Η κάθοδος του Σουδάν στο χάος

Η στρατιωτική ισχύς του Μπουρχάν είναι αμφισβητήσιμη. Οι Σουδανικές Ένοπλες Δυνάμεις (Sudanese Armed Forces-SAF) έχουν μια εύλογη ομοιότητα με έναν επαγγελματικό στρατό και -το σημαντικότερο- περιλαμβάνουν την πολεμική αεροπορία του Σουδάν. Ο Μπουρχάν έχει συνάψει στρατιωτικό σύμφωνο με την Αίγυπτο. Αλλά οι SAF σπάνια έχουν επικρατήσει σε συνεχείς στρατιωτικές δράσεις -είχαν πολλές ευκαιρίες να αποδείξουν την ικανότητά τους σε πολέμους στο νότιο Σουδάν, στο Νταρφούρ [4], και στα Όρη Νούμπα, αλλά απέτυχαν σημαντικά να το πράξουν. Και παρόλο που το σώμα των αξιωματικών του προέρχεται κυρίως από την καθεστωτική ελίτ της χώρας, οι πεζικάριοί του προέρχονται από φτωχότερες τάξεις και από τις επί μακρόν περιθωριοποιημένες περιφέρειες της χώρας, και το ηθικό συχνά παραπαίει.

Παρόλα αυτά, ο Μπουρχάν ενισχύεται από τους δεσμούς του με μέλη του πρώην καθεστώτος Μπασίρ. Δεν είναι μυστικό ότι οι παλιοί πιστοί του Μπασίρ θεωρούν τον Μπουρχάν ως το καλύτερο στοίχημά τους για την ανάκτηση της εξουσίας και πολλοί Σουδανοί βλέπουν την ανάμειξή τους στον αγώνα του Μπουρχάν με τον Χεμεντί. Μια εβδομάδα μετά την έναρξη της σύγκρουσης, υπήρξε μια απόδραση στις φυλακές της χώρας και πολλά πρωτοπαλίκαρα του παλαιού καθεστώτος απελευθερώθηκαν, κάνοντας δημόσιες δηλώσεις υποστήριξης του Μπουρχάν. (Παρά τις εικασίες, δεν υπάρχουν επαληθευμένες αναφορές ότι ο Μπασίρ, ο οποίος κρατείται σε στρατιωτικό νοσοκομείο, είναι ανάμεσά τους). Εάν ο Μπουρχάν επικρατήσει, φαίνεται πιθανό ότι θα επαναφέρει την αυταρχική διακυβέρνηση του προκατόχου του.

Ο αντίπαλος του Μπουρχάν, ο Χεμεντί, έχει τα δικά του σημαντικά πλεονεκτήματα. Ως διοικητής των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης, μιας ισχυρής εθνικής παραστρατιωτικής δύναμης που είναι αυτόνομη από την διοίκηση του στρατού, ο Χεμεντί έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απομάκρυνση του Μπασίρ το 2019. Επίσημα αναπληρωτής του Μπουρχάν στις RSF, έδειξε την φιλοδοξία και την ενέργεια να επισκιάσει τον ανώτερό του. Διαχειρίζεται επίσης μια ταχέως αναπτυσσόμενη επιχειρηματική αυτοκρατορία και έχει καλλιεργήσει τους δικούς του δεσμούς με ξένες δυνάμεις. Στα 40 του πλέον, ο Χεμεντί αναδείχθηκε από την διαβόητη αραβική πολιτοφυλακή του Νταρφούρ, γνωστή ως Janjaweed. Πριν από είκοσι χρόνια, όταν ο Μπασίρ συνειδητοποίησε ότι η SAF δεν μπορούσε να νικήσει τους αντάρτες στο Νταρφούρ, στράφηκε στην δοκιμασμένη και φτηνή αντιεξέγερση -μια εθνοτική πολιτοφυλακή. Οι Janjaweed έκαψαν, λεηλάτησαν, και κατέσφαξαν τα χωριά του Νταρφούρ σε μια εκστρατεία που η κυβέρνηση των ΗΠΑ χαρακτήρισε ως γενοκτονία. Οι μονάδες του Χεμεντί ήταν από τις πιο ικανές, και το 2013 ο Μπασίρ τις επισημοποίησε ως RSF, παρά τις αντιρρήσεις του αρχηγού του επιτελείου του, ο οποίος φοβόταν ότι θα έφταναν να ανταγωνίζονται τις SAF. Ο Μπασίρ επιδείνωσε αυτό το λάθος όταν ζήτησε από τον Χεμεντί -τον οποίο αποκαλούσε «προστάτη» του- να τοποθετήσει τους μαχητές του στο Χαρτούμ καθώς κλιμακώνονταν οι διαμαρτυρίες των πολιτών.

Η 15ετής σταδιοδρομία του Χεμεντί δείχνει την ικανότητά του ως πολιτικοστρατιωτικού επιχειρηματία. Στο Νταρφούρ, οι δυνάμεις του κατέλαβαν τα βιοτεχνικά ορυχεία χρυσού της περιοχής, νικώντας αντίπαλους διοικητές. Έχει επίσης αποδειχθεί επιδέξιος στο να αντιμετωπίζει τους τοπικούς αρχηγούς και τους ηγέτες των πολιτοφυλακών που αγοράζουν και πωλούν την πίστη τους στον πλειοδότη. Και δημιούργησε δεσμούς με μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις, νοικιάζοντας την RSF για να πολεμήσει στην Υεμένη, για λογαριασμό της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, και δημιουργώντας δεσμούς με τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, επικεφαλής του λεγόμενου Λιβυκού Εθνικού Στρατού, και με τη Βάγκνερ, την ρωσική ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία που συνδέεται με το Κρεμλίνο. Παρά την φήμη τους ως τραμπούκων από την ύπαιθρο, τα στρατεύματα της RSF είναι δοκιμασμένα στη μάχη, πειθαρχημένα, και οπλισμένα μέχρι τα δόντια.

Μετά την πτώση [5] του καθεστώτος Μπασίρ, ο Χεμεντί εκμεταλλεύτηκε την αναστάτωση στο κατεστημένο του Χαρτούμ για να επεκτείνει την οικογενειακή του επιχειρηματική αυτοκρατορία και να εμφανιστεί ως υπέρμαχος των μη προνομιούχων. Ενεργητικός και καιροσκόπος, μιλάει στην καθομιλουμένη του δυτικού Σουδάν, απευθυνόμενος στις ιστορικά περιθωριοποιημένες κοινότητες της περιοχής αυτής -και προκαλώντας την συγκατάβαση, ακόμη και την γελοιοποίηση, από τους κατοίκους των πόλεων. Αν και αρχικά υποστήριξε τον Μπουρχάν, πήρε επίσης αποστάσεις από την παλιά φρουρά, λέγοντας ότι το πραξικόπημα του 2021 ήταν «λάθος». Τους τελευταίους μήνες, καθώς διαφαινόταν η αναμέτρηση με τον Μπουρχάν, ο Χεμεντί αναζήτησε συμμάχους μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, υποστηρίζοντας ότι ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να αποτρέψει την επιστροφή ενός καθεστώτος όπως αυτό του Μπασίρ. Σε περίπτωση που αυτός και οι RSF θριαμβεύσουν, ωστόσο, το πιθανό αποτέλεσμα είναι μια κλεπτοκρατική-λαϊκιστική ηγεσία που δεν θα κάνει τίποτα για να διορθώσει τις επιταχυνόμενες κρίσεις ανεργίας και πείνας της χώρας.

O ΕΚΤΡΟΧΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ