοδικό ή για ένα tweet που στάλθηκε πριν από χρόνια και ξαφνικά «αναστήθηκε». Μόνο το 2020, η κυβέρνηση ξεκίνησε 31.000 έρευνες για το αδίκημα της «προσβολής του προέδρου». Από τότε που ο Ερντογάν έγινε πρόεδρος το 2014, έχουν πραγματοποιηθεί 160.000 τέτοιες έρευνες.

Το κράτος έχει στοχοποιήσει πιο απροκάλυπτα ορισμένα πολιτικά κόμματα, ειδικά το φιλοκουρδικό Κόμμα Λαϊκής Δημοκρατίας (HDP). Αυτό το αριστερό κόμμα ήρθε τρίτο στις εκλογές του 2018, κερδίζοντας σχεδόν έξι εκατομμύρια ψήφους που αντιπροσωπεύουν το 11,7% των συνολικών ψήφων. Ενώ απευθύνεται σε προοδευτικούς ψηφοφόρους σε εθνικό επίπεδο, επικεντρώνεται κυρίως στην άρθρωση της γκάμας των ανησυχιών των Κούρδων πολιτών της Τουρκίας. Ως εκ τούτου, ήταν στο στόχαστρο του Ερντογάν εδώ και χρόνια. Ο χαρισματικός ηγέτης του HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, βρίσκεται στην φυλακή από τον Νοέμβριο του 2016 και σε πολλά από τα κοινοβουλευτικά μέλη του έχει αφαιρεθεί η βουλευτική ασυλία και έχουν φυλακιστεί, συνήθως για «υποστήριξη της τρομοκρατίας», μια ασαφή κατηγορία που ερμηνεύεται ελεύθερα από τις Αρχές. Ομοίως, φέτος τον Ιανουάριο, το Συνταγματικό Δικαστήριο πάγωσε τα κρατικά κονδύλια του HDP με την ψευδή αιτιολόγηση ότι το κόμμα υποστηρίζει την τρομοκρατία. Το δικαστήριο εξετάζει εάν θα απαγορεύσει το HDP για παρόμοιους λόγους και το δικαστήριο απέρριψε το πρόσφατο αίτημα του κόμματος να αναβάλει την απαγόρευση για μετά τις εκλογές του Μαΐου. Αν και ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης δεν έχει προσκαλέσει το HDP να ενταχθεί στις τάξεις του, οι υποστηρικτές του HDP θα καταψηφίσουν τον Ερντογάν. Η απαγόρευση του HDP θα σπείρει σύγχυση και θα διασφαλίσει ότι λιγότεροι υποστηρικτές του HDP, περίπου το 10% του εκλογικού σώματος, θα πάνε στις κάλπες. Από το 1993, περίπου πέντε φιλοκουρδικά κόμματα έχουν κλείσει.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν οι προσπάθειες του Ερντογάν να ανακόψει την αντιπολίτευση θα πετύχουν αυτή την φορά. Αν και ο συντριπτικός έλεγχος των τουρκικών θεσμών τού επέτρεψε να μεταμορφώσει το πολιτικό τοπίο κατά βούληση, η επιδίωξη της εξουσίας τον έκανε να κάνει σημαντικά λάθη. Για παράδειγμα, το 2019, όταν το ΑΚΡ έχασε τις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης σε μια συγκλονιστική ήττα για τον Ερντογάν, ο πρόεδρος παρενέβη και ανάγκασε μια επανάληψη. Όμως οι ψηφοφόροι τον ταπείνωσαν επανεκλέγοντας τον Ιμάμογλου, τον αρχικό νικητή, με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά.

Είναι πολύ νωρίς για να αξιολογήσουμε την λαϊκή αντίδραση στην καταδίκη του Imamoglu και την αναμενόμενη απαγόρευση του HDP. Ενώ περιμένει να λειτουργήσει η διαδικασία προσφυγής, ο Imamoglu περιοδεύει την χώρα και απευθύνεται σε μεγάλα πλήθη. Όταν το τελευταίο φιλοκουρδικό κόμμα τέθηκε εκτός νόμου το 2009 -μια ενέργεια στην οποία εναντιώθηκε ο Ερντογάν- οδήγησε σε σοβαρές αναταραχές. Δεδομένης της αβέβαιης αποτελεσματικότητας τέτοιων τακτικών, ο Ερντογάν μπορεί να επιδιώξει να συγκεντρώσει υποστήριξη με άλλα μέσα, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής πολιτικής.

ΕΠΙΤΙΘΕΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ

Για έναν αυταρχικό λαϊκιστή όπως ο Ερντογάν, η εξωτερική πολιτική, πέρα από τις παραδοσιακές λειτουργίες της, χρησιμεύει ως σημαντικό εργαλείο αυτοσυντήρησης και αυτομεγαλείου. Η σημαντική θέση της Τουρκίας μεταξύ της Ρωσίας, της Μέσης Ανατολής, και της Δύσης έχει βοηθήσει να τροφοδοτήσει την ακόρεστη επιθυμία του Ερντογάν για αναγνώριση και ανάστημα. Για παράδειγμα, ο ρόλος της Τουρκίας στην διαμεσολάβηση για τη μερική άρση του αποκλεισμού των ουκρανικών λιμανιών από την Ρωσία και στο να επιτρέψει στις ουκρανικές αποστολές σιτηρών να φτάσουν στις αγορές του αναπτυσσόμενου κόσμου, έχει προκαλέσει αιτήματα από τους συνεργάτες του να του απονεμηθεί το Νόμπελ Ειρήνης.

Με τις επικείμενες εκλογές, ωστόσο, μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει την εξωτερική πολιτική για να πατήσει τα εθνικιστικά κουμπιά της Τουρκίας, παίρνοντας λαϊκές θέσεις που είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει η αντιπολίτευση.

Ήδη, η εξακομματική αντιπολίτευση έχει ακολουθήσει τις περισσότερες από τις πρόσφατες δηλώσεις εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν, είτε για τις περιοχές του Αιγαίου και της Μεσογείου είτε για τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Συρία, και τους Κούρδους. Ούτε τα κόμματα της αντιπολίτευσης αμφισβήτησαν την πρόσφατη στροφή του στις σχέσεις του με χώρες της Μέσης Ανατολής όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και το Ισραήλ ή τις άνετες σχέσεις του με την Ρωσία. Για την ενίσχυση των συναλλαγματικών αποθεμάτων, η Άγκυρα διαπραγματεύτηκε συμφωνίες ανταλλαγής αξίας 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Κίνα, το Κατάρ, τη Νότια Κορέα, και τα ΗΑΕ. Σε αυτό που ο οικονομολόγος Timothy Ash αποκάλεσε «μια άνευ όρων παράδοση», ο Ερντογάν φιλοξένησε τον Σαουδάραβα διάδοχο, τον οποίο είχε κατηγορήσει νωρίτερα ότι διέταξε την δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, με αντάλλαγμα μια κατάθεση 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην τουρκική κεντρική τράπεζα.

Σε εντυπωσιακή αντίθεση με την προσέγγισή του στην Ρωσία, την Σαουδική Αραβία, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Ερντογάν τείνει να είναι πολύ πιο μαχητικός και μαχητικός με τους Δυτικούς συμμάχους του. Το να τους αντιστέκεται είναι δημοφιλές εγχωρίως. Ως εκ τούτου, δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία να τους ρίχνει το φταίξιμο, κατηγορώντας τους για όλα τα δεινά του έθνους, από την κατάσταση της οικονομίας μέχρι το πραξικόπημα του 2016 εναντίον του, στο οποίο ισχυρίστηκε ότι συμμετείχαν οι ΗΠΑ.